[BJT Vol V-3-2] [\z Vin /] [\w IIIb /]
[BJT Page 842] [\x 842/]
[PTS Vol V - 1] [\z Vin /] [\f I /]
[PTS Page 337] [\q 337/]
Vinayapiñake
Mahàvaggapàëiyà
Dutiyo bhàgo
10 Kosambakkhandhakaü.
Namo tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa.
1. tena samayena buddho bhagavà kosambiyaü viyarati ghositàràme. Tena kho pana samayena a¤¤ataro bhikkhu àpattiü àpanno. So tassà àpattiyà àpattidiññhi hoti. A¤¤e bhikkhå tassà àpattiyà anàpattidiññhino honti.
2. So aparena samayena tassà àpattiyà anàpattidiññhi hoti. A¤¤e bhikkhå tassà àpattiyà àpattidiñiñhino honti.
3. Atha ko te bhikkhå taü bhikkhåü etadavocuü: "àpatti tvaü àvuso, àpanno. Passasetaü àpatti"nti. "Natthi me àvuso, àpatti, yamahaü passeyya"nti.
4. Atha kho te bhikkhå sàmaggiü labhitvà taü bhikkhåü àpattiyà adassane ukkhipiüsu.
5. So ca bhikkhu bahussuto hoti àgatàgamo dhammadharo vinayadharo màtikàdharo paõóito vyatto medhàvã lajji kukkuccako sikkhàkàmo.
6. Atha kho so bhikkhu sandiññhe sambhatte bhikkhå upasaïkamitvà etadavoca: "anàpatti esà àvuso. Nesà àpatti. Anàpannomhi. Namhi àpanno. Anukkhittomhi. Namhi ukkhitto. Adhammikenamhi kammena ukkhitto kuppena aññhànàrahena. Hotha me àyasmanto dhammato vinayato pakkhà"ti. Alabhi kho so bhikkhu sandiññhe sambhatte bhikkhå pakkhe.
7. Jànapadànampi sandiññhànaü sambhattànaü bhikkhånaü santike dåtaü pàhesi: "anàpatti esà àvuso. Nesà àpatti. Anàpannomhi. Namhi àpanno. Anukkhittomhi. Namhi ukkhitto. Adhammikenamhi kammena ukkhitto kuppena aññhànàrahena. Hontu me àyasmanto dhammato vinayato pakkhà"ti. Alabhi kho so bhikkhu jànapadepi sandiññhe sambhatte bhikkhå pakkhe.
8. Atha kho te ukkhittànuvattakà bhikkhå yena ukkhepakà bhikkhå tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà ukkhepake bhikkhå etadavocuü: "anàpatti esà àvuso. Nesà àpatti. Anàpanno eso bhikkhu. Neso bhikkhu àpanno. Anukkhitto eso bhikkhu. Neso bhikkhu [PTS Page 338] [\q 338/] ukkhitto adhammikena kammena ukkhitto kuppena aññhànàrahenà"ti.
[BJT Page 844] [\x 844/]
9. Evaü vutte ukkhepakà bhikkhå ukkhittànuvattake bhikkhå etadavocuü: "àpatti esà àvuso. Nesà anàpatti. âpanno eso bhikkhu. Nese bhikkhu anàpanno. Ukkhitto eso bhikkhu. Nese bhikkhu anukkhitto. Dhammikena kammena ukkhitto akuppena ñhànàrahena. Mà kho tumhe àyasmanto etaü ukkhittakaü bhikkhuü anuvattittha, anuparivàrethà"ti.
10. Evampi kho te ukkhittànuvattakà bhikkhå ukkhepakehi bhikkhåhi vuccamànà tatheva taü ukkhittakaü bhikkhuü anuvattiüsu. Anuparivàresuü.
11. Atha kho a¤¤ataro bhikkhu yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho so bhikkhu bhagavantaü etadavoca: idha bhante a¤¤ataro bhikkhu àpattiü àpanno ahosi. So tassà àpattiyà àpattidiññhi ahosi. A¤¤o bhikkhå tassà àpattiyà anàpattidiññhino ahesuü.
12. "So aparena samayena tassà àpattiyà anàpattidiññhi ahosi. A¤¤e bhikkhå tassà àpattiyà àpattidiññhino ahesuü.
13. "Atha kho te bhante bhikkhå taü bhikkhuü etadavocuü: 'àpattiü tvaü àvuso àpanno. Passasetaü àpatti'nti. 'Natthi me àvuso àpatti, yamahaü passeyya'nti.
14. "Atha kho te bhante bhikkhå sàmaggiü labhitvà taü bhikkhuü àpattiyà adassane ukkhipiüsu.
15. "So ca bhante bhikkhu bahussuto àgatàgaho dhammadharo vinayadharo màtikàdharo paõóito vyatto medhàvã lajjã kukkuccako sikkhàkàmo.
16. "Atha kho so bhante bhikkhu sandiññhe sambhatte bhikkhå upasaïkamitvà etadavoca: 'anàpatti esà àvuso. Nesà àpatti. Anàpannomhi. Namhi àpanno. Anukkhittomhi. Namhi ukkhitto. Adhammikenamhi kammena ukkhitto kuppena aññhànàrahena. Hotha me àyasmanto dhammato vinayato pakkhà'ti.
17. "Alabhi kho so bhante bhikkhu sandiññhe sambhatte bhikkhå pakkhe.
18. "Jànapadànampi sandiññhànaü sambhattànaü bhikkhånaü santike dåtaü pàhesi: 'anàtti esà àvuso. Nesà àpatti. Anàpannomhi. Namhi àpanno. Anukkhittomhi. Namhi ukkhitto. Adhammikenamhi kammana ukkhitto kuppena aññhànàrahena. Hontu me àyasmanto dhammato vinayato pakkhà'ti.
[BJT Page 846] [\x 846/]
19. "Alabhi kho so bhante bhikkhu jànapadepi sandiññhe sambhatte bhikkhå pakkhe.
20. "Atha kho te bhante ukkhittànuvattakà bhikkhå yena ukkhepakà bhikkhå tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà ukkhepake bhikkhå etadavocuü: 'anàpatti esà àvuso. Nesà àpatti. Anàpanno eso bhikkhu. Neso bhikkhu àpanno. Anukkhitto eso bhikkhu. Nese bhikkhu ukkhitto. Adhammikena kammena ukkhitto kuppena aññhànàrahenà'ti.
21. "Evaü vutte te bhante ukkhepakà bhikkhå ukkhittànuvattake bhikkhå etadavocuü: 'àpatti esà àvuso. Nesà anàpatti. âpanno eso bhikkhå. Nese anàpanno. Ukkhitto eso bhikkhu. Neso bhikkhu anukkhitto. Dhammikena kammena ukkhitto akuppena ñhànàrahena. Mà kho tumhe àyasmanto etaü ukkhittakaü bhikkhuü anuvattittha. Anuparivàrethà'ti.
22. "Evampi kho te bhante ukkhittànuvattakà bhikkhå ukkhepakehi bhikkhåhi vuccamànà tatheva taü ukkhittakaü bhikkhuü anuvattanti. Anuparivàrentã"ti.
23. Atha kho bhagavà "bhinno bhikkhusaïgho. Bhinno bhikkhusaïgho"ti uññhàyasanà yena ukkhepakà bhikkhå tenupasaïkami. Upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi.
24. Nisajja kho bhagavà ukkhepake bhikkhå etadavoca: "mà kho tumhe bhikkhave 'pañibhàti no. Pañibhàti no' ti yasmiü và tasmiü và bhikkhuü ukkhipitabbaü ma¤¤ittha.
25. 'Idha pana bhikkhave bhikkhu àpattiü àpanno hoti. So tassà àpattiyà anàpattidiññhi hoti. A¤¤e bhikkhå tassà àpattiyà àpattidiññhino honti.
26. "Te ce bhikkhave bhikkhå taü bhikkhuü evaü jànanti. "Ayaü kho àyasmà bahussuto àgatàgamo dhammadharo vinayadharo màtikàdharo paõóito vyatto medhàvã lajji kukkuccako sikkhàkàmo. Sace mayaü imaü bhikkhuü àpattiyà adassane ukkhipissàma, na mayaü iminà bhikkhunà [PTS Page 339] [\q 339/] saddhiü uposathaü karissàma, vinà iminà bhikkhunà uposathaü karissàma, bhavissati saïghassa tatonidànaü bhaõóanaü kalaho viggaho vivàdo saïghabhedo saïgharàjã saïghavavatthànaü saïghanànàkaraõa'nti.
27. "Bhedagarukehi bhikkhave bhikkhåhi na so bhikkhu àpattiyà adassane ukkhipitabbo. "
[BJT Page 848] [\x 848/]
28. "Idha pana bhikkhave bhikkhu àpattiü àpanno hoti. So tassà àpattiyà anàpattidiññhi hoti. A¤¤e bhikkhå tassà àpattiyà àpattidiññhino honti.
29. "Te ce bhikkhave bhikkhå taü bhikkhuü evaü jànanti: 'ayaü kho àyasmà bahussuto àgatàgamo dhammadharo vinayadharo màtikàdharo paõóito vyatto medhàvã lajjã kukkuccako sikkhàkàmo. Sace mayaü imaü bhikkhuü àpattiyà adassane ukkhipissàma, na mayaü iminà bhikkhunà saddhiü pavàressàma. Vinà iminà bhikkhunà pavàressàma, na mayaü iminà bhikkhunà saddhiü saïghakammaü karissàma, vinà iminà bhikkhunà saïghakammaü karissàma, na mayaü iminà bhikkhunà saddhiü àsane nisãdissàma, vinà iminà bhikkhunà àsane nisãdissàma, na mayaü iminà bhikkhunà saddhiü yàgupàne nisãdissàma, vinà iminà bhikkhunà yàgupàne nisãdissàma, na mayaü iminà bhikkhunà saddhiü bhattagge nisãdissàma, vinà iminà bhikkhunà bhattagge nisãdissàma, na mayaü iminà bhikkhunà saddhiü ekacchanne vasissàma, vinà iminà bhikkhunà ekacchanne vasissàma, na mayaü iminà bhikkhunà saddhiü yathà buóóhaü abhivàdanaü paccuññhànaü a¤jalikammaü sàmãkammaü karissàma, bhavissati saïghassa tatonidànaü bhaõóanaü kalaho viggaho vivàdo saïghabhedo saïgharàjã saïghavavatthànaü saïghanànàkaraõa'nti.
30. "Bhedagarukehi bhikkhave bhikkhåhi na so bhikkhu àpattiyà adassane ukkhipitabbo"ti.
31. Atha kho bhagavà ukkhepakànaü bhikkhånaü etamatthaü bhàsitvà uññhàyàsanà yena ukkhittànuvattakà bhikkhå tenupasaïkami. Upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi.
32. Nisajja kho bhagavà ukkhittànuvattake bhikkhå etadavoca: "mà kho tumhe bhikkhave àpattiü àpajjitvà 'namha àpannà. Namha àpannà'ti àpattiü1 na pañikàtabbaü ma¤¤ittha.
33. "Idha pana bhikkhave bhikkhu àpattiü àpanno hoti. So tassà àpattiyà anàpattidiññhi hoti. A¤¤e bhikkhå tassà àpattiyà àpattidiññhino honti.
34. "So ce bhikkhave bhikkhu te bhikkhå evaü jànàti: 'ime kho àyasmantà2 bahussutà àgatàgamà dhammadharà vinayadharà màtikàdharà paõóità vyattà medhàvino lajjino kukkuccakà sikkhàkàmà nàlaü mamaü và kàraõà a¤¤esaü và karaõà chandà dosà mohà bhayà agatiü gantuü. Sace maü ime bhikkhå àpattiyà adassase [PTS Page 341] [\q 341/] ukkhipissanti, na mayà saddhiü uposathaü karissanti, vinà mayà uposathaü karissanti, bhavissati saïghassa tato nidànaü bhaõóanaü kalaho viggaho vivàdo saïghabhedo saïgharàjã saïghavavatthànaü saïghanànàkaraõa'nti.
1. "âpatti" machasaü. 2. 'âyasmato' katthaci.
[BJT Page 850] [\x 850/]
35. "Bhedagarukena bhikkhave bhikkhunà paresampi saddhàya1 sà àpatti desetabbà.
36. "Idha pana bhikkhave, bhikkhu àpattiü àpanno hoti. So tassà àpattiyà anàpattidiññhi hoti. A¤¤e bhikkhå tassà àpattiyà àpattidiññhino honti.
37. "So ce bhikkhave, bhikkhu te bhikkhu evaü jànàti: 'ime kho àyasmantà bahussutà. âgatàgamà. Dhammadharà. Vinayadharà. Màtikàdharà. Paõóità. Vyattà medhàvino. Lajjino. Kukkuccakà. Sikkhàkàmà, nàlaü mamaü và kàraõà a¤¤esaü và kàraõà chandà dosà mohà bhayà agatiü gantuü. Sace maü ime bhikkhå àpattiyà adassane ukkhipissanti, na mayà saddhiü pavàressanti, vinà mayà pavàressanti, na mayà saddhiü saïghakammaü karissanti, vinà mayà saïghakammaü karissanti, na mayà saddhiü àsane nisãdissanti, vinà mayà àsane nisãdissanti, na mayà saddhiü yàgupàne nisãdissanti, vinà mayà yàgupàne nisãdissanti, na mayà saddhiü bhattagge nisãdissanti, vinà mayà bhattagge nisãdissanti, na mayà saddhiü ekacchanne vasissanti, vinà mayà ekacchanne vasissanti, na mayà saddhiü ekacchanne vasissanti, vinà mayà ekacchanne vasissanti, na mayà saddhiü yathàbuóóhaü abhivàdanaü paccuññhànaü a¤jalikammaü sàmãcikammaü karissanti, vinà mayà yathàbuóóhaü abhivàdanaü paccuññhànaü a¤jalikammaü sàmãcikammaü karissanti, bhavissanti, bhavissati saïghassa tatonidànaüka bhaõóanaü kalaho viggaho vivàdo saïghabhedo saïgharàjã saïghavavatthànaü saïghanànàkaraõa'nti.
38. "Bhedagarukena bhikkhave, bhikkhunà paresampã saddhàya sà àpatti desetabbà"ti.
39. Atha kho bhagavà ukkhittànuvattakànaü bhikkhånaü etamatthaü bhàsitvà uññhàyàsanà pakkàmi.
40. Tena kho pana samayena ukkhittànuvattakà bhikkhå tattheva antosãmàyaü uposathaü karonti. Saïghakammaü karonti.
41. Ukkhepakà pana bhikkhå nissãmaü gantvà uposathaü karonti. Saïghakammaü karonti.
42. Atha kho a¤¤ataro ukkhepako bhikkhu yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho so bhikkhå bhagavantaü etadavoca: "ete bhante, ukkhittànuvattakà bhikkhå tattheva antosãmàya uposathaü karonti. Saïghakammaü karonti. Mayaü pana bhante, ukkhepakà bhikkhå nissãmaü gantvà uposathaü karoma. Saïghakammaü karomà"ti.
43. "Te ce bhikkhu, ukkhittànuvattakà bhikkhu tattheva antosãmàya uposathaü karissanti, saïghakammaü karissanti, yathà mayà ¤atti ca anusàvaõà ca pa¤¤attà, tesaü tàni kammàni dhammikàni 2 bhavissanti akuppàni ñhànàrahàni. Tumhe ce bhikkhu ukkhepakà bhikkhu tattheva antosãmàyaü uposathaü karissatha, saïghakammaü karissatha, yathà mayà ¤atti anusàvaõà ca pa¤¤attà, tumhàkampi tàni kammàni dhammikàni bhavissanti akuppàni ñhànàrahàni. Taü kissa taü kissa? Nànàsaüvàsakà ete3 bhikkhå tumhehi, tumhe ca tehi nànàsaüvàsakà.
1. "Sandhàya" [P T S. 2.] Dhammikàni kammàni' machasaü. 3 "Te" si.
[BJT Page 852] [\x 852/]
44. "Dvomà bhikkhu, nànàsaüvàsakabhåmiyo: attanà và attànaü nànàsaüvàsakaü karoti, samaggo và naü saïgho ukkhipati adassane và appañikamme và appañinissagge và, imà kho bhikkhu, dve nànàsaüvàsakabhåmiyo.
45. "Dvomà bhikkhu, samànasaüvàkabhåmiyo: attanà và attànaü samànasaüvàsakaü karoti, samaggo và naü saïgho ukkhittaü osàreti adassane và appañikamme và appañinissagge và, imà kho bhikkhu, dve samànasaüvàsakabhåmiyo"ti.
46. [PTS Page 341] [\q 341/] tena kho pana samayena bhikkhå bhattagge antaraghare bhaõóanajàtà kalahajàtà vivàdàpannà a¤¤ama¤¤aü ananulomikaü kàyakammaü vacãkammaü upadaüsenti. Hatthaparàmàsaü karonti. Manussà ujjhàjayanti khãyanti vipàcenti: "kathaü hi nàma samaõà sakyaputtiyà bhattagge antaraghare bhaõóanajàtà kalahajàtà vivàdàpannà a¤¤ama¤¤aü ananulomikaü kàyakammaü vacãkammaü upadaüsessanti. Hatthaparàmàsaü karissantã'ti. Assosuü kho bhikkhå tesaü manussànaü ujjhàyantànaü khãyantànaü vipàcentànaü. Ye te bhikkhå appicchà santuññhà lajjino kukkuccakà sikkhàkàmà, te ujjhàyanti khãyanti vipàcenti "kathaü hi nàma bhikkhå bhattagge antaraghare bhaõóanajàtà kalahajàtà vivàdàpannà a¤¤ama¤¤aü ananulomikaü kàyakammaü vacãkammaü upadaüsessanti? Hatthaparàmàsaü karissantã?" Ti.
47. Atha kho te bhikkhå bhagavato etamatthaü àrocesuü: "saccaü kira bhikkhave, " chabbaggiyà bhikkhå evaråpàni kammàni karonti? Adhammena vaggakammaü karonti? Adhammena samaggakammaü karonti. Dhammapatiråpakena samaggakammaü karonti. ¥attivipannampi kammaü karonti anusàvanasampannaü. Anusàvanavipannampi kammaü karonti ¤attisampannaü. ¥attivipannampi anusàvanavipannampi kammaü karonti. A¤¤atràpi dhammà kammaü karonti. A¤¤atràpi vinayà kammaü karonti. A¤¤atràpi satthusàsanà kammaü karonti. Pañikuññhakañampi1 kammaü karonti adhammikaü kuppaü aññhànàraha nti. "Saccaü bhagavà" pasannànaü và pasàdàya appasannànaü và bhiyyobhàvàya vigarahitvà dhammiü kathaü katvà bhikkhå àmantesi: "bhinne bhikkhave, saïghe adhammiyamàne1 asammodikàya vattamànàya 2 ettàvatà na a¤¤ama¤¤aü ananulomikaü kàyakammaü vacãkammaü upadaüsessàma, hatthaparàmàsaü karissàmà'ti. âsane nisãditabbaü. Bhinne bhikkhave, saïghe dhammiyamàne sammodikàya vattamànàya àsanantarikàya nisãditabba" nti.
48. Tena kho pana samayena bhikkhå saïghemajjhe bhaõóanajàtà kalahajàtà vivàdàpannà a¤¤ama¤¤aü mukhasattã hi vitudantà viharanti. Te na sakkonti taü adhikaraõaü våpasametuü. Atha kho a¤¤ataro bhikkhu yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhito kho so bhikkhu bhagavantaü etadavoca: "idha bhante, bhikkhå saïghamajjhe bhaõóanajàtà kalahajàtà vivàdàpannà a¤¤ama¤¤aü mukhasattã hi vitudantà viharanti. Te na sakkonti taü adhikaraõaïa våpasametuü. Sàdhu bhante bhagavà yena te bhikkhå tenupasaïkamatu anukampaü upàdàyà"ti. Adhivàsesi bhagavà tuõhãbhàvena.
1. "Adhammiyàyamàne" machasaü.
2. "Asammodikà vattamànàyàti - asammodikàya vattamànàya; ayameva và pàñho" iti aññhakathàyaü dissate.
[BJT Page 854] [\x 854/]
49. Atha kho bhagavà yena te bhikkhå tenupasaïkami. Upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi. Nisajja kho bhagavà te bhikkhå etadavoca: "alaü bhikkhave, mà bhaõóanaü. Mà kalahaü. Mà viggahaü. Mà vivàda" nti. Evaü vutte a¤¤ataro adhammavàdã bhikkhu bhagavantaü etadavoca: "àgametu bhante, bhagavà dhammassàmã. Appossukko bhante, bhagavà diññhadhammasukhavihàraü anuyutto viharatu. Mayametena bhaõóanena kalahena viggahena vivàdena pa¤¤àyissàmà" ti. Dutiyampi kho bhagavà te bhikkhå etadavoca: "alaü bhikkhave, mà bhaõóanaü. Mà kalahaü. Mà viggahaü. Mà vivàda"nti. Dutiyampi kho so adhammavàdã bhikkhu bhagavantaü etadavoca. [PTS Page 342] [\q 342/] "àgametu bhante, bhagavà dhammassàmã. Appossukko bhante bhagavà diññhadhammasukhavihàraü anuyutto viharatu. Mayametena bhaõóanena kalahena viggahena vivàdena pa¤¤àyissàmà"ti.
50. Atha kho bhagavà bhikkhå àmantesi: "bhåtapubbaü bhikkhave, bàràõasiyaü bramhadatto nàma kàsiràjà ahosi aóóho mahaddhano mahàbhogo mahabbalo mahàvàhano mahàvijito paripuõõa kosakoññhàgàro.
51. "Dãghãti nàma kosalaràjà ahosi diëiddo appadhano appabhogo appabalo appavàhano appavijito aparipuõõakosakoññhàgàro.
52. "Atha kho bhikkhave, buhmadatto kàsiràjà caturaïginiü senaü sannayahitvà dãghãtiü kosalaràjànaü abbhuyyàsi.
53. "Assosi kho bhikkhave, dãghãti kosalaràjà 'brahmadatto kira kàsiràjà caturaïginiü senaü sannayahitvà mamaü abbhuyyàto'ti.
54. "Atha kho bhikkhave, dãghãtissa kosalara¤¤o etadahosi: 'brahmadatto kho kàsiràjà aóóho mahaddhano mahàbhogo mahabbalo mahàvàhano mahàvijito paripuõõakosakoññhàgàro. Ahampanamhi daëiddo appadhano appabhogo appabalo appavàhano appavijito aparipuõõakosakoññhàgàro. Nàhaü pañibalo brahmadattena kàsira¤¤o ekasaïghàtampi sahituü. Yannånàhaü pañigacceva nagaramhà nippateyya' nti.
55. "Atha kho bhikkhave, dãghiti kosalaràjà mahesiü àdàya pañigacce va nagaramhà nippati.
56. "Atha kho bhikkhave, brahmadatto kàsiràjà dãghãtissa kosalara¤¤o balaü ca vàhanaü ca janapadaü ca kosaü ca koññhàgàraü ca abhivijaya ajjhàvasi. 1
1. "Ajjhàvasati" machasaü. [P T S.]
[BJT Page 856] [\x 856/]
57. Atha kho bhikkhave, dãghãti kosalaràjà sapajàpatiko yena bàràõasã tena pakkàmi. Anupubbena yena bàràõasã tadavasari. Tatra sudaü bhikkhave, dãghãti kosalaràjà sapajàpatiko bàràõasiyaü a¤¤atarasmiü paccantime okàse kumbhakàranivesane a¤¤àtakavesena paribbàjakacchannena pañivasati.
58. Atha kho bhikkhave, dãghãtissa kosalara¤¤o mahesã na cirasseva gabbhinã ahosi. Tassà evaråpo dohaëo uppanno hoti1: icchati såriyassa uggamanakàle caturaïginiü senaü sannaddhaü vammitaü2 subhåmiyaü3 ñhitaü passituü, khaggàna¤ca dhopanaü4 pàtuü.
59. Atha kho bhikkhave, dãghitissa kosalara¤¤o mahesã dãghitiü kosalaràjànaü etadavoca: 'gabbhinãmhi deva, tassà me evaråpo dehaëo uppanno: icchàmi såriyassa uggamanakàle caturaïginiü senaü sannaddhaü vammitaü subhåmiyaü ñhitaü passituü, khaggàna¤ca dhopanaü pàtu" nti. "Kuto devi, amhàkaü duggatànaü caturaïginã senà sannaddhà vammità subhåmiyaü ñhità. Khaggàna¤ca dhopana" nti 5. "Svàhaü deva, na labhissàmi, marissàmã" ti.
60. Tena kho pana samayena bhikkhave, brahmadattassa 6 kàsira¤¤o purohito bràhmaõo dãghitissa kosalara¤¤o sahàyo [PTS Page 343] [\q 343/] hoti.
61. Atha kho bhikkhave, dãghãti kosalaràjà yena brahmadattassa kàsira¤¤o purohito bràhmaõo tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bramhadattassa kàsira¤¤o purohitaü bràhmaõaü etadavoca: "sakhinã 7 te samma gabbhinã. Sa tassà evaråpo dohaëo uppanno: icchati suriyassa uggamanakàle caturaïginiü senaü sannaddhaü vammitaü subhåmiyaü ñhitaü passituü, khaggàna¤ca dhopanaü pàtu"nti. "Tena hi deva, mayampi deviü passàmà" ti.
62. Atha kho bhikkhave, dãghitissa kosalara¤¤o mahesã yena brahmadattassa kàsira¤¤o purohito bràhmaõo tenupasaïkami. Addasà kho bhikkhave, brahmadattassa kàsira¤¤o purohito bràhmaõo dãghitissa kosalara¤¤o mahesiü dåratova àgacchantiü. Disvàna uññhàyàsanà ekaüsaü uttaràsaïghaü karitvà yena dãghitissa kosalara¤¤o mahesã tena¤jalimpaõàmetvà tikkhattuü udànaü udànesi: "kosalaràjà vata bho kucchigato. Kosalaràjà vata bho kucchigato. Kosalaràjà vata bho kucchigato"ti "avimanà8 devã hohi. Lacchasi suriyassa uggamanakàle caturaïginiü senaü sannaddhaü vammitaü subhåmiyaü ñhitaü passituü, khaggàna¤ca dhopanaü pàtu" nti.
63. Atha kho bhikkhave, brahmadattassa kàsira¤¤o purohito bàhmaõo yena brahmadatto kàsiràjà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà brahmadattaü kàsiràjànaü etadavoca: "tathà deva, nimittàni dissanti 9: suve suriyassa uggamanakàle caturaïginã senà sannaddhà vammità subhåmiyaü tiññhatu. Khaggà ca dhopiyantå" ti.
1. "Dohaëo hoti" sã mu. 1 2. "Vammikaü" machasaü. [P T S.] Sã mu. 2
3. "Subhåme" machasaü. 4. "Dhovanaü" machasaü. 5. "Dhovanaü pàtunti" machasaü. 6. "Samayena brahmadattassa" ma cha saü. To vi 7. "Sakhã" machasaü. [P T S.]
8. "Attamanà" machasaü. 9. "Nimitto dissati" sã mu, 1.
[BJT Page 858] [\x 858/]
64. Atha kho bhikkhave, brahmadatto kàsiràjà manusse àõàpesi: "yathà bhaõe, purohito bràhmaõo àha, tathà karothà"ti.
65. Alabhi kho bhikkhave, dãghãtissa kosalara¤¤o mahesã suriyassa uggamanakàle caturaïginaü senaü sannaddhaü vammitaü subhåmiyaü ñhitaü passituü, khaggàna¤ca dhopanaü pàtuü.
66. Atha kho bhikkhave, dãghitissa kosalara¤¤o mahesã tassa gabbhassa paripàkamanvàya puttaü vijàyi. Tassa dãghàvåti nàmaü akaüsu. Atha kho bhikkhave, dãghàvåkumàro na cirasseva vi¤¤åtaü pàpuõi.
67. Atha kho bhikkhave, dãghitissa kosalara¤¤o etadahosi: "ayaü kho brahmadatto kàsiràjà bahuno amhàkaü anatthassa kàrako. Iminà amhàkaü bala¤ca vàhana¤ca janapado ca koso ca koññhàgàra¤ca acchinnaü. Sacàyaü amhe jànissati, sabbeva tayo ghàtàpessati. Yannånàhaü dãghàvuü kumàraü bahinagare vàseyya"nti.
68. Atha kho bhikkhave, dãghãti kosalaràjà dãghàvuü kumàraü bahi nagare vàsesi. Atha kho bhikkhave, [PTS Page 344] [\q 344/] dãghàvukumàro bahinagare pañivasanto na cirasseva sabbasippàni sikkhi.
69. Tena kho pana samayena, bhikkhave, dãghitissa kosalara¤¤o kappako brahmadatte kàsira¤¤e pañivasati. Addasà kho bhikkhave, dãghitissa kosalara¤¤o kappako dãghãtiü kosalaràjànaü sapajàpatikaü bàràõasiyaü a¤¤atarasmiü paccantime okàse kumbhakàranivesane a¤¤àtakavesena paribbàjakacchannena pañivasantaü. Disvànana yena brahmadatto kàsiràjà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà brahmadattaü kàsiràjànaü etadavoca: "dãghãti deva, kosalaràjà sapajàpatiko bàràõasiyaü a¤¤atarasmiü paccantime okàse kumbhakàranivesane a¤¤àtakavesena paribbàjakacchannena pañivasatã" ti.
70. Atha kho bhikkhave, brahmadatto kàsiràjà manusse àõàpesi: "tena hi bhaõe, dãghãtiü kosalaràjànaü sapajàpatikaü ànethà"ti. "Evaü devà"ti kho bhikkhave, te manussà brahmadattassa kàsira¤¤o pañissutvà dãghãtiü kosalaràjànaü sapajàpatikaü ànesuü.
71. Atha kho bhikkhave, brahmadatto kàsiràjà manusse àõàpesi: "tena hi bhaõe, dãghitiü kosalaràjànaü sapajàpatikaü daëhàya rajjuyà pacchàbàhaü gàëhabandhanaü bandhitvà khuramuõóaü karitvà kharassarena paõavena rathiyà rathiyaü1 siïghàñakena siïghàñakaü parinetvà dakkhiõena dvàrena nikkhàmetvà dakkhiõato nagarassa catudhà chinditvà catuddisà khilàni nikkhipathà"ti.
72. "Evaü devà"ti kho bhikkhave, te manussà brahmadattassa kàsira¤¤o pañissutvà dãghãtiü kosalaràjànaü sapajàpatikaü daëhàya rajjuyà pacchàbàhaü gàëhabandhanaü bandhitvà khuramuõóaü karitvà kharassarena paõavena rathiyà rathiyaü siïghàñakena siïghàñakaü parinenti.
73. Atha kho bhikkhave, dãghàvussa kumàrassa 2 etadahosi: "ciradiññhà kho me màtàpitaro. Yannånàhaü màtàpitaro passeyya"nti.
1. "Rathikàya rathikaü. " Machasaü. 2. "Dãghàvukumàrassa" to vi. Ja vi. Ma nu pa.
[BJT Page 860] [\x 860/]
74. Atha kho bhikkhave, dãghàvukumàro bàràõasiü1 pavisitvà addasa màtàpitaro daëhàya rajjuyà pacchàbàhaü gàëhabandhanaü bandhitvà khuramuõóaü karitvà kharassarena paõavena rathiyà rathiyaü siïghàñakena siïghàñakaü parinente. Disvàna yena màtàpitaro tenupasaïkami.
75. Addasà kho bhikkhave, dãghitikosalaràjà dãghàvuü kumàraü dåratova àgacchantaü. Disvàna dãghàvuü kumàraü etadavoca: "mà kho tvaü tàta, dãghàvu, dãghaü passa. Mà rassaü. Na hi tàta dãghàvu, [PTS Page 345] [\q /] verena verà sammanti. Averena hi tàta, dãghàvu, verà sammantã" ti.
76. Evaü vutte bhikkhave, te manussà dãghitiü kosalaràjànaü etadavocuü: "ummattako ayaü dãghãti kosalaràjà vippalapati. Ko imassa dãghàvu? Kaü ayaü evamàha: mà kho tvaü tàta dãghàvu, dãghaü passa mà rassaü. Na hi tàta, dãghàvu, verena verà sammanti, averena hi tàta, dãghàvu, verà sammantã?" Ti. "Nàhaü bhaõe ummattako. Na vippalapàmi api ca yo vi¤¤å, so vibhàvessatã"ti.
77. Dutiyampi kho bhikkhave, dãghiti kosalaràjà dãghàvuü kumàraü etadavoca: "mà kho tvaü tàta dãghàvu, dãghaü passa, mà rassaü. Na hi tàta dãghàvu, verena verà sammanti. Averena hi tàta, dãghàvu, verà sammanti". Tatiyampi kho bhikkhave, dãghãti kosalaràjà dãghàvuü kumàraü etadavoca: "mà kho tvaü tàta dãghàvu, dãghaü passa, mà rassaü. Na hi tàta dãghàvu, verena verà sammanti. Averena hi tàta, dãghàvu, verà sammantã"ti. Tatiyampã kho bhikkhave, te manussà dãghãtiü kosalaràjànaü etadavocuü. "Ummattako ayaü dãghãti kosalaràjà vippalapati. Ko imassa dãghàvu? Kaü ayaü evamàha: mà kho tvaü tàta dãghàvu, dãghaü passa mà rassaü. Na hi tàta, dãghàvu, verena verà sammanti. Averena hi tàta, dãghàvu, verà sammantã"ti. "Nàhaü bhaõe, ummattako. Na vippalapàmi. Api ca yo vi¤¤å, so vibhàvessatã"ti.
78. Atha kho bhikkhave, te manussà dãghãtiü kosalaràjànaü sapajàpatikaü rathiyà rathiyaü siïghàñakena siïghàñakaü parinetvà dakkhiõena dvàrena nikkhàmetvà dakkhiõato nagarassa catudhà chinditvà catuddisà bilàni nikkhipitvà gumbaü ñhapetvà pakkamiüsu.
79. Atha kho bhikkhave, dãghàvukumàro bàràõasiü pavisitvà suraü nãharitvà gumbiye pàyesi. Yadà te mattà ahesuü patità, atha kaññhàni saükaóóhitvà citakaü karitvà màtàpitunnaü sarãraü citakaü àropetvà aggi datvà pa¤jaliko tikkhattuü citakaü padakkhiõaü akàsi.
80. Tena kho pana samayena bhikkhave, brahmadatto kàsiràjà uparipàsàdavaragato hoti. Addasà kho bhikkhave, brahmadatto kàsiràjà dãghàvuü kumàraü pa¤jalikaü tikkhattuü citakaü padakkhiõaü karontaü. Disvànassa etadahosi: "nissaüsayaü kho so manusso dãghãtissa kosalara¤¤o ¤àti và sàlohito và. Aho me anatthako2. Na hi nàma me koci àrocessatã"ti.
1. "Bàràõasiyaü" to vi. Ja vi. Ma nu pa. 2. Anatthako. Sã mu.
[BJT Page 862] [\x 862/]
81. Atha kho bhikkhave, dãghàvukumàro ara¤¤aü gantvà yàvadatthaü kanditvà roditvà bappaü1 pu¤chitvà bàràõasiü pavisitvà antopurassa sàmantà hatthisàlaü gantvà hattàcariyaü etadavoca: "icchàmahaü àcariya, sippaü sikkhitu"nti. Tena hi bhaõe, màõavaka, sikkhasså"ti.
82. Atha kho bhikkhave, dãghàvukumàro rattiyà paccåsasamayaü paccuññhàya hatthisàlàyaü ma¤junà sarena gàyi. Vãõa¤ca vàdesi.
83. Assosi kho bhikkhave, brahmadatto kàsiràjà rattiyà paccåsasamayaü paccuññhàya hatthisàlàyaü ma¤junà sarena gãtaü vãõa¤ca vàditaü. Sutvàna manusse pucchi: "ko bhaõe, rattiyà paccusasamayaü [PTS Page 346] [\q 346/] paccuññhàya hatthisàlàyaü ma¤junà sarena gàyi? Vãõa¤ca vàdesã?" Ti.
84. "Amukassa deva, hatthàcariyassa antevàsã màõavako rattiyà paccåsasamayaü paccuññhàya hatthisàlàyaü ma¤junà sarena gàyi. Vãõa¤ca vàdesã"ti. Tena hi bhaõe, taü màõavakaü ànethà"ti. "Evaü devà"ti kho bhikkhave, te manussà brahmadattassa kàsira¤¤o pañissutvà dãghàvuü kumàraü ànesuü.
85. "Tvaü bhaõe, màõavaka, rattiyà paccåsasamayaü paccuññhàya hatthisàlàyaü ma¤junà sarena gàyi. Vãõa¤ca vàdesã"ti. "Evaü devà"ti. "Tena hi tvaü bhaõe, màõavaka, gàssu vãõa¤ca vàdehã"ti. "Evaü devà"ti kho bhikkhave, dãghàvukumàro brahmadattassa kàsàra¤¤o àràdhanàpekho2 ma¤junà sarena gàyi. Vãõa¤ca vàdesi. "Tvaü bhaõe, màõavaka, maü upaññhahà"ti. "Evaü devà"ti kho bhikkhave, dãghàvukumàro brahmadattassa kàsira¤¤o paccassosi.
86. Atha kho bhikkhave, dãghàvukumàro brahmadattassa kàsira¤¤o pubbuññhàyã ahosi pacchà nipàtã kiïkàrapañissàvã manàpacàrã piyavàdã.
87. Atha kho bhikkhave, brahmadatto kàsiràjà dãghàvuü kumàraü na cirasseva abbhantarike 3 vissàsikaññhàne ñhapesi.
88. Atha kho bhikkhave, brahmadatto kàsiràjà dãghàvuü kumàraü etadavoca: "tena hi bhaõe, màõavaka, rathaü yojehi. Migavaü gamissàmà"ti. "Evaü devà"ti kho bhikkhave, dãghàvukumàro brahmadattassa kàsira¤¤o pañissutvà rathaü yojetvà brahmadattaü kàsiràjànaü etadavoca: "yutto kho te deva, ratho. Yassadàni kàlaü ma¤¤asã"ti.
89. Atha kho bhikkhave, brahmadatto kàsiràjà rathaü abhiruhi. Dãghàvu kumàro rathaü pesesi. Tathà tathà rathaü pesesi, yathà4 a¤¤eneva senà agamàsi, a¤¤eneva ratho.
90. Atha kho bhikkhave, brahmadatto kàsiràjà dåraü gantvà dãghàvuü kumàraü etadavoca: tena hi bhaõe, màõavaka, rathaü mu¤cassu. Kilantomhi. Nipajjissàmã"ti.
1. "Khappaü" machasaü. 2. "Pañissutvà àràdhàpekkho" cha ma saü.
3. "Abbhantarime" machasaü. 4. "Yathà yathà" machasaü.
[BJT Page 864] [\x 864/]
91. "Evaü devà"ti kho bhikkhave, dãghàvukumàro brahmadattassa kàsi ra¤¤o pañissutvà rathaü mu¤citvà pañhaviyaü pallaïkena nisãdi.
92. Atha kho bhikkhave, brahmadatto kàsiràjà dãghàvussa kumàrassa ucchaïge sãsaü katvà seyyaü kappesi. Tassa kilantassa muhutteneva niddà okkami.
93. Atha kho bhikkhave, dãghàvussa kumàrassa etadahosi: "ayaü kho brahmadatto kàsiràjà bahuno amhàkaü [PTS Page 347] [\q 347/] anatthassa kàrako. Iminà amhàkaü bala¤ca vàhana¤ca janapado ca koso ca koññhàgàra¤ca acchinnaü. Iminà ca me màtàpitaro hatà. Ayaïkhavassa kàlo, yvàhaü veraü appeyya"nti kosiyà khaggaü nibbàhi.
94. Atha kho bhikkhave, dãghàvussa kumàrassa etadahosi: "pità kho ma maü1 maraõakàle avaca: 'mà kho tvaü tàta, dãghàvu, dãghaü passa, mà rassaü. Na hi tàta, dãghàvu, verena verà sammanti. Averena hi tàta, dãghàvu, verà sammantã'ti. Na kho metaü patiråpaü, yvàhaü pituvacanaü atikkameyya"nti kosiyaü khaggaü pavesesi.
95. Dutiyampi kho bhikkhave, dãghàvussa kumàrassa etadahosi: "ayaü kho brahmadatto kàsiràjà bahuno amhàkaü anatthassa kàrako. Iminà amhàkaü bala¤ca vàhana¤ca janapado ca koso ca koññhàgàra¤ca acchinnaü. Iminà ca me màtàpitaro hatà. Ayaïkhavassa kàlo, yvàhaü veraü appeyya"nti kosiyà khaggaü nibbàhi. Tatiyampi kho bhikkhave, dãghàvussa kumàrassa etadahosi: "pità kho me maü maraõakàle avaca: 'mà kho tvaü tàta, dãghàvu, dãghaü passa. Mà rassaü. Na hi tàta, dãghàvu, verena verà sammanti. Averena hi tàta, dãghàvu, verà sammantã'ti. Na kho metaü patiråpaü, yvàhaü pituvacanaü atikkameyya"nti punadeva kosiyaü khaggaü pavesesi. Tutiyampi kho bhikkhave, dãghàvussa kumàrassa etadahosi: "ayaü kho brahmadatto kàsiràjà bahuno amhàkaü anatthassa kàrako. Iminà amhàkaü bala¤ca vàhana¤ca janapado ca koso ca koññhàgàra¤ca acchinnaü. Iminà ca me màtàpitaro hatà. Ayaïkhavassa kàlo, yvàhaü veraü appeyya"nti kosiyà khaggaü nibbàhi. Tatiyampi kho bhikkhave, dãghàvussa kumàrassa etadahosi: "pità kho me maü maraõakàle avaca: 'mà kho tvaü tàta, dãghàvu, dãghaü passa. Mà rassaü. Na hi tàta, dãghàvu, verena verà sammanti. Averena hi tàta, dãghàvu, verà sammantã'ti. Na kho metaü patiråpaü, yvàhaü pituvacanaü atikkameyya"nti punadeva kosiyaü khaggaü pavesesi.
96. Atha kho bhikkhave, brahmadatto kàsiràjà bhãto ubbiggo ussaïkã utrasto sahasà uññhàsi.
97. Atha kho bhikkhave, dãghàvukumàro brahmadattaü kàsiràjànaü etadavoca: "kissa tvaü deva, bhãto ubbiggo ussaïkã utrasto vuññhàsã" ti. "Idha maü bhaõe, màõavaka, dãghãtissa kosalara¤¤o putto dãghàvu kumàro supinantena khaggena paripàtesi: tenàhaü bhãto ubbiggo ussaïkã utrasto sahasà vuññhàsi"nti.
98. Atha kho bhikkhave, dãghàvukumàro vàmena hatthena brahmadattassa kàsira¤¤o siraü paràmasitvà dakkhiõena hatthena khaggaü nibbàhetvà brahmadattaü kàsiràjànaü etadavoca: "ahaü kho so deva, dãghitissa kosalara¤¤o putto dãghàvukumàro. Bahuno tvaü amhàkaü anatthassa kàrako. Tayà amhàkaü bala¤ca vàhana¤ca janapado ca koso ca koññhàgàra¤ca acchinnaü. Tayà ca me màtàpitaro hatà. Ayaïkhavassa kàlo, yvàhaü veraü appeyya"nti.
1. "Pità kho maü" cha ma saü,
[BJT Page 866] [\x 866/]
99. Atha kho bhikkhave, brahmadatto kàsiràjà dãghàvussa kumàrassa pàdesu sirasà nipatitvà dãghàvuü kumàraü etadavoca: "jãvitaü me tàta, dãghàvu, dehi. Jãvitaü me tàta, dãghàvu, dehã"ti. "Kyàhaü ussahàmi devassa jãvitaü dàtuü? Devo kho me jãvitaü dadeyyà"ti. "Tena hi tàta, dãghàvu, tvaü ca me jãvitaü dehi. Aha¤ca te jãvitaü dammã" ti.
100. Atha kho bhikkhave, brahmadatto ca kàsiràjà dãghàvu ca kumàro a¤¤ama¤¤assa jãvitaü adaüsu. Pàõi¤ca aggahesuü. Sapatha¤ca akaüsu adubhàya. 1
101. Atha kho bhikkhave, brahmadatto kàsiràjà dãghàvuü kumàraü etadavoca: [PTS Page 348] [\q 348/] "tena hi tàta, dãghàvu, rathaü yojehi. Gamissàmà"ti. "Evaü devà"ti kho bhikkhave, dãghàvukumàro brahmadattassa kàsira¤¤o pañissutvà rathaü yojetvà brahmadattaü kàsiràjànaü etadavoca: "yutto kho te deva, ratho. Yassadàni kàlaü ma¤¤asã"ti.
102. Atha kho bhikkhave, brahmadatto kàsiràjà rathaü abhiruhi. Dãghàvu kumàro rathaü pesesi. Tathà tathà rathaü pesesi, yathà na cirasseva senàya samàgacchi.
103. Atha kho bhikkhave, brahmadatto kàsiràjà bàràõasiü pavisitvà amacce pàrisajje sannipàtàpetvà etadavoca: "sace bhaõe, dãghãtissa kosalara¤¤o puttaü dãgàvuü kumàraü passeyyàtha, kinti naü kareyyàthà"ti.
104. Ekacce evamàhaüsu: "mayaü deva, hatthe chindeyyàma. Mayaü deva, pàde chindeyyàma. Mayaü deva, hatthapàde chindeyyàma. Mayaü deva, kaõõe chindeyyàma. Mayaü deva, nàsaü chindeyyàma. Mayaü deva, kaõõanàsaü chindeyyàma. Mayaü devaü, sãsaü chindeyyàmà"ti.
105. "Ayaü kho so bhaõe, dãghãtissa kosalara¤¤o putto dãghàvu kumàro, nàyaü labbhà ki¤ci kàtuü. Iminà ca me jãvitaü dinnaü. Mayà ca imassa jãvitaü dinna" nti.
106. Atha kho bhikkhave, brahmadatto kàsiràjà dãghàvuü kumàraü etadavoca: "yaü kho te tàta, dãghàvu, pità maraõakàle avaca: 'mà kho tvaü tàta, dãghàvu, sa dãghaü passa. Mà rassaü. Na hi tàta, dãghàvu, verena verà sammanti. Averena hi tàta, dãghàvu, verà sammantã'ti. Kiü te pità sandhàya avacà" ti.
107. "Yaü kho me deva, pità maõakàle avaca: 'mà dãgha'nti - mà 'ciraü veraü akàsã'ti. Imaü kho me deva, pità maraõakàle avaca 'mà dãgha'nti. Yaü kho me deva, pità maraõakàle avaca: 'mà rassa'nti - mà khippaü mittehi bhijjitthà'ti. Imaü kho me deva, pità maraõakàle avaca 'mà rassa'nti. Yaü kho me deva, pità maraõakàle avaca: 'na hi tàta, dãghàvu, verena verà sammanti. Averena hi tàta, dãghàvu, verà sammantã'ti. - 'Devena me màtàpitaro hatà'ti sacàhaü devaü jãvitàvoropeyyaü, ye devassa atthakàmà, te maü jãvità voropeyyuü. Ye me atthakàmà, te te jãvità voropeyyuü. Evaü taü veraü verena na våpasameyya. Idàni ca pana me devena jãvitaü dinnaü. Mayà ca devassa jãvitaü dinnaü. Evaü taü veraü averena våpasantaü. Imaü kho me deva, pità maraõakàle avaca 'na hi tàta, dãghàvu, verena verà sammanti. Averena hi tàta dãghàvu, verà sammantã'ti.
1. "Adadubhàya" cha ma saü, "adubbhàya" ityapi dissate
[BJT Page 868] [\x 868/]
108. Atha kho bhikkhave, brahmadatto kàsiràjà. "Acchariyaü [PTS Page 349] [\q 349/] vata bho, abbhutaü vata bho, yàva paõóito ayaü dãghàvukumàro yatra hi nàma pituno saïkhittena bhàsitassa vitthàrena atthaü àjànissatã"ti pettikaü bala¤ca vàhana¤ca janapada¤ca kosa¤ca koññhàgàra¤ca pañipàdesi. Dhãtara¤ca adàsi.
109. Tesaü hi nàma bhikkhave, ràjånaü àdinnadaõóànaü àdinna satthànaü evaråpaü khantisoraccaü bhavissati. Idha kho pana taü bhikkhave, sohetha "yaü tumhe evaü svàkkhàte dhammavinaye pabbajità samànà khamà ca bhaveyyàtha soratà cà"ti.
110. Tatiyampi kho bhagavà te bhikkhå etadavoca: "alaü bhikkhave, mà bhaõóanaü. Mà kalahaü. Mà viggahaü. Mà vivàda"nti.
111. Tatiyampi kho so adhammavàdã bhikkhu bhagavantaü etadavoca: "àgametu bhante, bhagavà dhammasàmi. Appossukko bhante, bhagavà diññhadhammasukha vihàramanuyutto viharatu. Mayametena bhaõóanena kalahena viggahena vivàdena pa¤¤àyissàmà"ti.
112. Atha kho bhagavà "pariyàdinnaråpà kho ime moghapurisà. Nayime sukarà sa¤¤àpetu"nti uññhàyàsanà pakkàmi.
Dãghàvubhàõavàro niññhito pañhamo.
[BJT Page 870] [\x 870/]
1. Atha kho bhagavà pubbaõhasamayaü nivàsetvà pattacãvaraü àdàya kosambiü piõóàya pàvisi. Kosambiyaü piõóàya caritvà pacchàbhattaü piõóapàtapañikkanto senàsanaü saüsàmetvà pattacãvaraü àdàya saïghamajjhe ñhitakova imà gàthàyo abhàsi:
2. Puthusaddo samajano na bàlo koci ma¤¤atha,
Saïghasmiü bhijjamànasmiü nतaü bhiyyo ama¤¤aruü.
3. Parimuññhà paõóitàbhàsà vàcàgocarabhàõino,
Yàvicchanti mukhàyàmaü1 yena nãtà na taü vidå.
4. Akkocchi maü avadhi maü ajini maü ahàsi me,
Ye taü2 upanayhanti veraü tesaü na sammati.
5. Akkocchi maü avadhi maü ajini maü ahàsi me,
Ye taü na upanayhanti veraü tesåpasammati.
6. Na hi verena veràni sammantãdha kudàcanaü,
Averena ca sammanti esa dhammo sanantano.
7. Pare ca na vijànanni mayamettha yamàmase,
Ye ca tattha vijànanti tato sammanti medhagà.
8. [PTS Page 350] [\q 350/] aññhicchinnà3 pàõaharà gavàssadhanahàrino,
Raññhaü vilumpamànànaü tesampi hoti saïgati.
Kasmà tumhàka no siyà?
9. Sace labhetha nipakaü sahàyaü
Saddhiü caraü sàdhu vihàri dhãraü,
Abhibhuyya sabbàni parissayàni
Careyya tenattamano satãmà.
10. No ce labhetha nipakaü sahàyaü
Saddhiü caraü sàdhu vihàri dhãraü,
Ràjàva raññhaü vijitaü pahàya
Eko care màtaïgara¤¤eva nàgo.
11. Ekassa caritaü seyyo
Natthi bàle sahàyatà,
Eko care na ca pàpàni kayirà
Appossukko màtaïgara¤¤eva nàgoti.
12. Atha kho bhagavà saïghamajjhe ñhitakova imà gàthàyo bhàsitvà yena bàlakaloõakàragàmo4 tenupasaïkami.
13. Tena kho pana samayena àyasmà bhagu bàlakaloõakàragàme viharati.
1. "Mukhàyàmà" to vi. 2. "Ye ca taü" machasaü.
3. "Aññhicchidà" a vi. Ja vi. To vi. [P T S.]
4. "Bàlakaloõakagàmo" machasaü. Bàlakaloõakàràma - kosambiyajàtakaññhakathà.
[BJT Page 872] [\x 872/]
14. Addasà kho àyasmà bhagu bhagavantaü dåratova àgacchantaü. Disvàna àsanaü pa¤¤àpesi. Pàdodakaü pàdapãñhaü pàdakañhalikaü upanikkhipi. Paccuggantvà pattacãvaraü pañiggahesi. Nisãdi bhagavà pa¤¤atte àdakena. Nisajja pàde pakkhàlesi.
15. âyasmàpi kho bhagu bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho àyasmantaü bhaguü bhagavà etadavoca: "kacci bhikkhu, khamanãyaü? Kacci yàpanãyaü? Kacci piõóakena na kilamasã"ti. "Khamanãyaü bhagavà. Yàpanãyaü bhagavà. Na càhaü bhante piõóakena kilamàmã"ti.
16. Atha kho bhagavà àyasmantaü bhaguü dhammiyà kathàya sandassetvà samàdapetvà samuttejetvà sampahaüsetvà uññhàyàsanà yena pàcãnavaüsa dàyo tenupasaïkami.
17. Tena kho pana samayena àyasmà ca anuruddho àyasmà ca nandiyo àyasmà ca kimbilo1 pàcãnavaüsadàye viharanti.
18. Addasà kho dàyapàlo bhagavantaü dåratova àgacchantaü. Disvàna bhagavantaü etadavoca: "mà samaõa, etaü dàyaü pàvisi. Santettha tayo kulaputtà attakàmaråpà viharanti. Mà tesaü aphàsumakàsã"ti.
19. Assosi kho àyasmà anuruddho dàyapàlassa bhagavatà saddhiü mantayamànassa. Sutvàna dàyapàlaü etadavoca: "mà àvuso dàyapàla, bhagavantaü [PTS Page 351] [\q 351/] vàresi. Satthà no bhagavà anuppatto"ti.
20. Atha kho àyasmà anuruddho yenàyasmà ca nandiyo àyasmà ca kimbilo tenupasaïkami. Upasaïkamitvà àyasmantaü ca nandiyaü àyasmanta¤ca kimbilaü etadavoca: "abhikkamathàyasmanto. Abhikkamathàyasmanto. Satthà no bhagavà anuppatto"ti.
21. Atha kho àyasmà ca anuruddho àyasmà ca nandiyo àyasmà ca kimbilo bhagavantaü paccuggantvà eko bhagavato pattacãvaraü pañiggahesi. Eko àsanaü pa¤¤àpesi. Eko pàdodakaü pàdapãñhaü pàdakañhalikaü upanikkhipi. Nisãdi bhagavà pa¤¤atte àsane. Nisajja pàde2 pakkhàlesi.
22. Tepi kho àyasmantà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnaü kho àyasmantaü anuruddhaü bhagavà etadavoca: "kacci vo anuruddhà khamanãyaü? Kacci yàpanãyaü? Kacci piõóakena na kilamathà"ti.
"Khamanãyaü bhagavà. Yàpanãyaü bhagavà. Na ca mayaü bhante piõóakena kilamàmà"ti.
"Kacci pana vo anuruddhà samaggà sammodamànà avivadamànà khãrodakãbhåtà a¤¤ama¤¤aü piyacakkhåhi sampassantà viharathà"ti.
"Tagghaü mayaü bhante samaggà sammodamànà avivadamànà khãrodakãbhåtà a¤¤ama¤¤aü piyacakkhåhi sampassantà viharàmà"ti.
"Yathà kathampana tumhe anuruddhà samaggà sammodamànà avivadamànà khãrodakãbhåtà a¤¤ama¤¤aü piyacakkhåhi sampassantà viharathà"ti.
1. "Kimilo" machasaü. Kiramila-snaudarananda kàvya, 16-87
2. "Nisajja kho bhagavà pàde" machasaü.
[BJT Page 874] [\x 874/]
23. "Idha mayaü bhante evaü hoti: "làbhà vata me. Suladdhaü vata me. Yohaü evaråpehi sabrahmacàrãhi saddhiü viharàmã'ti. Tassa mahyaü bhante, imesu àyasmantesu mettaü kàyakammaü paccupaññhitaü àvã ceva raho ca. Mettaü vacãkammaü paccupaññhitaü àvã ceva raho ca. Mettaü manokammaü paccupaññhitaü àvã ceva raho ca. Tassa mayhaü bhante, evaü hoti: 'yannånàhaü sakaü cittaü nikkhipitvà imesaü yeva àyasmantànaü cittassa vasena vatteyya'nti. So kho ahaü bhante, sakaü cittaü nikkhipitvà imesaü yeva àyasmantànaü cittassa vasena vattàmi. Nànà hi kho no bhante kàyà. Eka¤ca pana ma¤¤e citta"nti.
24. âyasmàpi kho nandiyo bhagavantaü etadavoca. "Mayhampi kho bhante, evaü hoti: 'làbhà vata me. Suladdhaü vata me. Yohaü evaråpehi sabrahmacàrãhi saddhiü viharàmã'ti. Tassa mayhaü bhante, imesu àyasmantesu mettaü kàyakammaü paccupaññhitaü àvã ceva raho ca. Mettaü vacãkammaü paccupaññhitaü àvã ceva raho ca. Mettaü manokammaü paccupaññhitaü àvã ceva raho ca. Tassa mayhaü bhante, evaü hoti: 'yannånàhaü sakaü cittaü nikkhipitvà imesaü yeva àyasmantànaü cittassa vasena vatteyya'nti. So kho ahaü bhante, sakaü cittaü nikkhipitvà imesaü yeva àyasmantànaü cittassa vasena vattàmi. Nànà hi kho no bhante, kàyà. Eka¤ca pana ma¤¤e citta'nti. Evaü kho mayaü bhante, samaggà sammodamànà avivadamànà khãrodakãbhåtà a¤¤ama¤¤aü piyacakkhåhi sampassantà viharàmà"ti.
25. "Kacci pana vo anuruddhà, appamattà [PTS Page 352] [\q 352/] àtàpino pahitattà viharathà?"Ti. "Tagghaü mayaü bhante, appamattà àtàpino pahitattà viharàmà"ti.
26. "Yathà kathampana tumeha anuruddhà appamattà àtàpino pahitattà viharathà?"Ti.
27. "Idha bhante, amhàkaü yo pañhamaü gàmato piõóàya pañikkamati, so àsanaü pa¤¤àpeti. Pàdodakaü pàdapãñhaü pàdakañhalikaü upanikkhipati. Avakkàrapàtiü dhovitvà upaññhàpeti. Pànãyaü paribhojanãyaü upaññhàpeti. Yo pacchà gàmato piõóàya pañikkamati, sace hoti bhuttàvaseso, sace àkaïkhati, bhu¤jati. No ce àkaïkhati, appaharite và chaóóeti. Appàõake và udake opilàpeti. So àsanaü uddharati. Pàdodakaü pàdapãñhaü pàdakañhalikaü pañisàmeti. Avakkàrapàtiü dhovitvà pañisàmeti. Pànãyaü paribhojanãyaü pañisàmeti. Bhattaggaü sammajjati. Yo passati pànãyaghañaü và paribhojanãyaghañaü và vaccaghañaü và rittaü tucchaü, so upaññhàti. Sacassa hoti avisayhaü, hatthavikàrena dutiyaü àmantetvà hatthavilaïghakena upaññhàpeti1. Natveva mayaü bhante, tappaccayà vàcaü bhindàma. Pa¤càhikaü kho pana mayaü bhante, sabbarattiyà dhammiyà kathàya sannisãdàma. Evaü kho mayaü bhante appamattà àtàpino pahitattà viharàmà"ti.
1. "Upaññhàpema" machasaü. [P T S.]
[BJT Page 876] [\x 876/]
28. Atha kho bhagavà àyasmanta¤ca anuruddhaü àyasmanta¤ca nandiyaü àyasmanta¤ca kimbilaü dhammiyà kathàya sandassetvà samàdapetvà samuttejetvà sampahaüsetvà uññhàyàsanà yena pàrileyyakaü tena càrikaü pakkàmi. Anupubbena càrikaü caramàno yena pàrileyyakaü tadavasari. Tatra sudaü bhagavà pàrileyyake viharati rakkhitavanasaõóe bhaddasàlamåle.
29. Atha kho bhagavato rahogatassa patisallãnassa evaü cetaso parivitakko udapàdi: "ahaü kho pubbe àkiõõo na phàsuü vihàsiü tehi kosambakehi 1 bhikkhåhi bhaõóanakàrakehi kalahakàrakehi vivàdakàrakehi bhassakàrakehi saïghe adhikaraõakàrakehi. Sombhi etarahi eko adutiyo sukhaü phàsuü viharàmi a¤¤atreva tehi kosambakehi bhikkhåhi bhaõóanakàrakehi kalahakàrakehi vivàdakàrakehi bhassakàrakehi saïghe adhikaraõakàrakehã"ti.
30. A¤¤ataropi kho hatthinàgo àkiõõo viharati hatthãhi hatthinãhi hatthikalabhehi hatthicchàpehi. Chinnaggàni ceva tiõàni khàdati. Obhaggobhagga¤cassa sàkhàbhaïgaü khàdanti. âvilàni ca pànãyàni pivati. Ogàhà cassa uttiõõassa 2 hatthiniyo kàyaü upanighaüsantiyo gacchanti.
31. Atha kho [PTS Page 353] [\q 353/] tassa hatthinàgassa etadahosi: "ahaü kho àkiõõo viharàmi hatthãhi hatthinãhi hatthikalabhehi hatthicchàpehi. Chinnaggàni ceva tiõàni khàdàmi. Obhaggobhagga¤ca me sàkhàbhaïgaü khàdanti. âvilàni ca pànãyàni pivàmi. Ogàhà ca me uttiõõassa hatthiniyo kàyaü upanighaüsantiyo gacchanti. Yannånàhaü ekova gaõamhà våpakaññho vihareyya"nti.
32. Atha kho so hatthinàgo yåthà apakkamma yena pàrileyyakaü rakkhitavanasaõóo bhaddasàlamålaü yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà soõóàya bhagavato pànãyaü paribhojanãyaü upaññhàpeti. Appaharita¤ca karoti.
33. Atha kho tassa hatthinàgassa etadahosi: "ahaü kho pubbe àkiõõo na phàsuü vihàsiü hatthãhi hatthinãhi hatthikalabhehi hatthicchàpehi. Chinnaggàni ceva tiõàni khàdiü. Obhaggobhagga¤ca me sàkhàbhaïgaü khàdiüsu. âvilàni ca pànãyàni apàyiü. Ogàhà ca me uttiõõassa hatthiniyo kàyaü upanighaüsantiyo agamaüsu. Somhi etarahi eko adutiyo sukhaü phàsuü viharàmi a¤¤atreva hatthãhi hatthinãhi hatthikalabhehi hatthicchàpehã"ti.
34. Atha kho bhagavà attano ca pavivekaü viditvà tassa ca hatthinàgassa cetasà ceto parivitakkama¤¤àya tàyaü velàyaü imaü udànaü udànesi:
"Etaü3 nàgassa nàgena ãsàdantassa hatthino,
Sameti cittaü cittena yadeko ramatã vane"ti.
1. "Kosambikehi" si. A vi. Ja. Vi. To vi
2. "Ogàha¤cassa otiõõassa" si.
"Ogàhantassa otiõõassa" ma nu pa. [P T S.]
3. "Evaü" ma nu pa. [P T S.]
[BJT Page 878] [\x 878/]
35. Atha kho bhagavà pàrileyyake yathàbhirattaü viharitvà yena sàvatthi tena càrikaü pakkàmi. Anupubbena càrikaü caramàno yena sàvatthi tadavasari. Tatra sudaü bhagavà sàvatthiyaü viharati jetavane anàthapiõóikassa àràme.
36. Atha kho kosambakà upàsakà "ime kho ayyà kosambakà bhikkhå bahuno amhàkaü anatthassa kàrakà. Imehi ubbàëho bhagavà pakkanto. Handa mayaü ayye kosambake bhikkhå neva abhivàdeyyàma, na paccuññheyyàma, na a¤jalikammaü sàmãcikammaü kareyyàma, na sakkareyyàma, na garu kareyyàma, na màneyyàma, na påjeyyàma1, upagatànampi piõóakaü2 na dadeyyàma 3, evaü ime amhehi asakkariyamànà agarukariyamànà amàniyamànà apåjiyamànà asakkàrapakatà pakkamissanti và vibbhamissantivà bhagavantaü và pasàdessantã"ti.
37. Atha kho kosambakà upàsakà kosambake bhikkhå neva abhivedesuü. Na paccuññhesuü. Na [PTS Page 354] [\q 354/] a¤jalikammaü sàmãcikammaü akaüsu. Na sakkariüsu. Na garu kariüsu. Na mànesuü. Na påjesuü. Upagatànampi piõóakaü na adaüsu.
38. Atha kho kosambakà bhikkhå kosambakehi upàsakehi asakkariyamànà agarukariyamànà amàniyamànà apåjiyamànà asakkàrapakatà evamàhaüsu: "handa mayaü àvuso, sàvatthiü gantvà bhagavato santike imaü adhikaraõaü våpasameyyàmà"ti.
39. Atha kho kosambakà bhikkhå senàsanaü saüsàmetvà pattacãvaraü àdàya yena sàvatthi tenupasaïkamiüsu.
40. Assosi kho àyasmà sàriputto "te kira kosambakà bhikkhå bhaõóanakàrakà kalahakàrakà vivàdakàrakà bhassakàrakà saïghe adhikaraõakàrakà sàvatthiü àgacchantã"ti.
41. Atha kho àyasmà sàriputto yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà sàriputto bhagavantaü etadavoca: "te kira bhante, kosambakà bhikkhå bhaõóanakàrakà kalahakàrakà vivàdakàrakà bhassakàrakà saïghe adhikaraõakàrakà sàvatthiü àgacchanti. Kathàhaü bhante, tesu bhikkhåsu pañipajjàmã"ti. "Tena hi tvaü sàriputta, yathà dhammo tathà tiññhàhã"ti. "Kathàhaü bhante, jàneyyaü dhammaü và adhammaü và?" Ti.
1. "Na bhajeyyàma, na påjeyyàma" machasaü. 2. "Piõóapàtaü" [P T S.]
3. "Dajjeyyàma" machasaü. [P T S.]
[BJT Page 880] [\x 880/]
42. "Aññhàrasahi kho sàriputta, vatthåhi adhammavàdã jànitabbo: idha sàriputta, bhikkhu adhammaü dhammoti dãpeti, dhammaü adhammoti dãpeti, avinayaü vinayoti dãpeti, vinayaü avinayoti dãpeti, abhàsitaü alapitaü tathàgathena bhàsitaü lapitaü tathàgatenàti dãpeti, bhàsitaü lapitaü tathàgatena abhàsitaü alapitaü tathàgatenàti dãpeti, anàciõõaü tathàgatena àciõõaü tathàgatenàti dãpeti, àciõõaü tathàgatena anàciõõaü tathàgatenàti dãpeti, appa¤¤attaü tathàgatena pa¤¤attaü tathàgatenàti dãpeti, pa¤¤attaü tathàgatena appa¤¤attaü tathàgatenàti dãpeti, anàpattiü àpattãti dãpeti, àpattiü anàpattãti dãpeti, lahukaü àpattiü garukà àpattãti dãpeti, garukaü àpattiü lahukà àpattãti dãpeti, sàvasesaü àpattiü anavasesà àpattãti dãpeti, anavasesaü àpattiü sàvasesà àpattãti dãpeti, duññhullaü àpattiü aduññhullà àpattãti dãpeti, aduññhullaü àpattiü duññhullà àpattãti dãpeti, imehi kho sàriputta, aññhàrasahi vatthåhi adhammavàdã jànitabbo.
43. "Aññhàrasahi ca kho sàriputta, vatthåhi dhammavàdã jànitabbo: idha sàriputta, bhikkhu adhammaü adhammoti dãpeti, dhammaü dhammoti dãpeti, avinayaü avinayoti dãpeti, vinayaü vinayoti dãpeti, abhàsitaü alapitaü [PTS Page 355] [\q 355/] tathàgatena abhàsitaü alapitaü tathàgatenàti dãpeti, bhàsitaü lapitaü tathàgatena bhàsitaü lapitaü tathàgatenàti dãpeti, anàciõõaü tathàgatena anàciõõaü tathàgatenàti dãpeti, àciõõaü tathàgatena àciõõaü tathàgatenàti dãpeti, appa¤¤attaü tathàgatena appa¤¤attaü tathàgatenàti dãpeti, pa¤¤attaü tathàgatena pa¤¤attaü tathàgatenàti dãpeti, anàpattiü anàpattãti dãpeti, àpattiü àpattãti dãpeti, lahukaü àpattiü lahukà àpattãti dãpeti, garukaü àpattiü garukà àpattãti dãpeti, sàvasesaü àpattiü sàvasesà àpattãti dãpeti, anavasesaü àpattiü anavasesà àpattãti dãpeti, duññhullaü àpattiü duññhullà àpattãti dãpeti, aduññhullaü àpattiü aduññhullà àpattãti dãpeti, imehi kho sàriputta, aññhàrasahi vatthåhi dhammavàdã jànitabbo"ti.
44. Assosi kho àyasmà mahàmoggallàno "te kira kosambakà bhikkhå bhaõóanakàrakà kalahakàrakà vivàdakàrakà bhassakàrakà saïghe adhikaraõakàrakà sàvatthiü àgacchantã"ti. Assosi kho àyasmà mahàkassapo "te kira kosambakà bhikkhå bhaõóanakàrakà kalahakàrakà vivàdakàrakà bhassakàrakà saïghe adhikaraõakàrakà sàvatthiü àgacchantã"ti. Assosi kho àyasmà mahàkaccàno "te kira kosambakà bhikkhå bhaõóanakàrakà kalahakàrakà vivàdakàrakà bhassakàrakà saïghe adhikaraõakàrakà sàvatthiü àgacchantã"ti. Assosi kho àyasmà mahàkoññhito "te kira kosambakà bhikkhå bhaõóanakàrakà kalahakàrakà vivàdakàrakà bhassakàrakà saïghe adhikaraõakàrakà sàvatthiü àgacchantã"ti. Assosi kho àyasmà mahàkappino "te kira kosambakà bhikkhå bhaõóanakàrakà kalahakàrakà vivàdakàrakà bhassakàrakà saïghe adhikaraõakàrakà sàvatthiü àgacchantã"ti. Assosi kho àyasmà mahàcundo "te kira kosambakà bhikkhå bhaõóanakàrakà kalahakàrakà vivàdakàrakà bhassakàrakà saïghe adhikaraõakàrakà sàvatthiü àgacchantã"ti. Assosi kho àyasmà anuruddho "te kira kosambakà bhikkhå bhaõóanakàrakà kalahakàrakà vivàdakàrakà saïghe adhikaraõakàrakà sàvatthiü àgacchantã" ti. Assosi kho àyasmà revato "te kira kosambakà bhikkhå bhaõóanakàrakà kalahakàrakà vivàdakàrakà saïghe adhikaraõakàrakà sàvatthiü àgacchantã"ti. Assosi kho àyasmà upàli "te kira kosambakà bhikkhå bhaõóanakàrakà kalahakàrakà vivàdakàrakà saïghe adhikaraõakàrakà sàvatthiü àgacchantã"ti. Assosi kho àyasmà ànando "te kira kosambakà bhikkhå bhaõóanakàrakà kalahakàrakà vivàdakàrakà bhassakàrakà saïghe adhikaraõakàrakà sàvatthiü àgacchantã"ti. Assosi kho àyasmà ràhulo "te kira kosambakà bhikkhå bhaõóanakàrakà kalahakàrakà vivàdakàrakà bhassakàrakà saïghe adhikaraõakàrakà sàvatthiü àgacchantã"ti.
[BJT Page 882] [\x 882/]
45. Atha kho àyasmà ràhulo yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà ràhulo bhagavantaü etadavoca: "te kira bhante, kosambakà bhikkhå bhaõóanakàrakà kalahakàrakà vivàdakàrakà bhassakàrakà saïghe adhikaraõakàrakà sàvatthiü àgacchanti. Kathàhaü bhante tesu bhikkhåsu pañipajjàmi?"Ti. "Tena hi tvaü ràhula, yathà dhammo tathà tiññhàhã"ti. "Kathàhaü bhante, jàneyyaü dhammaü và adhammaü và?"Ti.
46. "Aññhàrasahi kho ràhula, vatthåhi adhammavàdã jànitabbo: idha ràhula bhikkhå, adhammaü dhammoti dãpeti, dhammaü adhammoti dãpeti, avinayaü vinayoti dãpeti, vinayaü avinayoti dãpeti, abhàsitaü alapitaü tathàgatena bhàsitaü lapitaü tathàgatenàti dãpeti, bhàsitaü lapitaü tathàgatena abhàsitaü alapitaü tathàgatenàti dãpeti, anàciõõaü tathàgatena àciõõaü tathàgatenàti dãpeti, àciõõaü tathàgatena anàciõõaü tathàgatenàti dãpeti, appa¤¤attaü tathàgatena pa¤¤attaü tathàgatenàti dãpeti, pa¤¤attaü tathàgatena appa¤¤attaü tathàgatenàti dãpeti, anàpattiü àpattãti dãpeti, àpattiü anàpattãti dãpeti, lahukaü àpattiü garukà àpattãti dãpeti, garukaü àpattiü lahukà àpattãti dãpeti, sàvasesaü àpattiü anavasesà àpattãti dãpeti, anavasesaü àpattiü sàvasesà àpattiti dãpeti, duññhullaü àpattiü aduññhullà àpattãti dãpeti, aduññhullaü àpattiü duññhullà àpattãti dãpeti, imehi kho ràhula aññhàrasahi vatthåhi adhammavàdã jànitabbo.
47. "Aññhàrasahi ca kho ràhula, vatthåhi dhammavàdã jànitabbo: idha ràhula, bhikkhu adhammaü adhammoti dãpeti, dhammaü dhammoti dãpeti, avinayaü avinayoti dãpeti, vinayaü vinayoti dãpeti, abhàsitaü alapitaü tathàgatena abhàsitaü alapitaü tathàgatenàti dãpeti, bhàsitaü lapitaü tathàgatena bhàsitaü lapitaü tathàgatenàti dãpeti, anàciõõaü tathàgatena anàciõõaü tathàgatenàti dãpeti, àciõõaü tathàgatena àciõõaü tathàgatenàti dãpeti, appa¤¤attaü tathàgatena appa¤¤attaü tathàgatenàti dãpeti, pa¤¤attaü tathàgatena pa¤¤attaü tathàgatenàti dãpeti, anàpattiü anàpattãti dãpeti, àpattiü àpattãti dãpeti. Lahukaü àpattiü lahukaü àpattãti dãpeti, garukaü àpattiü garukà àpattãti dãpeti, sàvasesaü àpattiü sàvasesà àpattãti dãpeti, anavasesaü àpattiü anavasesà àpattãti dãpeti, duññhullaü àpattiü duññhullà àpattãti dãpeti, aduññhullaü àpattiü aduññhullà àpattãti dãpeti, imehi kho ràhula aññhàrasahi vatthåhi dhammavàdã jànitabbo"ti.
48. Assosi kho mahàpajàpatã gotamã "te kira kosambakà bhikkhå bhaõóanakàrakà kalahakàrakà vivàdakàrakà bhassakàrakà saïghe adhikaraõakàrakà sàvatthiü àgacchantã"ti.
[BJT Page 884 [\x 884/] 49.] Atha kho mahàpajàpatãgotamã yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhità kho mahàpajàpatãgotamã bhagavantaü etadavoca: "te kira bhante, kosambakà bhikkhå bhaõóanakàrakà kalahakàrakà vivàdakàrakà bhassakàrakà saïghe adhikaraõakàrakà sàvatthiü àgacchanti. Kathàhaü bhante, tesu bhikkhåsu pañipajjàmã ?"Ti. "Tena hi tvaü gotamã, ubhayattha dhammaü suõa. Ubhayattha dhammaü sutvà ye tattha bhikkhå dhammavàdino, tesaü diññhi¤ca khanti¤ca ruci¤ca àdàya¤ca rocehi. Yaü ca ki¤ci bhikkhunãsaïghena bhikkhusaïghano paccàsiütabbaü1, sabbaü taü dhammavàditova paccàsiüsitabba"nti.
50. Assosi kho anàthapiõóiko gahapati "te kira kosambakà bhikkhå bhaõóanakàrakà kalahakàrakà vivàdakàrakà bhassakàrakà saïghe adhikaraõakàrakà sàvatthi àgacchantã"ti.
51. Atha kho anàthapiõóiko gahapati yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho anàthapiõóiko gahapati bhagavantaü etadavoca: "te kira bhante, kosambakà bhikkhå bhaõóanakàrakà kalahakàrakà vivàdakàrakà bhassakàrakà saïghe adhikaraõakàrakà sàvatthiü àgacchanti. Kathàhaü bhante, sesu bhikkhåsu pañipajjàmã?"Ti. "Tena hi tvaü gahapati, ubhayattha dànaü dehi. Ubhayattha dànaü datvà ubhayattha dhammaü suõa. Ubhayattha dhammaü sutvà ye tattha bhikkhå dhammavàdino, tesaü diññhi¤ca khanti¤ca ruci¤ca àdàya¤ca rocehã"ti.
52. Assosi kho visàkhà migàramàtà "te kira kosambakà bhikkhå bhaõóanakàrakà kalahakàrakà vivàdakàrakà bhassakàrakà saïghe adhikaraõakàrakà sàvatthiü [PTS Page 356] [\q 356/] àgacchantã"ti.
53. Atha kho visàkhà migàramàtà yeka bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnà kho visàkhà migàramàtà bhagavantaü etadavoca: "te kira bhante, kosambakà bhikkhå bhaõóanakàrakà kalahakàrakà vivàdakàrakà bhassakàrakà saïghe adhikaraõakàrakà sàvatthiü àgacchanti. Kathàhaü bhante, tesu bhikkhåsu pañipajjàmã?"Ti. "Tena hi tvaü visàkhe, ubhayattha dànaü dehi. Ubhayattha dànaü datvà ubhayattha dhammaü suõa. Ubhayattha dhammaü sutvà ye tattha bhikkhå dhammavàdino, tesaü diññhi¤ca khanti¤ca ruci¤ca àdàya¤ca rocehã"ti.
54. Atha kho kosambakanà bhikkhå anupubbena yena sàvatthi tadavasaruü.
1. "Paccàsãsitabbaü" cha ma saü.
[BJT Page 886] [\x 886/]
55. Atha kho àyasmà sàriputto yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà sàriputto bhagavantaü etadavoca: "te kira bhante, kosambakà bhikkhå bhaõóanakàrakàla kalahakàrakà vivàdakàrakà bhassakàrakà saïghe adhikaraõakàrakà sàvatthiü anuppattà. Kathannu kho bhante, tesu bhikkhåsu senàsane1 pañipajjitabba?"Nti. "Tena hi sàriputta, vivittaü senàsanaü dàtabba"nti. Sace pana bhante, vivittaü na hoti, kathaü pañipajjitabba?"Nti. "Tena hi sàriputta, vivittaü katvàpi dàtabbaü. Na tvovàhaü sàriputta, kenaci pariyàyena vuóóhatarassa bhikkhuno senàsanaü pañibàhitabbanti, vadàmi. Yo pañibàheyya, àpatti dukkañassà"ti. "âmise pana bhante, kathaü pañipajjitabba?"Nti. "âmisaü kho sàriputta, sabbesaü samakaü bhàjetabba"nti.
56. Atha kho tassa ukkhittakassa bhikkhuno dhamma¤ca vinaya¤ca paccavekkhantassa etadahohi: "àpatti esà. Nesà anàpatti. âpannomahi. Namhi anàpanno. Ukkhittomhi. Namhi anukkhitto. Dhammikenamhi kammena ukkhitto akuppena ñhànàrahenà"ti.
57. Atha kho so ukkhittako bhikkhu yena ukkhittànuvattakà bhikkhå tenupasaïkami. Upasaïkamitvà ukkhittànuvattake bhikkhå etadavoca: "àpatti esà àvuso. Nesà anàpatti. âpannomhi. Namhi ànàpanno. Ukkhittomhi. Namhi anukkhitto. Dhammikenamhi kammena ukkhitto akuppena ñhànàrahena. Etha, maü àyasmanto osàrethà"ti.
58. Atha kho te ukkhittànuvattakà bhikkhå taü ukkhittakaü bhikkhuü àdàya yena bhagavà tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnà kho te bhikkhå bhagavantaü etadavocuü: "ayaü bhante, ukkhittako bhikkhu evamàha: 'àpatti esà àvuso. Nesà anàpatti. âpannomhi. Namhi anàpanno. Ukkhittomhi. Namhi anukkhitto. Dhammikenamhi kammena ukkhitto akuppena ñhànàrahena. Etha, maü àyasmanto osàrethà'ti. Kathannu kho bhante 2 pañipajjitabba"nti. "âpatti esà bhikkhave, nesà anàpatti. âpanno eso bhikkhu. Neso bhikkhu anàpanno. Ukkhitto eso bhikkhu. Neso bhikkhu [PTS Page 357] [\q 357/] anukkhitto. Dhammikena kammena ukkhitto akuppena ñhànàrahena. Yato ca kho so bhikkhave, bhikkhu àpanno ca, ukkhitto ca, passati ca, tena hi bhikkhave, taü bhikkhuü osàrethà"ti.
1. "Senàsanaü" "senàsanesu" katthaci. Si.
2. "Kathannukho tehi bhante, " [P T S.]
[BJT Page 888] [\x 888/]
59. Atha kho te ukkhittànuvattakà bhikkhå taü ukkhittakaü bhikkhuü osàretvà yena ukkhepakà bhikkhå tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà ukkhepake bhikkhå etadavocuü: "yasmiü àvuso, vatthusmiü ahosi saïghassa bhaõóanaü kalaho viggaho vivàdo saïghabhedo saïgharàjã saïghavavatthànaü saïghanànàkaraõaü, so eso bhikkhu àpanno ca, ukkhittoca, passã ca, osàrito ca. Handa mayaü1 àvuso tassa vatthussa våpasamàya saïghasàmaggiü karomà"ti.
60. Atha kho te ukkhepakà bhikkhå yena bhagavà tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnà kho te ukkhepakà bhikkhå bhagavantaü etadavocuü: "te bhante, ukkhittànuvattakà bhikkhå evamàhaüsu: "yasmiü àvuso, vatthusmiü ahosi saïghassa bhaõóanaü kalaho viggaho vivàdo saïghabhedo saïgharàjã saïghavavatthànaü saïghanànàkaraõaü, so eso bhikkhu àpanno ca, ukkhittoca, passã ca, osàrito ca. Handa mayaü àvuso, tassa vatthussa våpasamàya saïghasàmaggiü karomà'ti. Kathaü nu kho bhante, pañipajjitabba"nti. "Yato ca kho so bhikkhave, bhikkhu àpanno ca, ukkhitto ca, passi ca, osàrito ca, tena hi bhikkhave, saïghe tassa vatthussa våpasamàya saïghasàmaggiü karotu. Eva¤ca pana bhikkhave, kàtabbo: sabbeheva ekajjhaü sannipatitabbaü gilànehi ca agilànehi ca. Na kehici chando dàtabbo. Sannipatitvà vyattena bhikkhunà pañibalena saïgho ¤àpetabbo:
61. 'Suõàtu me bhante, saïgho. Yasmiü vatthusmiü ahosi saïghassa bhaõóanaü kalaho viggaho vivàdo saïghabhedo saïgharàjã saïghavavatthànaü saïghanànàkaraõaü, so eso bhikkhu àpanno ca, ukkhitto ca, passã ca, osàritoca. Yadi saïghassa pattakalalaü, saïghe tassa vatthussa våpasamàya saïghasàmaggiü kareyya. Esà ¤atti.
'Suõàtu me bhante, saïgho. Yasmiü vatthusmiü ahosi saïghassa bhaõóanaü kalaho viggaho vivàdo saïghabhedo saïgharàji saïghavavatthànaü saïghanànàkaraõaü, so eso bhikkhu àpanno ca, ukkhitto ca, passã ca osàrito ca. Saïgho tassa vatthusasa våpasamàya saïghasàmaggiü karoti. Yassàyasmato khamati tassa vatthussa våpasamàya saïghasàmaggiyà karaõaü, so tuõhassa. Yassa nakkhamati, so bhàseyya.
'Katà saïghena tassa vatthussa våpasamàya saïghasàmaggi. Nihatà saïgharàjã. Nihato saïghabhedo2. Khamati saïghassa. Tasmà tuõhã. Evametaü dhàrayàmã'ti. Tàvadeva uposatho kàtabbo. Pàtimokkhaü uddisitabba"nti.
1. "Handassa mayaü" a vi. Ja vi. Ma nu pa. To vi.
2. Dissate àdimbhã "nihato saïghabhedo"ti. Chaññhasaïgãtiyà marammakkharapotthake.
[BJT Page 890] [\x 890/]
62. [PTS Page 358] [\q 358/] atha kho àyasmà upàli yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà upàli bhagavantaü etadavoca: yasmiü bhante vatthusmiü hoti saïghassa bhaõóanaü kalaho viggaho vivàdo saïghabhedo saïgharàjã saïghavavatthànaü saïghanànàkaraõaü, saïgho taü vatthuü avinicchinitvà amålà målaü gantvà saïghasàmaggiü karoti, dhammikà nu kho sà bhante, saïghasàmaggã ?"Ti.
"Yasmiü upàli, vatthusmiü hoti saïghassa bhaõóanaü kalaho viggaho vivàdo saïghabhedo saïgharàjã saïghavavatthànaü saïghanànàkaraõaü, saïgho taü vatthuü avinicchinitvà amålà målaü gantvà saïghasàmaggiü karoti, adhammikà sà upàli, saïghasàmaggã"ti.
"Yasmiü upàli, vatthusmiü hoti saïghassa bhaõóanaü kalaho viggaho vivàdo saïghabhedo saïgharàjã saïghavavatthànaü saïghanànàkaraõaü, saïgho taü vattha vinicchinitvà målà målaü gantvà saïghasàmaggiü karoti, dhammikà nu kho sà bhante, saïghasàmaggã"ti.
"Yasmiü upàli, vatthusmiü hoti saïghassa bhaõóanaü kalaho viggaho vivàdo saïghabhedo saïgharàjã saïghavavatthànaü saïghanànàkaraõaü, saïgho taü vattha vinicchinitvà målà målaü gantvà saïghasàmaggiü karoti, dhammikà sà upàli, saïghasàmaggã"ti.
. 63. "Kati nu kho bhante, saïghasàmaggiyo?"Ti. "Dvomà upàli, saïghasàmaggiyo. Atthupàli saïghasàmaggi, atthàpetà bya¤janåpetà. Atthupàli, saïghasàmaggi atthupetà vya¤janåpetà ca.
64. "Katamà ca sà upàli, saïghasàmaggi atthàpetà vya¤janåpetà? Yasmiü upàli, vatthusmiü hoti saïghassa bhaõóanaü kalaho viggaho vivàdo saïghabhedo saïgharàjã saïghavavatthànaü saïghanànàkaraõaü, saïgho taü vatthuü avinicchinitvà amålà målaü gantvà saïghasàmaggiü karoti, ayaü vuccati upàli, saïghasàmaggi atthupetà vya¤janåpetà.
65. "Katamà ca sà upàli, saïghasàmaggi atthåpetà vya¤janåpetà ca? Yasmiü upàli, vatthusmiü hoti saïghassa bhaõóanaü kalaho viggaho vivàdo saïghabhedo saïgharàjã saïghavavatthànaü saïghanànàkaraõaü, saïgho taü vatthuü vinicchinitvà målà målaü gantvà saïghasàmaggiü karoti, ayaü vuccati upàli, saïghasàmaggi atthupetà vya¤janåpetà ca. Imà kho upàli, dve saïghasàmaggiyo"ti.
66. Atha kho àyasmà upàli, uññhàyàsanà ekaüsaü uttaràsaïgaü karitvà yena bhagavà tena¤jaliü paõàmetvà bhagavantaü gàthàya ajjhabhàsi: -
1. "Atthupetà ca" cha ma saü. [P T S.]
[BJT Page 892] [\x 892/]
67. "Saïghassa kiccesu ca mantaõàsu ca
Atthesu jàtesu vinicchayesu ca,
Kathampakàrodha naro mahatthiko
Bhikkhu kathaü hotidha paggahàraho"ti.
68. [PTS Page 359] [\q 359/] "anànuvajjo1 pañhamena sãlato
Avekkhitàcàro susaüvutindriyo,
Paccatthikà nopavadenti 2 dhammato
Na hissa taü hoti vadeyyu yena naü.
69. So tàdiso sãlavisuddhiyà ñhito
Visàrado hoti visayha bhàsati,
Nacchambhati parisagato na vedhati
Atthaü na hàpeti anuyyutaü bhaõaü.
70. Tatheva pa¤haü parisàsu pucchito
Na ceva pajjhàyati na maïku hoti,
So kàlàgataü3 byàkaraõàrahaü vaco
Ra¤jeti vi¤¤åparisaü vicakkhaõo.
71. Sagàravo vuóóhataresu bhikkhåsu
âcerakamhi ca sake visàrado,
Alaü pametuü paguõo kathetave
Paccatthikàna¤ca visandhikovido4.
72. Paccatthikà yena vajanti niggahaü.
Mahàjano sa¤¤apana¤ca 5 gacchati, saka¤ca àdàyaü samayaü6 na ri¤cati
So byàkaraü7 pa¤hamanåpaghàtikaü.
73. Dåteyya kammesu alaü samuggaho
Saïghassa kiccesu ca àhunaü yathà,
Karaü vaco bhikkhugaõena pesito
Ahaü karomãti na tena ma¤¤ati.
74. âpajjate 8 yàvatakesu vatthusu
âpattiyà hoti yathà ca vuññhati,
Ete vibhaïgà ubhayessa sàgatà
âpattivuññhànapadassa kovido.
75. Nissàraõaü gacchati yàni càvaraü
Nissàrito hoti yathà ca vatthunà9,
Osàraõaü taüvusitassa jantuno
Etampi jànàti vibhaïgakovido.
76. Sagàravo vuóóhataresu bhikkhåsu
Navesu theresu ca majjhimesu10,
Mahàjanassatthacarodha paõóito
So tàdiso bhikkhu idha paggahàraho"ti.
Kosambakkhandhako niññhito dasamo.
1. "Ananuvajjo" sã mu. 2. "Nåpavadanti" machasaü.
3. "Kàlagataü" ma nu pa. To vi. Ja vi. 4. "Ciraddhikovido" machasaü. [P T S]
5. "Pa¤¤àpana¤ca" [P T S. 6.] "âdàsamayaü" machasaü.
7. "Vyàkaraü" machasaü. "Veyyàkaraü" si. 8. "A'pajjati" machasaü. [P T S.]
9. "Vatthanà' ma cha sa. Ma nu pa. To vi.
10. "Majjhimesu ca" machasaü. [P T S.] A vi. Ja vi. To vi. Ma nu pa.
[BJT Page 894] [\x 894/]
Tassa uddànaü: -
1. [PTS Page 360] [\q 360/] kosambiyaü jinavaro vivàdàpattidassane,
Ukkhipeyya1 yasmiü tasmiü saddhàyàpatti desaye.
2. Antosãmàya 2 tattheva bàlaka¤ce va vaüsadà3,
Pàrileyya¤ca 4 sàvatthi sàriputto ca kolito.
3. Mahàkassapakaccànà koññhito kappinenaca 5,
Mahàcundo ca anuruddho revato upàli cåbhaye 6.
4. ânando ràhulo ceva gotamã nàthapiõóiko,
Visàkhà migàramàtà ca 7
Senàsanaü vivitta¤ca àmisaü samakaü dade. 8
5. Na kehi 9 chando dàtabbo upàliparipucchito,
Anànuvajjodhisãlena10 sàmaggi jinasàsaneti.
Mahàvaggo samatto.
1. "Nukkhipeyya" machasaü. 2. "Sãmàyaü" machasaü. [P T S.]
3. "Sampadà" a. Ja to. " Pa¤ceka¤ceva sampadà" [P T S]
4. "Pàlileyyàca" machasaü. 5. "Kappino" machasaü.
6. "Upàlicubho" machasaü. . " Upàlivahayo" [P T S.]
7. "Visàkhà migàramàtà ca" - sãhalapotthakesu marammakkharapotthake ca na dissate.
8. "âmisaü sàmakaüpica" machasaü. [P T S. 9.] "Na kena chando" [P T S]
10. "Anànuvajjosãlena" machasaü "anupavajjodhisãlena" a. Ja. Nu. To.