1. Evaü me sutaü: ekaü samayaü bhagavà sàvatthiyaü viharati jetavane anàthapiõóikassa àràme. Tena kho pana samayena poññhapàdo paribbàjako samayappavàdake tindukàcãre ekasàlake mallikàya àràme pañivasati mahatiyà paribbàjakaparisàya saddhiü tiüsamattehi paribbàjakasatehi.
2. Atha kho bhagavà pubbanhasamayaü nivàsetvà pattacãvaramàdàya sàvatthiü piõóàya pàvisi. Atha kho bhagavato etadahosi: atippago kho tàva sàvatthiyaü piõóàya carituü, yannånàhaü yena samayappavàdako tindukàcãro ekasàlako mallikàya àràmo, yena poññhapàdo paribbàjako, tenupasaïkameyyanti. Atha kho bhagavà yena samayappavàdako tindukàcãro ekasàlako mallikàya àràmo tenupasaïkami.
3. Tena kho pana samayena poññhapàdo paribbàjako mahatiyà paribbàjakaparisàya saddhiü nisinno hoti unnàdiniyà uccàsaddamahàsaddàya anekavihitaü tiracchànakathaü kathentiyà - seyyathãdaü: ràjakathaü corakathaü mahàmattakathaü senàkathaü bhayakathaü yuddhakathaü annakathaü pànakathaü vatthakathaü sayanakathaü gandhakathaü màlàkathaü ¤àtikathaü yànakathaü gàmakathaü nigamakathaü nagarakathaü [PTS Page 179] [\q 179/] janapadakathaü itthikathaü purisakathaü sårakathaü visikhàkathaü kumbhaññhànakathaü pubbapetakathaü nànattakathaü lokakkhàyikaü samuddakkhàyikaü itibhavàbhavakathaü, iti và'ti.
4. Addasà kho poññhapàdo paribbàjako bhagavantaü dårato'va àgacchantaü. Disvàna sakaü parisaü saõñhapesi:1 "appasaddà bhonto hontu. Mà bhonto saddamakattha. Ayaü samaõo gotamo àgacchati. Appasaddakàmo kho so panàyasmà, appasaddassa vaõõavàdã. Appevanàma appasaddaü parisaü viditvà upasaïkamitabbaü ma¤¤eyyà"ti. Evaü vutte te paribbàjakà tuõhã ahesuü. Atha kho bhagavà yena poññhapàdo paribbàjako tenupasaïkami. Atha kho poññhapàdo paribbàjako bhagavantaü etadavoca: etu kho bhante bhagavà. Svàgataü2 bhante bhagavato. Cirassaü kho bhante bhagavà imaü pariyàyamakàsi yadidaü idhàgamanàya. Nisãdatu bhante bhagavà. Idamàsanaü pa¤¤attanti. Nisãdi bhagavà pa¤¤atte àsane. Poññhapàdo'pi kho paribbàjako a¤¤ataraü nãcaü àsanaü gahetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho poññhapàdaü paribbàjakaü bhagavà etadavoca: "kàya nu'ttha poññhapàda etarahi kathàya sannisinnà? Kà ca pana vo antarà kathà vippakatà?"Ti.
1. Saõñhàpesi, [PTS.]
2. Sàgataü, [PTS.]
[BJT Page 390] [\x 390/]
5. Evaü vutte poññhapàdo paribbàjako bhagavantaü etadavoca: tiññhatesà bhante kathà, yàya maü etarahi kathàya sannisinnà. Nesà bhante kathà bhagavato dullabhà bhavissati pacchàpi savaõàya. Purimàni bhante divasàni purimataràni nànàtitthiyànaü samaõabrahmaõànaü kutåhalasàlàya sannisinnànaü sannipatitànaü abhisa¤¤ànirodhe [PTS Page 180] [\q 180/] kathà udapàdi "kathaü nu kho bho abhisa¤¤ànirodho hotã?"Ti.
(1) Tatrekacce evamàhaüsu: "ahetu appaccayà purisassa sa¤¤à uppajjanti'pi nirujjhanti'pi. Yasmiü samaye uppajjanti, sa¤¤i tasmiü samaye hoti. Yasmiü samaye nirujjhanti, asa¤¤i tasmiü samaye hotã"ti ittheke abhisa¤¤ànirodhaü pa¤¤àpenti.
(2) Tama¤¤o evamàha: "na kho pana me'taü bho evaü bhavissati. Sa¤¤à hi bho purisassa attà. Sà ca kho upeti'pi apeti'pi. Yasmiü samaye upeti, sa¤¤ã tasmiü samaye hoti. Yasmiü samaye apeti, asa¤¤ã tasmiü samaye hotã"ti ittheke abhisa¤¤ànirodhaü pa¤¤àpenti.
(3) Tama¤¤o evamàha: "na kho pana me'taü bho evaü bhavissati. Santi hi bho samaõabràhmaõà mahiddhikà mahànubhàvà. Te imassa purisassa sa¤¤aü upakaóóhanti'pi apakaóóhanti'pi. Yasmiü samaye upakaóóhanti, sa¤¤ã tasmiü samaye hoti. Yasmiü samaye apakaóóhanti. Asa¤¤i tasmiü samaye hotã"ti ittheke abhisa¤¤ànirodhaü pa¤¤àpenti.
(4) Tama¤¤o evamàha: "na kho pana me'taü bho evaü bhavissati. Santi hi bho devatà3 mahiddhikà mahànubhàvà. Tà imassa purisassa sa¤¤aü upakaóóhanti'pi apakaóóhanti'pi. Yasmiü samaye upakaóóhanti, sa¤¤iü tasmiü samaye hoti. Yasmiü samaye apakaóóhanti, asa¤¤i tasmiü samaye hotã"ti ittheke abhisa¤¤ànirodhaü pa¤¤àpenti.
6. Tassa mayhaü bhante bhagavantaü
yeva àrabbha sati udapàdi: 'aho nåna bhagavà,
aho nåna sugato, yo imesaü dhammànaü sukusalo'ti.
Bhagavà kusalo bhagavà pakata¤¤å abhisa¤¤ànirodhassa.
Kathaü nu kho bhante abhisa¤¤ànirodho hotã?"Ti.
1. Pa¤¤àpenti, [PTS.]
2. Na kho nàmetaü, [PTS.]
3. Devà, syàma.
4. Te, syàma.
[BJT Page 392] [\x 392/]
7. Tatra poññhapàda ye te samaõabràhmaõà evamàhaüsu: ahetå appaccayà purisassa sa¤¤à uppajjanti'pi nirujhantipã'ti. âdito'va tesaü aparaddhaü. Taü kissa hetu? Sahetå hi poññhapàda sappaccayà purisassa [PTS Page 181] [\q 181/] sa¤¤à uppajjanti'pi nirujjhanti'pi. Sikkhà ekà sa¤¤à uppajjanti, sikkhà ekà sa¤¤à nirujjhanti".
"Kà ca sikkhà"ti bhagavà avoca:
Idha poññhapàda tathàgato loke uppajjati arahaü sammàsambuddho vijjàcaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasàrathã satthà devamanussànaü buddho bhagavà. So imaü lokaü sadevakaü samàrakaü sabrahmakaü sassamaõabràhmaõiü pajaü sadevamanussaü sayaü abhi¤¤à sacchikatvà pavedeti. So dhammaü deseti àdikalyàõaü majjhekalyàõaü pariyosànakalyàõaü sàtthaü sabya¤janaü kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü pakàseti.
8.(29) Taü dhammaü suõàti gahapati và gahapatiputto và a¤¤atarasmiü và kule paccàjàto. So taü dhammaü sutvà tathàgate saddhaü pañilabhati. So tena saddhàpañilàbhena samannàgato iti pañisaücikkhati: 'sambàdho gharàvaso rajàpatho1. Abbhokàso pabbajjà. Nayidaü sukaraü agàraü ajjhàvasatà ekantaparipuõõaü ekantaparisuddhaü saükhalikhitaü brahmacariyaü carituü. Yannånàhaü kesamassuü ohàretvà kàsàyàni vatthàni acchàdetvà agàrasmà anagàriyaü pabbajeyya'nti.
1. Rajopatho, katthaci.
9. So aparena samayena appaü và bhogakkhandhaü pahàya mahantaü và bhogakkhandhaü pahàya appaü và ¤àtiparivaññaü pahàya mahantaü và ¤àtiparivaññaü pahàya kesamassuü ohàretvà kàsàyàni vatthàni acchàdetvà agàrasmà anagàriyaü pabbajati. So evaü pabbajito samàno pàtimokkhasaüvarasaüvuto viharati àcàragocarasampanno aõumattesu vajjesu bhayadassàvã. Samàdàya sikkhati sikkhàpadesu kàyakammavacãkammena samannàgato kusalena. Parisuddhàjãvo sãlasampanno indriyesu guttadvàro bhojane matta¤¤å satisampaja¤¤esu samannàgato santuññho.
10.(29) Katha¤ca poññhapàda bhikkhu sãlasampanno hoti? Idha poññhapàda bhikkhu pàõàtipàtaü pahàya pàõàtipàtà pañivirato hoti nihitadaõóo nihitasattho lajjã dayàpanno. Sabbapàõabhåtahitànukampã viharati. Idampi'ssa hoti sãlasmiü.
1. Rajàpatho,syàma.
[BJT Page 394] [\x 394/]
Adinnàdànaü pahàya adinnàdànà pañivirato hoti dinnàdàyã dinnapàñikaïkhã. Athenena sucibhåtena attanà viharati. Idampi'ssa hoti sãlasmiü.
Abrahmacariyaü pahàya brahmacàrã hoti àràcàrã1 virato methunà gàmadhammà. Idampi'ssa hoti sãlasmiü.
Musàvàdaü pahàya musàvàdà pañivirato hoti saccavàdã saccasandho theto2 paccayiko avisaüvàdako lokassa. Idampi'ssa hoti sãlasmiü.
Pisuõaü vàcaü3 pahàya pisuõàya vàcàya pañivirato hoti. Ito sutvà na amutra akkhàtà imesaü bhedàya. Amutra và sutvà na imesaü akkhàtà amåsaü bhedàya. Iti bhinnànaü và sandhàtà, sahitànaü và anuppadàtà4 samaggàràmo5 samaggarato samagganandiü samaggakaraõiü vàcaü bhàsità hoti. Idampi'ssa hoti sãlasmiü.
Pharusaü vàcaü6 pahàya pharusàya vàcàya pañivirato hoti. Yà sà vàcà neëà kaõõasukhà pemanãyà7 hadayaïgamà porã bahujanakantà bahujanamanàpà, tathàråpaü8 vàcaü bhàsità hoti. Idampi'ssa hoti sãlasmiü.
Samphappalàpaü pahàya samphappalàpà pañivirato hoti kàlavàdã bhåtavàdã atthavàdã dhammavàdã vinayavàdã. Nidhànavatiü vàcaü bhàsità hoti kàlena sàpadesaü pariyantavatiü atthasa¤hitaü. Idampi'ssa hoti sãlasmiü.
1. Anàcàri, machasaü.
2. òheto, syà.
3. Pisuõàvàcaü, [PTS.]
4. Anuppàdàtà, [PTS.]
5. Samaggaràmo, machasaü.
6. Pharusàvàcaü, [PTS.] Sitira
7. Pemaniyà, machasaü. 8. Evaråpiü. [PTS.] Sitira.
11.(30) Bãjagàmabhåtagàmasamàrambhà1 pañivirato hoti. Ekabhattiko2 hoti rattåparato3 pañivirato4 vikàlabhojanà. Naccagãtavàditavisåkadassanà5 pañivirato hoti. Màlàgandhavilepanadhàraõamaõóanavibhusanaññhànà pañivirato hoti. Uccàsayanamahàsayanà pañivirato hoti. Jàtaråparajatapañiggahaõà6 pañivirato hoti. âmakadha¤¤apañiggahaõà6 pañivirato hoti. âmakamaüsapañiggahaõà6 pañivirato hoti. Itthikumàrikapañiggahaõà6 pañivirato hoti. Dàsidàsapañiggahaõà6 pañivirato hoti. Ajeëakapañiggahaõà6 pañivirato hoti. Kukkuñasåkarapañiggahaõà6 pañivirato hoti. Hatthigavassavaëavà7 pañiggahaõà pañivirato hoti. Khettavatthupañiggahaõà pañivirato hoti. Dåteyyapaheõa8 gamanànuyogà pañivirato hoti. Kayavikkayà pañivirato hoti. Tulàkåñakaüsakåñamànakåñà9 pañivirato hoti. Ukkoñanava¤cananikatisàci10 yogà pañivirato hoti. Chedanavadhabandhanaviparàmosaàlopasahasàkàrà11 pañivirato hoti. Idampi'ssa hoti sãlasmiü.
Cullasãlaü12 niññhitaü
11.(31) Yathà và paneke bhonto samaõabràhmaõà saddhàdeyyàni bhojanàni bhu¤jitvà te evaråpaü bãjagàmabhåtagàmasamàrambhaü13 anuyuttà viharanti, seyyathãdaü: målabãjaü khandhabãjaü phalubãjaü14 aggabãjaü bijabãjameva15 pa¤camaü. Iti và itievaråpà16 bãjagàmabhåtagàmasamàrambhà17 pañivirato hoti. Idampi'ssa hoti sãlasmiü.
11.(32) Yathà và paneke bhonto samaõabràhmaõà saddhàdeyyàni bhojanàni bhu¤jitvà te evaråpaü sannidhikàraparibhogaü anuyuttà viharanti, seyyathãdaü: annasannidhiü pànasannidhiü vatthasannidhiü yànasannidhiü sayanasannidhiü gandhasannidhiü àmisasannidhiü. Iti và iti evaråpà sannidhikàraparibhogà pañivirato hoti. Idampi'ssa hoti sãlasmiü.
1. Samàrabbhà, machasaü.
2. Ekaü bhattiko, machasaü.
3. Rattuparato, machasaü.
4. Virato, the. Se.
5. Visåkaü, machasaü.
6. Pariggahaõà, (sabbattha)
7. Gavassaü, se. Vaëavaü, machasaü.
8. Pahiõa, sãmu. Machasa. Syà.
9. Kåñaü, machasaü.
10. Sàvi, machasaü.
11. Sahasaü, machasaü.
12. Cåëa sãlaü, machasaü.
13. Samàrabbhà, machasaü.
14. Phalaü, se. Phaluü, si. The.
15. Bija bãjaü eva. The.
16. Iti evarupà, kesuci.
17. Samàrabbhà, machasaü.
12.(33) Yathà và paneke bhonto samaõabràhmaõà saddhàdeyyàni bhojanàni bhu¤jitvà te evaråpaü visåkadassanaü anuyuttà viharanti, seyyathãdaü: naccaü gãtaü vàditaü pekkhaü akkhàtaü pàõissaraü vetàlaü kumbhathånaü sobhanakaü1 caõóàlaü vaüsaü dhopanakaü2 hatthiyuddhaü assayuddhaü mahisayuddhaü3 usabhayuddhaü ajayuddhaü meõóayuddhaü4 kukkuñayuddhaü vaññakayuddhaü daõóayuddhaü muññhiyuddhaü5 nibbuddhaü uyyodhikaü balaggaü senàbyåhaü aõãkadassanaü6. Iti và iti evaråpà visåkadassanà pañivirato hoti. Idampi'ssa hoti sãlasmiü.
13.(34) Yathà và paneke bhonto samaõabràhmaõà saddhàdeyyàni bhojanàni bhu¤jitvà te evaråpaü jåtappamàdaññhànànuyogaü anuyuttà viharanti, seyyathãdaü: aññhapadaü dasapadaü àkàsaü parihàrapathaü santikaü khalikaü ghañikaü salàkahatthaü akkhaü païgacãraü vaïkakaü mokkhacikaü ciïgulakaü pattàëhakaü rathakaü dhanukaü akkharikaü manesikaü yathàvajjaü. Iti và iti evaråpà jåtappamàdaññhànànuyogà pañivirato hoti. Idampi'ssa hoti sãlasmiü.
14.(35) Yathà và paneke bhonto samaõabràhmaõà saddhàdeyyàni bhojanàni bhu¤jitvà te evaråpaü uccàsayanamahàsayanaü anuyuttà viharanti, seyyathãdaü: àsandiü pallaïkaü gonakaü cittakaü pañikaü pañalikaü tålikaü vikatikaü uddalomiü ekantalomiü kaññhissaü koseyyaü kuttakaü hatthattharaü assattharaü rathattharaü ajinappaveõiü kàdalimigapavarapaccattharaõaü sauttaracchadaü ubhatolohitakåpadhànaü. Iti và iti evaråpà uccàsayanamahàsayanà pañivirato hoti. Idampi'ssa hoti sãlasmiü.
1. Sobhanagarakaü, katthaci. Sobhanakarakaü, [PTS.] Sobhanagharakaü, machasaü.
2. Dhovanaü, katthaci. Dhopanaü, sitira.
3. Mahiüsaü, machasaü.
4. Meõóakaü, machasaü.
5. Sãhala potthakesu na dissati.
6. Anãka - kesuci.
15.(36) Yathà và paneke bhonto samaõabràhmaõà saddhàdeyyàni bhojanàni bhu¤jitvà te evaråpaü maõóanavibhusanaññhànànuyogaü anuyuttà viharanti, seyyathãdaü: ucchàdanaü parimaddanaü nahàpanaü sambàhanaü àdàsaü a¤janaü màlàvilepanaü mukhacuõõakaü1 mukhalepanaü2 hatthabandhaü sikhàbandhaü daõóakaü nàëikaü khaggaü chattaü citråpàhanaü uõhãsaü maõiü vàlavãjaniü odàtàni vatthàni dãghadasàni. Iti và iti evaråpà maõóanavibhusanaññhànànuyogà pañivirato hoti. Idampi'ssa hoti sãlasmiü.
16.(37) Yathà và paneke bhonto samaõabràhmaõà saddhàdeyyàni bhojanàni bhu¤jitvà te evaråpaü tiracchànakathaü anuyuttà viharanti, seyyathãdaü: ràjakathaü corakathaü mahàmattakathaü senàkathaü bhayakathaü yuddhakathaü annakathaü pànakathaü vatthakathaü sayanakathaü màlàkathaü gandhakathaü ¤àtikathaü yànakathaü gàmakathaü nigamakathaü nagarakathaü janapadakathaü itthikathaü purisakathaü (kumàrakathaü kumàrikathaü)3 sårakathaü visikhàkathaü kumbhaññhànakathaü pubbapetakathaü nànattakathaü lokakkhàyikaü samuddakkhàyikaü itibhavàbhavakathaü. Iti và itievaråpàya tiracchànakathàya pañivirato hoti. Idampi'ssa hoti sãlasmiü.
[BJT Page 396] [\x 396/]
17.(38) Yathà và paneke bhonto samaõabràhmaõà saddhàdeyyàni bhojanàni bhu¤jitvà te evaråpà viggàhikakathaü anuyuttà viharanti, seyyathãdaü: "na tvaü imaü dhammavinayaü àjànàsi. Ahaü imaü dhammavinayaü àjànàmi. Kiü tvaü imaü dhammavinayaü àjànissasi? Micchàpañipanno tvamasi. Ahamasmi sammàpañipanno. Sahitaü me, asahitaü te. Pure vacanãyaü pacchà avaca. Pacchà vacanãyaü pure avaca. âciõõaü4 te viparàvattaü. âropito te vàdo. Niggahãto tvamasi. Cara vàdappamokkhàya. Nibbeñhehi và sace pahosã"ti. Iti và itievaråpàya viggàhikakathàya pañivirato hoti. Idampi'ssa hoti sãlasmiü.
18.(39) Yathà và paneke bhonto samaõabràhmaõà saddhàdeyyàni bhojanàni bhu¤jitvà te evaråpaü dåteyyapahiõagamanànuyogamanuyuttà viharanti, seyyathãdaü: ra¤¤aü ràjamahàmattànaü khattiyànaü bràhmaõànaü gahapatikànaü kumàrànaü "idha gaccha. Amutràgaccha. Idaü hara. Amutra idaü àharà"ti. Iti và itievaråpà dåteyyapahiõagamanànuyogà pañivirato hoti. Idampi'ssa hoti sãlasmiü.
1. Mukhacuõõaü, machasaü.
2. Mukhàlepanaü, sãmu.
3. Marammapotthakesuyeva dissate
4. Aviciõõaü, kesuci.
19.(40) Yathà và paneke bhonto samaõabràhmaõà saddhàdeyyàni bhojanàni bhu¤jitvà te kuhakà ca honti lapakà ca nemittikà ca nippesikà ca làbhena ca làbhaü nijigiüsitàro. Iti và itievaråpà kuhanalapanà pañivirato hoti. Idampi'ssa hoti sãlasmiü.
Majjhimasãlaü niññhitaü.
20.(41) Yathà và paneke bhonto samaõabràhmaõà saddhàdeyyàni bhojanàni bhu¤jitvà te evaråpàya tiracchànavijjàya micchàjãvena jãvikaü1 kappenti, seyyathãdaü: aïgaü nimittaü uppàtaü2 supiõaü3 lakkhaõaü måsikacchinnaü aggihomaü dabbihomaü thusahomaü taõóulahomaü sappihomaü telahomaü mukhahomaü lohitahomaü aïgavijjà vatthuvijjà khattavijjà4 sivavijjà bhåtavijjà bhurivijjà ahivijjà visavijjà vicchikavijjà måsikavijjà sakuõavijjà vàyasavijjà pakkajjhànaü5 saraparittànaü migacakkaü. Iti và itievaråpàya tiracchànavijjàya micchàjãvà pañivirato hoti. Idampi'ssa hoti sãlasmiü.
21.(42) Yathà và paneke bhonto samaõabràhmaõà saddhàdeyyàni bhojanàni bhu¤jitvà te evaråpàya tiracchànavijjàya micchàjãvena jãvikaü kappenti, seyyathãdaü: maõilakkhaõaü vatthalakkhaõaü daõóalakkhaõaü6 asilakkhaõaü usulakkhaõaü dhanulakkhaõaü àvudhalakkhaõaü7 itthilakkhaõaü purisalakkhaõaü kumàralakkhaõaü kumàrilakkhaõaü dàsalakkhaõaü dàsilakkhaõaü hatthilakkhaõaü assalakkhaõaü mahisalakkhaõaü8 usabhalakkhaõaü golakkhaõaü9 ajalakkhaõaü meõóalakkhaõaü10 kukkuñalakkhaõaü vaññakalakkhaõaü godhàlakkhaõaü kaõõikàlakkhaõaü kacchapalakkhaõaü migalakkhaõaü. Iti và itievaråpàya tiracchànavijjàya micchàjãvà pañivirato hoti. Idampi'ssa hoti sãlasmiü.
22.(43) Yathà và paneke bhonto samaõabràhmaõà saddhàdeyyàni bhojanàni bhu¤jitvà te evaråpàya tiracchànavijjàya micchàjãvena jãvikaü kappenti seyyathãdaü: ra¤¤aü niyyànaü bhavissati, ra¤¤aü aniyyànaü bhavissati, abbhantarànaü ra¤¤aü upayànaü bhavissati, bàhirànaü ra¤¤aü apayànaü bhavissati, bàhirànaü ra¤¤aü upayànaü bhavissati, abbhantarànaü ra¤¤aü apayànaü bhavissati, abbhantarànaü ra¤¤aü jayo bhavissati, abbhantarànaü ra¤¤aü paràjayo bhavissati. Iti imassa jayo bhavissati. Imassa paràjayo bhavissati. Iti và itievaråpàya tiracchànavijjàya micchàjãvà pañivirato hoti. Idampi'ssa hoti sãlasmiü.
1. Jãvitaü, machasaü.
2. Uppàdaü, sãmu.
3. Supinaü, machasaü. Supiõakaü, si.
4. Khettaü, kesuci.
5. Pakkha, kesuci.
6. Daõóalakkhaõaü satthalakkhaõaü, machasaü.
7. âyudha, kesuci.
8. Mahiüsa, machasaü.
9. Goõa, machasaü.
10. Meõóaka, kesuci.
23.(44) Yathà và paneke bhonto samaõabràhmaõà saddhàdeyyàni bhojanàni bhu¤jitvà te evaråpàya tiracchànavijjàya micchàjãvena jãvikaü kappenti. Seyyathãdaü: candaggàho bhavissati. Suriyaggàho bhavissati. Nakkhattagàho bhavissati. Candimasuriyànaü pathagamanaü bhavissati. Candimasuriyànaü uppathagamanaü bhavissati. Nakkhattànaü pathagamanaü bhavissati. Nakkhattànaü uppathagamanaü bhavissati. Ukkàpàto bhavissati. Dãsàóàho bhavissati. Bhåmicàlo bhavissati. Devadundubhi bhavissati. Candimasuriyanakkhattànaü uggamanaü ogamanaü1 saükilesaü vodànaü bhavissati. Evaüvipàko candaggàho bhavissati. Evaüvipàko suriyaggàho bhavissati. Evaüvipàko nakkhattaggàho bhavissati. Evaüvipàkaü candimasuriyànaü pathagamanaü bhavissati. Evaüvipàkaü candimasuriyànaü uppathagamanaü bhavissati. Evaüvipàkaü nakkhattànaü pathagamanaü bhavissati. Evaüvipàkaü nakkhattànaü uppathagamanaü bhavissati. Evaüvipàko ukkàpàto bhavissati. Evaüvipàko disàóàho bhavissati. Evaüvipàko bhåmicàlo bhavissati. Evaüvipàko devadundåbhi bhavissati. Evaüvipàko candimasuriyanakkhattànaü uggamanaü ogamanaü saïkilesaü vodànaü bhavissati. Iti và itievaråpàya tiracchànavijjàya micchàjãvà pañivirato hoti. Idampi'ssa hoti sãlasmiü.
24.(45) Yathà và paneke bhonto samaõabràhmaõà saddhàdeyyàni bhojanàni bhu¤jitvà te evaråpàya tiracchànavijjàya micchàjãvena jãvikaü kappenti. Seyyathãdaü: subbuññhikà bhavissati. Dubbuññhikà bhavissati. Subhikkhaü bhavissati. Dubbhikkhaü bhavissati. Khemaü bhavissati. Bhayaü bhavissati. Rogo bhavissati. ârogyaü bhavissati. Muddà gaõanà saükhànaü kàveyyaü lokàyataü. Iti và itievaråpàya tiracchànavijjàya micchàjãvena pañivirato hoti. Idampi'ssa hoti sãlasmiü.
[BJT Page 398] [\x 398/]
25.(46) Yathà và paneke bhonto samaõabràhmaõà saddhàdeyyàni bhojanàni bhu¤jitvà te evaråpàya tiracchànavijjàya micchàjãvena jãvikaü kappenti. Seyyathãdaü: àvàhanaü vivàhanaü saüvadanaü vivadanaü saükiraõaü vikiraõaü subhagakaraõaü dubbhagakaraõaü viruddhagabbhakaraõaü jivhànitthambhanaü2 hanusaühananaü hatthàbhijappanaü hanujappanaü kaõõajappanaü àdàsapa¤haü kumàripa¤haü devapa¤haü àdiccupaññhànaü mahatupaññhànaü abbhujjalanaü sirivhàyanaü. Iti và itievaråpàya tiracchànavijjàya micchàjãvà pañivirato hoti. Idampi'ssa hoti sãlasmiü.
1. Oggamanaü, kesuci.
2. Jivhànitthaddhanaü. Bahusu.
26.(47) Yathà và paneke bhonto samaõabràhmaõà saddhàdeyyàni bhojanàni bhu¤jitvà te evaråpàya tiracchànavijjàya micchàjãvena jãvikaü kappenti. Seyyathãdaü: santikammaü paõidhikammaü bhåtakammaü bhurikammaü vassakammaü vossakammaü vatthukammaü vatthuparikiraõaü àcamanaü nahàpanaü juhanaü vamanaü virecanaü uddhavirecanaü adhovirecanaü sãsavirecanaü kaõõatelaü nettatappanaü natthukammaü a¤janaü pacca¤janaü sàlàkiyaü sallakattiyaü dàrakatikicchà målabhesajjànaü anuppadànaü osadhãnaü pañimokkho. Iti và itievaråpàya tiracchànavijjàya micchàjãvà pañivirato hoti. Idampi'ssa hoti sãlasmiü.
27.(48) Sa kho1 so poññhapàda bhikkhu evaü sãlasampanno na kutoci bhayaü samanupassati yadidaü sãlasaüvarato. Seyyathàpi poññhapàda khattiyo muddhàvasitto2 nihatapaccàmitto na kutoci bhayaü samanupassati yadidaü paccatthikato, evameva kho poññhapàda bhikkhu evaü sãlasampanno na kutoci bhayaü samanupassati yadidaü sãlasaüvarato. So iminà ariyena sãlakkhandhena samannàgato ajjhattaü anavajjasukhaü pañisaüvedeti. Evaü kho poññhapàda bhikkhu sãlasampanno hoti.
28.(49) Katha¤ca poññhapàda bhikkhu indriyesu guttadvàro hoti? Idha poññhapàda bhikkhu cakkhunà råpaü disvà na nimittaggàhã hoti nànubya¤janaggàhã. Yatvàdhikaraõamenaü cakkhundriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhà domanassà pàpakà akusalà dhammà anvassaveyyuü3 tassa saüvaràya pañipajjati. Rakkhati cakkhundriyaü. Cakkhundriye [PTS Page 182] [\q 182/] saüvaraü àpajjati. Sotena saddaü sutvà na nimittaggàhã hoti nànubya¤janaggàhã. Yatvàdhikaraõamenaü sotindriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhà domanassà pàpakà akusalà dhammà anvassaveyyuü tassa saüvaràya pañipajjati. Rakkhati sotindriyaü. Sotindriye saüvaraü àpajjati. Ghàõena gandhaü ghàyitvà na nimittaggàhã hoti nànubya¤janaggàhã. Yatvàdhikaraõamenaü ghàõindriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhà domanassà pàpakà akusalà dhammà anvassaveyyuü tassa saüvaràya pañipajjati. Rakkhati ghàõindriyaü. Ghàõindriye saüvaraü àpajjati. Jivhàya rasaü sàyitvà na nimittaggàhã hoti nànubya¤janaggàhã. Yatvàdhikaraõamenaü jivhindriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhà domanassà pàpakà akusalà dhammà anvassaveyyuü3 tassa saüvaràya pañipajjati. Rakkhati jivhindriyaü. Jivhindriye saüvaraü àpajjati. Kàyena phoññhabbaü phusitvà na nimittaggàhã hoti nànubya¤janaggàhã. Yatvàdhikaraõamenaü kàyindriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhà domanassà pàpakà akusalà dhammà anvassaveyyuü3 tassa saüvaràya pañipajjati. Rakkhati kàyindriyaü. Kàyindriye saüvaraü àpajjati. Manasà dhammaü vi¤¤àya na nimittaggàhã hoti nànubya¤janaggàhã. Yatvàdhikaraõamenaü manindriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhà domanassà pàpakà akusalà dhammà anvassaveyyuü3 tassa saüvaràya pañipajjati. Rakkhati manindriyaü. Manindriye saüvaraü àpajjati. So iminà ariyena indriyasaüvarena samannàgato ajjhattaü abyàsekasukhaü pañisaüvedeti. Evaü kho poññhapàda bhikkhu indriyesu guttadvàro hoti.
1. Atha kho, kesuci.
2. Muddhàbhisinto, kesuci.
3. Anvàsaveyyuü, anvàssaveyyu, kesuci.
29(50) Katha¤ca poññhapàda bhikkhu satisampaja¤¤ena samannàgato hoti? Idha poññhapàda bhikkhu abhikkante pañikkante sampajànakàrã hoti. âlokite vilokite sampajànakàrã hoti. Sami¤jite1 pasàrite sampajànakàrã hoti. Saïghàñipattacãvaradhàraõe sampajànakàrã hoti. Asite pãte khàyite sàyite sampajànakàrã hoti. Uccàrapassàvakamme sampajànakàrã hoti. Gate ñhite nisinne sutte jàgarite bhàsite tuõhãbhàve sampajànakàrã hoti. Evaü kho poññhapàda bhikkhu satisampaja¤¤ena samannàgato hoti.
30.(51) Katha¤ca poññhapàda bhikkhu santuññho hoti? Idha poññhapàda bhikkhu santuññho hoti kàyaparihàriyena cãvarena kucchiparihàriyena2 piõóapàtena. So yena yeneva pakkamati samàdàyeva pakkamati. Seyyathàpi poññhapàda pakkhi sakuõo yena yeneva óeti sapattabhàro'va óeti, evameva kho poññhapàda bhikkhu santuññho hoti kàyaparihàriyena cãvarena kucchiparihàriyena piõóapàtena. So yena yeneva pakkamati samàdàyeva pakkamati. Evaü kho poññhapàda bhikkhu santuññho hoti.
31.(52) So iminà ca ariyena sãlakkhandhena3 samannàgato iminà ca ariyena indriyasaüvarena samannàgato iminà ca ariyena satisampaja¤¤ena samannàgato imàya ca ariyàya santuññhiyà samannàgato vivittaü senàsanaü bhajati ara¤¤aü rukkhamålaü pabbataü kandaraü giriguhaü susànaü vanapatthaü abbhokàsaü palàlapu¤jaü. So pacchàbhattaü piõóapàtapañikkanto nisãdati pallaïkaü àbhujitvà ujuü kàyaü paõidhàya parimukhaü satiü upaññhapetvà.
[BJT Page 400] [\x 400/]
32.(53) So abhijjhaü loke pahàya vigatàbhijjhena cetasà viharati. Abhijjhàya cittaü parisodheti. Byàpàdapadosaü pahàya abyàpannacitto viharati sabbapàõabhåtahitànukampã. Byàpàdapadosà cittaü parisodheti. Thãnamiddhaü pahàya vigatathãnamiddho viharati àlokasa¤¤ã sato sampajàno. Thãnamiddhà cittaü parisodheti. Uddhaccakukkuccaü pahàya anuddhato viharati ajjhattaü våpasantacitto. Uddhaccakukkuccà cittaü parisodheti. Vicikicchaü pahàya tiõõavicikiccho viharati akathaükathã kusalesu dhammesu. Vicikicchàya cittaü parisodheti.
1. Sammi¤jite, kesuci.
2. Paribhàrikena, sãmu.
3. Iminà sãlakkhandhena, sabbattha.
32.(54) Seyyathàpi poññhapàda puriso iõaü àdàya kammante payojeyya, tassa te kammantà samijjheyyuü, so yàni ca poràõàni iõamålàni tàni ca byantãkareyya, siyà cassa uttariü avasiññhaü dàrabharaõàya, tassa evamassa: "ahaü kho pubbe iõaü àdàya kammante payojesiü. Tassa me te kammantà samijjhiüsu. So'haü yàni ca poràõàni iõamålàni tàni ca byantã akàsiü. Atthi ca me uttariü avasiññhaü dàrabharaõàyà"ti. So tatonidànaü labhetha pàmojjaü, adhigaccheyya somanassaü -
32.(55) Seyyathàpi joññhapàda puriso àbàdhiko assa dukkhito bàëhagilàno, bhattaü cassa nacchàdeyya, na cassa kàye balamattà, so aparena samayena tamhà àbàdhà mucceyya, bhatta¤cassa chàdeyya, siyà cassa kàye balamattà, tassa evamassa: "ahaü kho pubbe àbàdhiko ahosiü dukkhito bàëhagilàno. Bhattaü ca me nacchàdesi. Nacassa me àsi kàye balamattà. So'mhi etarahi tamhà àbàdhà mutto bhatta¤ca me chàdeti. Atthi ca me kàye balamattà"ti. So tato nidànaü labhetha pàmojjaü, adhigaccheyya somanassaü -
32.(56) Seyyathàpi poññhapàda puriso bandhanàgàre baddho assa, so aparena samayena tamhà bandhanàgàrà mucceyya sotthinà abbayena1, na cassa ki¤ci bhogànaü vayo, tassa evamassa: "ahaü kho pubbe bandhanàgàre baddho ahosiü. So'mhi etarahi tamhà bandhanàgàrà mutto sotthinà abbayena. Natthi ca me ki¤ci bhogànaü vayo"ti. So tatonidànaü labhetha pàmojjaü, adhigaccheyya somanassaü -
32.(57) Seyyathàpi poññhapàda puriso dàso assa anattàdhãno paràdhãno na yenakàmaïgamo, so aparena samayena tamhà dàsabyà mucceyya attàdhãno aparàdhãno bhujisso yenakàmaïgamo, tassa evamassa: "ahaü kho pubbe dàso ahosiü anattàdhãno paràdhãno na yenakàmaïgamo, so'mhi etarahi tamhà dàsabyà mutto attàdhãno aparàdhãno bhujisso yenakàmaïgamo"ti. So tatonidànaü labhetha pàmojjaü, adhigaccheyya somanassaü -
1. Avyayena, [PTS.]
32.(59) Seyyathàpi poññhapàda puriso sadhano sabhogo kantàraddhànamaggaü pañipajjeyya dubbhikkhaü sappañibhayaü. So aparena samayena taü kantàraü nitthareyya, sotthinà gàmantaü anupàpuõeyya khemaü appañibhayaü, tassa evamassa: "ahaü kho pubbe sadhano sabhogo kantàraddhànamaggaü pañipajjiü dubbhikkhaü sappañibhayaü. So'mhi etarahi taü kantàraü tiõõo sotthinà gàmantaü anuppatto khemaü appañibhaya"nti. So tato nidànaü labhetha pàmojjaü adhigaccheyya somanassaü -
32.(60) Evameva kho poññhapàda bhikkhu yathà iõaü yathà rogaü yathà bandhanàgàraü yathà dàsabyaü yathà kantàraddhànamaggaü evaü ime pa¤ca nãvaraõe appahãõe attani samanupassati. Seyyathàpi poññhapàda ànaõyaü yathà àrogyaü yathà bandhanà mokkhaü yathà bhujissaü yathà khemantabhåmiü evameva kho poññhapàda bhikkhu ime pa¤ca nãvaraõe pahãõe attani samanupassati.
33.(61) Tassime pa¤ca nãvaraõe pahãõe attani samanupassato pàmojjaü jàyati. Pamuditassa pãti jàyati. Pãtimanassa kàyo passambhati. Passaddhakàyo sukhaü vedeti. Sukhino cittaü samàdhiyati.
So vivicceva kàmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicàraü vivekajaü pãtisukhaü pañhamaü jhànaü3 upasampajja viharati. Tassa yà purimà kàmasa¤¤à sà nirujjhati. Vivekajapãtisukhasukhumasaccasa¤¤à tasmiü samaye hoti. Vivekajapãtisukhasukhumasaccasa¤¤ã yeva tasmiü samaye hoti. Evampi sikkhà ekà sa¤¤à uppajjati. 4 Sikkhà ekà sa¤¤à nirujjhati. 5 'Ayaü sikkhà'ti bhagavà avoca.
1. Pàmujjaü, [PTS.]
2. Pañisaüvedeti, syà.
3. Pañhamajjhànaü, kesuci.
4. Uppajjanti, [PTS.]
5. Nirujhanti, [PTS.]
[BJT Page 402] [\x 402/]
"Puna ca paraü poññhapàda bhikkhu vitakkavicàrànaü våpasamà ajjhattaü sampasàdanaü cetaso ekodibhàvaü avitakkaü avicàraü samàdhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhànaü1 upasampajja viharati. Tassa yà purimà vivekajapãtisukhasukhumasaccasa¤¤à2 sà nirujjhati. Samàdhipãtisukhasukhumasaccasa¤¤à tasmiü samaye [PTS Page 183] [\q 183/] hoti. Samàdhijapãtisukhasukhumasaccasa¤¤ã yeva tasmiü samaye hoti. Evampi sikkhà ekà sa¤¤à uppajjati. Sikkhà ekà sa¤¤à nirujhati. Ayampi sikkhà"ti bhagavà avoca.
"Puna ca paraü poññhapàda bhikkhu pãtiyà ca viràgà upekkhako ca viharati sato ca sampajàno. Sukha¤ca kàyena pañisaüvedeti. Yantaü ariyà àcikkhanti 'upekkhako satimà sukhavihàrã'ti tatiyaüjhànaü3 upasampajja viharati. Tassa yà purimà samàdhijapãtisukhasukhumasaccasa¤¤à sà nirujjhati. Upekkhàsukhasukhumasaccasa¤¤à tasmiü samaye hoti. Upekkhàsukhasukhumasaccasa¤¤ã yeva tasmiü samaye hoti. Evampi sikkhà ekà sa¤¤à uppajjati. Sikkhà ekà sa¤¤à nirujjhati. Ayampi sikkhà"ti bhagavà avoca.
"Puna ca paraü poññhapàda bhikkhu sukhassa ca pahànà dukkhassa ca pahànà, pubbeva somanassadomanassànaü atthagamà4 adukkhamasukhaü upekkhàsatipàrisuddhiü catutthaü jhànaü5 upasampajja viharati. Tassa yà purimà upekkhàsukhasukhumasaccasa¤¤à sà nirujjhati. Adukkhamasukhasukhumasaccasa¤¤à tasmiü samaye hoti. Adukkhamasukhasukhumasa¤¤ã yeva tasmiü samaye hoti. Evampi sikkhà ekà sa¤¤à uppajjati. Sikkhà ekà sa¤¤à nirujjhati. Ayampi sikkhà"ti bhagavà avoca.
"Puna ca paraü poññhapàda bhikkhu sabbaso råpasa¤¤ànaü samatikkamà pañighasa¤¤ànaü atthagamà nànattasa¤¤ànaü amanasikàrà 'ananto àkàso'ti àkàsàna¤càyatanaü upasampajja viharati. Tassa yà purimà råpasa¤¤à sà nirujhati. âkàsàna¤càyatanasukhumasaccasa¤¤à tasmiü samaye hoti. âkàsàna¤càyatanasukhumasaccasa¤¤iyeva tasmiü samaye hoti. Evampi sikkhà ekà sa¤¤à uppajjati. Sikkhà ekà sa¤¤à nirujjhati. Ayampi sikkhà"ti bhagavà avoca.
1. Dutiyajjhànaü, [PTS.]
2. Vivekajaü pãtisukhaü sukhumasa¤¤à, [PTS.]
3. Tatiyajjhànaü, kesuci potthakesu.
4. Atthaïgamà kesuci.
5. Catutthajjhànaü, kesuci.
[BJT Page 404] [\x 404/]
"Puna ca paraü poññhapàda bhikkhu sabbaso àkàsàna¤càyatanaü [PTS Page 184] [\q 184/] samatikkamma, 'anantaü vi¤¤àõa'nti vi¤¤àõa¤càyatanaü upasampajja viharati. Tassa yà purimà àkàsàna¤càyatanasukhumasaccasa¤¤à sà nirujjhati. Vi¤¤àõa¤càyatanasukhumasaccasa¤¤à tasmiü samaye hoti. Vi¤¤àõa¤càyatanasukhumasaccasa¤¤ã yeva tasmiü samaye hoti. Evampi sikkhà ekà sa¤¤à uppajjati. 1 Sikkhà ekà sa¤¤à nirujjhati. Ayampi sikkhà"ti bhagavà avoca.
"Puna ca paraü poññhapàda bhikkhu sabbaso vi¤¤àõa¤càyatanaü samatikkamma 'natthi ki¤cã'ti àki¤ca¤¤àyatanaü upasampajja viharati. Tassa yà purimà vi¤¤àõa¤càyatanasukhumasaccasa¤¤à sà nirujjhati. âki¤ca¤¤àyatanasukhumasaccasa¤¤à tasmiü samaye hoti. âki¤ca¤¤àyatanasukhumasaccasa¤¤iyeva tasmiü samaye hoti. Evampi sikkhà ekà sa¤¤à uppajjati. Sikkhà ekà sa¤¤à nirujjhati. Ayampi sikkhà"ti bhagavà avoca.
"Yato kho poññhapàda bhikkhu idha sakasa¤¤ã hoti, so tato amutra tato amutra anupubbena sa¤¤aggaü phusati. Tassa sa¤¤agge ñhitassa evaü hoti: 'cetayamànassa me pàpiyo2 acetayamànassa me seyyo. Aha¤ceva kho pana ceteyyaü abhisaïkhareyyaü, imà ca me sa¤¤à nirujjheyyuü, a¤¤à ca oëàrikà sa¤¤à uppajjeyyuü. Yannånàhaü 'na ceva3 ceteyyaü na càbhisaïkhareyya'nti. So na ceva ceteti na càbhisaïkharoti. Tassa acetayato anabhisaïkharoto tà ceva sa¤¤à nirujjhanti, a¤¤à ca oëàrikà sa¤¤à na uppajjanti. So nirodhaü phusati. Evaü kho poññhapàda anupubbàbhisa¤¤ànirodhasampajànasamàpatti hoti. Taü kimma¤¤asi poññhapàda? Api nu4 te ito pubbe evaråpà anupubbàbhisa¤¤ànirodhasampajànasamàpatti sutapubbà?"Ti.
1. Upapajjati kesuci.
2. Pàpiyyo, kesucipi potthakesu.
3. Na ca, syà.
4. Nu kho, syà.
[BJT Page 406] [\x 406/]
"No hetambhante. Evaü kho ahaü bhante bhagavato bhàsitaü àjànàmi1: yato kho poññhapàda bhikkhu idha sakasa¤¤ã hoti. So tato amutra tato amutra anupubbena sa¤¤aggaü phusati. Tassa sa¤¤agge ñhitassa evaü hoti: [PTS Page 185 [\q 185/] '@]catayamànassa me pàpiyo, acetayamànassa me seyyo. Aha¤ceva kho pana ceteyyaü abhisaïkhareyyaü. Imà ca me sa¤¤à nirujjheyyuü, a¤¤à ca oëàrikà sa¤¤à uppajjeyyuü. Yannånàhaü na ceva ceteyyaü na ca abhisaïkhareyya'nti. So na ceva ceteti. Na ca abhisaïkharoti. Tassa acetayato anabhisaïkharoto2 tà ceva sa¤¤à nirujjhanti. A¤¤à ca oëàrikà sa¤¤à na uppajjanti. So nirodhaü phusati. Evaü kho poññhapàda anupubbàbhisa¤¤ànirodhasampajànasamàpatti hotã"ti.
"Evaü kho poññhapàdà"ti.
"Eka¤¤eva3 nu kho bhante bhagavà sa¤¤aggaü pa¤¤apeti udàhu puthå'pi sa¤¤agge pa¤¤apetã?"Ti.
"Ekampi kho ahaü poññhapàda4 sa¤¤aggaü pa¤¤apemi. Puthå'pi sa¤¤agge pa¤¤apemã"ti.
"Yathàkathaü pana bhante bhagavà ekampi sa¤¤aggaü pa¤¤apeti? Puthåpi sa¤¤agge pa¤¤apetã?"Ti.
"Yathà yathà kho poññhapàda nirodhaü phusati, tathà tathà'haü5 sa¤¤aggaü pa¤¤apemi. Evaü kho ahaü poññhapàda ekampi sa¤¤aggaü pa¤¤apemi, puthå'pi sa¤¤agge pa¤¤apemã"ti.
"Sa¤¤à nu kho bhante pañhamaü uppajjati, pacchà ¤àõaü. ? Udàhu ¤àõaü pañhamaü uppajjati, pacchà sa¤¤à. ? Udàhu sa¤¤à ca ¤àõa¤ca apubbaü acarimaü uppajjantã?"Ti.
1. Bhagavatà dhammaü desitaü anujànàmãti, syà.
2. Nàbhisaïkharoto, machasaü.
3. Ekaü yeva (kesuci potthakesu)
4. Poññhapàda ahaü, syà
5. Tathà ahaü, syà.
[BJT Page 408] [\x 408/]
"Sa¤¤à kho poññhapàda pañhamaü uppajjati pacchà ¤àõaü. Sa¤¤uppàdà ca pana ¤àõuppàdo hoti. So evaü pajànàti: idappaccayà kira me ¤àõaü udapàdãti. Iminà1 kho etaü poññhapàda pariyàyena veditabbaü, yathà sa¤¤à pañhamaü uppajjati pacchà ¤àõaü, sa¤¤uppàdo ca pana ¤àõuppàdo hotã"ti.
"Sa¤¤à nu kho bhante purisassa attà? Udàhu a¤¤à sa¤¤à, a¤¤o attà?"Ti.
Kiü pana2 tvaü poññhapàda attànaü paccesã?"Ti.
[PTS Page 186] [\q 186/] "oëàrikaü kho ahaü bhante attànaü paccemi råpiü càtummahàbhåtikaü3 kabalãkàràhàrabhakkhanti"4.
Oëàriko ca hi te poññhapàda attà abhavissa råpã càtummahàbhåtiko3 kabalãkàràhàrabhakkho, 4 evaü santaü kho te poññhapàda a¤¤à' va5 sa¤¤à bhavissati, 6 a¤¤o attà7. Tadaminàpetaü8 poññhapàda pariyàyena veditabbaü, yathà a¤¤à'va sa¤¤à bhavissati, a¤¤o attà.
Tiññhatevasàyaü9 poññhapàda oëàriko attà råpã càtummahàbhåtiko kabalãkàràhàrabhakkho. Atha imassa purisassa a¤¤à'va sa¤¤à uppajjanti10 a¤¤à'va sa¤¤à nirujjhanti11. Iminà 12 kho etaü poññhapàda pariyàyena veditabbaü, yathà a¤¤à'va sa¤¤à bhavissati, a¤¤o attà"ti.
"Manomayaü kho ahaü bhante attànaü paccemi sabbaïga paccaïgiü13 ahãnindriyanti".
"Manomayo ca te poññhapàda attà abhavissa sabbaïgapaccaïgã ahãnindriyo, evaü santampi kho te poññhapàda a¤¤à'va sa¤¤à bhavissati, a¤¤o attà. Tadaminàpetaü poññhapàda pariyàyena veditabbaü, yathà a¤¤à'va sa¤¤à bhavissati, a¤¤o attà".
"Tiññhatevàyaü poññhapàda manomayo attà sabbaïgapaccaïgã ahãnindriyo. Atha imassa purisassa a¤¤à'va sa¤¤à uppajjanti, a¤¤à'va sa¤¤à nirujjhanti. Iminàpi kho etaü poññhapàda pariyàyena veditabbaü, yathà a¤¤à'va sa¤¤à bhavissati, a¤¤o attà 'ti".
1. Iminà ca kho etaü, machasaü. Iminàpetaü, [PTS.]
2. Kiü, sãmu.
3. Càtumahàbhåtikaü, machasaü.
4. Kabalãkàràhàraü, syà.
5. Ca, syà.
6. Abhavissa, sãmu.
7. Attàti, sãmu.
8. Tadaminà, [PTS.]
9. Tiññhate ca, ayaü.
10. Uppajjati, syà.
11. Nirujjhati, syà.
12. Iminàpi kho, [PTS.]
13. Paccaïga, syà.
[BJT Page 410] [\x 410/]
[PTS Page 187] [\q 187/] "aråpiü kho ahaü bhante attànaü paccemi sa¤¤àmayanti"
"Aråpã ca te poññhapàda attà abhavissa sa¤¤àmayo, evaü santampi kho te poññhapàda a¤¤à'va sa¤¤à bhavissati. A¤¤o attà. Tadaminàpetaü poññhapàda pariyàyena veditabbaü yathà a¤¤à'va sa¤¤à bhavissati, a¤¤o attà. Tiññhatevàyaü poññhapàda aråpã attà sa¤¤àmayo. Atha imassa purisassa a¤¤à'va sa¤¤à uppajjanti, a¤¤à'va sa¤¤à nirujjhanti. Iminàpi kho etaü poññhapàda pariyàyena veditabbaü yathà a¤¤à'va sa¤¤à bhavissati, a¤¤o attà'ti".
"Sakkà panetaü bhante mayà ¤àtuü sa¤¤à purisassa attà'ti và, a¤¤à sa¤¤à, a¤¤o1 attà'ti?".
"Dujjànaü kho etaü poññhapàda tayà a¤¤adiññhikena a¤¤akhantikena a¤¤arucikena a¤¤atrayogena3 a¤¤atràcariyakena4 sa¤¤à purisassa attà'ti và, a¤¤à sa¤¤à, a¤¤o attà'ti và"ti.
"Sace taü bhante mayà dujjànaü a¤¤adiññhikena a¤¤akhantikena a¤¤arucikena a¤¤atràcariyakena 'sa¤¤à purisassa attà'ti và, 'a¤¤à sa¤¤à, a¤¤o attà'ti và. 'Kiü pana bhante sassato loko idameva saccaü moghama¤¤anti?".
"Abyàkataü5 kho etaü poññhapàda mayà: sassato loko idameva saccaü moghama¤¤anti".
"Kiü pana bhante asassato loko idameva saccaü moghama¤¤anti?".
"Etampi kho poññhapàda mayà abyàkataü 'asassato loko idameva saccaü moghama¤¤anti".
"Kiü pana bhante antavà loko. Idameva saccaü moghama¤¤anti?".
"Etampi kho poññhapàda mayà abyàkataü 'antavà loko idameva saccaü moghama¤¤anti?".
"Kiü pana bhante anantavà loko. Idameva saccaü moghama¤¤anti?".
[PTS Page 188] [\q 188/] "etampi kho poññhapàda mayà abyàkataü 'anantavà loko idameva saccaü moghama¤¤anti?".
1. A¤¤à ca, syà
2. A¤¤o ca, syà.
3. A¤¤attha àyogena, syà.
4. A¤¤atthàvariyakena, syà.
5. Avyàkataü, sabbattha.
[BJT Page 412] [\x 412/]
"Kiü pana bhante taü jãvaü taü sarãraü. Idameva saccaü moghama¤¤anti?".
"Etampi kho poññhapàda mayà abyàkataü 'taü jãvaü taü sarãraü idameva saccaü moghama¤¤anti?".
"Kiü pana bhante anantavà a¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãraü. Idameva saccaü moghama¤¤anti?".
"Etampi kho poññhapàda mayà abyàkataü 'a¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãraü. Idameva saccaü moghama¤¤anti?".
"Kiü pana bhante tathàgato parammaraõà. Idameva saccaü moghama¤¤anti?".
"Etampi kho poññhapàda mayà abyàkataü 'hoti tathàgato parammaraõà. Idameva saccaü moghama¤¤anti?".
"Kiü pana bhante na hoti tathàgato parammaraõà. Idameva saccaü moghama¤¤anti?".
"Etampi kho poññhapàda mayà abyàkataü 'na hoti tathàgato parammaraõà idameva saccaü moghama¤¤anti?".
"Kiü pana bhante hoti ca na hoti ca tathàgato parammaraõà. Idameva saccaü moghama¤¤anti?".
"Etampi kho poññhapàda mayà abyàkataü 'hoti ca na hoti ca tathàgato parammaraõà. Idameva saccaü moghama¤¤anti?".
"Kiü pana bhante neva hoti na na hoti tathàgato parammaraõà. Idameva saccaü moghama¤¤anti?".
"Etampi kho poññhapàda mayà abyàkataü 'neva hoti na na hoti tathàgato parammaraõà. Idameva saccaü moghama¤¤anti?".
[BJT Page 414] [\x 414/]
Kasmà panetaü bhante bhagavatà abyàkatanti?
Na hetaü poññhapàda atthasaühitaü na dhammasaühitaü [PTS Page 189] [\q 189/] nàdibrahmacariyakaü na nibbidàya na viràgàya na nirodhàya na upasamàya na abhi¤¤àya na sambodhàya na nibbànàya saüvattati. Tasmà taü mayà abyàkatanti.
"Idaü dukkhanti' kho poññhapàda
mayà byàkataü. 'Ayaü dukkhasamudayo'ti kho poññhapàda
mayà byàkataü. 'Ayaü dukkhanirodho'ti kho poññhapàda
mayà byàkataü. 'Ayaü dukkhanirodhagàminãpañipadà'ti
kho poññhapàda mayà byàkatanti".
"Kasmà panetaü bhante bhagavatà byàkatanti?".
"Etaü hi kho poññhapàda atthasaühitaü etaü dhammasaühitaü etaü àdibrahmacariyakaü. Etaü nibbidàya viràgàya nirodhàya upasamàya abhi¤¤àya sambodhàya nibbànàya saüvattati. Tasmà etaü mayà byàkatanti".
"Evametaü bhagavà, evametaü sugata, yassadàni bhante bhagavà kàlaü ma¤¤atã"ti.
Atha kho bhagavà uññhàyàsanà pakkàmi.
Atha kho te paribbàjakà acirapakkantassa bhagavato poññhapàdaü paribbàjakaü samantato vàcàsattitodakena1 sa¤jambhariü2 akaüsu: "evameva panàyaü bhavaü poññhapàdo ya¤¤adeva samaõo gotamo bhàsati taü tadevassa abbhanumodati. 'Evametaü bhagavà, evametaü sugatà'ti. Na kho pana mayaü ki¤ci samaõassa gotamassa ekaüsikaü dhammaü desitaü àjànàma: sassato loko'ti và asassato loko'ti và, antavà loko'ti và, anantavà loko'ti và, taü jãvaü taü sarãranti và, a¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãranti và, hoti tathàgato parammaraõà'ti và, na hoti tathàgato parammaraõà'ti [PTS Page 190] [\q 190/] và, hoti ca na ca hoti tathàgato parammaraõà'ti và, neva hoti na na hoti tathàgato parammaraõà'ti và"ti.
1. Vàcàsattitodakehi. (Katthaci) vàcàya santitodagena, sãmu.
2. Sasa¤jabbhariü. Machasaü.
[BJT Page 416] [\x 416/]
Evaü vutte poññhapàdo paribbàjako te paribbàjake etadavoca: "ahampi kho bho na ki¤ci samaõassa gotamassa ekaüsikaü dhammaü desitaü àjànàma: 'sassato loko'ti và 'asassato loko'ti và, antavà loko'ti và, anantavà loko'ti và, taü jãvaü taü sarãranti và, a¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãranti và, hoti tathàgato parammaraõà'ti và, na hoti tathàgato parammaraõà'ti và, hoti ca na ca hoti tathàgato parammaraõà'ti và, neva hoti na na hoti tathàgato parammaraõà'ti và"ti. Api ca samaõo gotamo bhåtaü tacchaü tathà pañipadaü pa¤¤àpeti1 dhammaññhitaü2 dhammaniyàmakaü3. Bhåtaü kho pana tacchaü tathaü pañipadaü pa¤¤àpentassa dhammaññhitaü dhammaniyàmakaü. Kathaü hi nàma màdiso vi¤¤u samaõassa gotamassa subhàsitaü subhàsitato nàbbhanumodeyyà'?Ti.
Atha kho dvãhatãhassa accayena citto ca hatthisàriputto poññhapàdo ca paribbàjako yena bhagavà tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà citto hatthisàriputto bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Poññhapàdo pana paribbàjako bhagavatà saddhiü sammodi. Sammodanãyaü kathaü sàràõãyaü4 vãtisàretvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho poññhapàdo paribbàjako bhagavantaü etadavoca: tadà maü bhante te paribbàjakà acirapakkantassa bhagavato samantato vàcàsattitodakena sa¤jambhariü akaüsu: evameva panàyaü bhavaü poññhapàdo ya¤¤adeva samaõo gotamo bhàsati, taü tadevassa abbhanumodati 'evametaü bhagavà, evametaü sugatà'ti. Na kho pana mayaü ki¤ci samaõassa gotamassa ekaüsikaü dhammaü desitaü àjànàma: sassato loko'ti và asassato loko'ti và, antavà loko'ti và, anantavà loko'ti và, taü jãvaü taü sarãranti và, a¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãranti và, hoti tathàgato parammaraõà'ti và, na hoti tathàgato parammaraõà'ti và, hoti ca na ca hoti [PTS Page 191] [\q 191/] tathàgato parammaraõà'ti và, neva hoti na na hoti tathàgato parammaraõà'ti và ti. Evaü vutto'haü bhante te paribbàjake etadavocaü: "ahampi kho bho na ki¤ci samaõassa gotamassa ekaüsikaü dhammaü desitaü àjànàma: sassato loko'ti và asassato loko'ti và, antavà loko'ti và, anantavà loko'ti và, taü jãvaü taü sarãranti và, a¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãranti và, hoti tathàgato parammaraõà'ti và, na hoti tathàgato parammaraõà'ti và, hoti ca na ca hoti tathàgato parammaraõà'ti và, neva hoti na na hoti tathàgato parammaraõà'ti và. Api ca samaõo gotamo bhåtaü tacchaü tathaü pañipadaü pa¤¤àpeti1 dhammaññhitaü5 dhammaniyàmakaü6 bhåtaü kho pana tacchaü tathaü pañipadaü pa¤¤apentassa dhammaññhitaü5 dhammaniyàmakaü6. Kathaü hi nàma màdiso vi¤¤u samaõassa gotamassa subhàsitaü subhàsitato nàbbhanumodeyyà'ti.
1. Pa¤¤apeti, kesuci.
2. Dhammaññhitataü, sãmu.
3. Dhammaniyàmataü, sãmu.
4. Sàraõãyaü, machasaü. Saüra¤janãyàü (mahàyàna pothi)
5. Dhammaññhitaü, [PTS.] Dhammaññhitataü, sãmu.
6. Dhammaniyàmataü, sãmu. Dhammaniyàmakaü [PTS.] (Taduppàdakaü, ñãkà. )
[BJT Page 418] [\x 418/]
Sabbeva kho ete poññhapàda paribbàjakà andhà acakkhukà. Tvaü yeva nesaü eko cakkhumà. Ekaüsikà'pi hi kho poññhapàda mayà dhammà desità pa¤¤attà. Anekaüsikà'pi hi kho poññhapàda mayà dhammà desità pa¤¤attà.
Katame ca te poññhapàda mayà anekaüsikà dhammà desità pa¤¤attà? 'Sassato loko'ti và kho poññhapàda mayà anekaüsiko dhammo desito pa¤¤atto. 'Asassato loko'ti và kho poññhapàda mayà anekaüsiko dhammo desito pa¤¤atto. 'Antavà loko'ti và kho poññhapàda mayà anekaüsiko dhammo desito pa¤¤atto. 'Anantavà loko'ti và kho poññhapàda mayà anekaüsiko dhammo desito pa¤¤atto. 'Taü jãvaü taü sarãranti' và kho poññhapàda mayà anekaüsiko dhammo desito pa¤¤atto. 'A¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãranti' và kho poññhapàda mayà anekaüsiko dhammo desito pa¤¤atto. 'Hoti tathàgato parammaraõà'ti và kho poññhapàda mayà anekaüsiko dhammo desito pa¤¤atto. 'Na hoti tathàgato parammaraõà'ti và kho poññhapàda mayà anekaüsiko dhammo desito pa¤¤atto. 'Hoti ca na ca hoti tathàgato parammaraõà'ti và kho poññhapàda mayà anekaüsiko dhammo desito pa¤¤atto. 'Neva hoti na na hoti tathàgato parammaraõà'ti và kho poññhapàda mayà anekaüsiko dhammo desito pa¤¤atto.
Kasmà ca te poññhapàda mayà anekaüsikà dhammà desità pa¤¤attà? Na hete poññhapàda atthasaühità na dhammasaühità na àdibrahmacariyakà na nibbidàya na viràgàya na nirodhàya na upasamàya na abhi¤¤àya na sambodhàya na nibbànàya saüvattanti. Tasmà te mayà anekaüsikà dhammà desità pa¤¤attà.
Katame ca te poññhapàda mayà ekaüsikà dhammà desità pa¤¤attà? 'Idaü dukkha'nti kho poññhapàda mayà [PTS Page 192] [\q 192/] ekaüsiko dhammo desito pa¤¤atto. 'Ayaü dukkhasamudayo'ti kho poññhapàda mayà ekaüsiko dhammo desito pa¤¤atto. 'Ayaü dukkhanirodho'ti kho poññhapàda mayà ekaüsiko dhammo desito pa¤¤atto. 'Ayaü dukkhanirodhagàminãpañipadà'ti kho poññhapàda mayà ekaüsiko dhammo desito pa¤¤atto.
Kasmà ca te poññhapàda mayà ekaüsikà dhammà desità pa¤¤attà? Ete poññhapàda atthasaühità, ete dhammasaühità, ete àdibrahmacariyakà, ete nibbidàya viràgàya nirodhàya upasamàya abhi¤¤àya sambodhàya nibbànàya saüvattanti. Tasmà te mayà ekaüsikà dhammà desità pa¤¤attà.
[BJT Page 420] [\x 420/]
Santi kho poññhapàda eke samaõabràhmaõà evaüvàdino evaüdiññhino: 'ekantasukhã attà hoti. Arogo parammaraõà'ti. Tyàhaü upasaïkamitvà evaü vadàmi: 'saccaü kira tumhe àyasmanto evaüvàdino evaüdiññhino 'ekantasukhã attà hoti, arogo parammaraõà'ti? Te ce me evaü puññhà 'àmà'ti1 pañijànanti, tyàhaü evaü vadàmi: 'api pana tumhe àyasmanto ekantasukhaü lokaü jànaü passaü viharathà'ti. Iti puññhà 'no'ti vadanti. Tyàhaü evaü vadàmi 'api ca pana tumhe àyasmanto ekaü và rattiü ekaü và divasaü upaóóhaü và rattiü upaóóhaü và divasaü ekantasukhiü attànaü sampajànàthà?'Ti. Iti puññhà 'no'ti vadanti, tyàhaü evaü vadàmi 'api pana tumhe àyasmanto jànàtha: 'ayaü maggo ayaü pañipadà ekantasukhassa lokassa sacchikiriyàyà?'Ti. Iti puññhà 'no'ti vadanti. Tyàhaü evaü vadàmi 'api pana tumhe àyasmanto yà tà devatà ekantasukhaü lokaü upapannà, tàsaü bhàsamànànaü saddaü suõàtha: 'supañipannàttha màrisà, ujupañipannàttha màrisà ekantasukhassa lokassa sacchikiriyàya. Mayampi hi màrisà evampañipannà ekantasukhaü lokaü upapannà'ti? [PTS Page 193] [\q 193/] iti puññhà 'no'ti vadanti.
Taü kiü ma¤¤asi poññhapàda, "nanu evaü sante tesaü samaõabràhmaõànaü appàñihãrakataü bhàsitaü sampajjatã?"Ti.
"Addhà kho bhante evaü sante tesaü samaõabràhmaõànaü appàñihãrakataü bhàsitaü sampajjatã"ti.
"Seyyathàpi poññhapàda puriso evaü vadeyya: 'ahaü yà imasmiü janapade janapadakalyàõã, taü icchàmi, taü kàmemã'ti. Tamenaü evaü vadeyyuü: ambho purisaü yaü tvaü janapadakalyàõiü icchasi kàmesi, jànàsi taü janapadakalyàõiü khattiyã và bràhmaõã và vessã và suddã và? Ti. Iti puññho 'no'ti vadeyya, tamenaü evaü vadeyyuü: ambho purisa yaü tvaü janapadakalyàõiü icchasi kàmesi, jànàsi taü janapadakalyàõiü evannàmà evaïgottà'ti và, dãghà và rassà và majjhimà và, kàëã và sàmà và maïguracchavã và'ti, 'amukasmiü gàme và nigame và nagare và'ti? Iti puññho 'no'ti vadeyya, tamenaü evaü vadeyyuü: ambho purisa yaü tvaü na jànàsi na passasi, taü tvaü icchasi kàmesã?'Ti. Iti puññho 'àmà'ti vadeyya.
Taü kiü ma¤¤asi poññhapàda, nanu evaü sante tassa purisassa appàñihãrakataü bhàsitaü sampajjatã?"Ti.
"Addhà kho bhante evaü sante tassa purisassa appàñihãrakataü bhàsitaü sampajjatã"ti.
1. âmoti, [PTS.]
[BJT Page 422] [\x 422/]
"Evameva kho poññhapàda ye te samaõabràhmaõà evaüvàdino evaüdiññhino 'ekantasukhã attà hoti arogo parammaraõà'ti, tyàhaü upasaïkamitvà evaü vadàmi: saccaü kira tumhe àyasmanto evaüvàdino evaüdiññhino 'ekantasukhã attà hoti arogo parammaraõà'ti?" Te ce1 me evaü puññhà 'àmà'ti pañijànanti, tyàhaü evaü vadàmi: api pana tumhe àyasmanto ekantasukhaü lokaü jànaü passaü viharathà"ti. [PTS Page 194] [\q 194/] iti puññhà 'no'ti vadanti.
Tyàhaü evaü vadàmi: api pana tumhe àyasmanto ekaü và rattiü ekaü và divasaü upaóóhaü và rattiü upaóóhaü và divasaü ekantasukhiü attànaü sampajànàthà'ti. Iti puññhà 'no'ti vadanti.
Tyàhaü evaü vadàmi: api pana tumhe àyasmanto jànàtha 'ayaü maggo ayaü pañipadà ekantasukhassa lokassa sacchikiriyàyà'ti. Itipuññhà 'no'ti vadanti.
Tyàhaü evaü vadàmi: api pana tumhe àyasmanto yà tà devatà ekantasukhaü lokaü upapannà, tàsaü bhàsamànànaü saddaü suõàtha: supañipannàttha màrisà, ujupañipannàttha màrisà, ekantasukhassa lokassa sacchikiriyàya. Mayampi hi màrisà, evaü pañipannà ekantasukhaü lokaü upapannà'ti. Iti puññhà 'no'ti vadanti.
Taü kiü ma¤¤asi poññhapàda, nanu evaü sante tesaü samaõabràhmaõànaü appàñihãrakataü bhàsitaü sampajjatã?"Ti.
"Addhà kho bhante tesaü samaõabràhmaõànaü appàñihãrakataü bhàsitaü sampajjatã"ti.
Seyyathàpi poññhapàda puriso càtummahàpathe nisseõiü kareyya pàsàdassa àrohaõàya, tamenaü evaü vadeyyuü: ambho purisa yassa tvaü pàsàdassa àrohaõàya nisseõiü karosi, jànàsi taü pàsàdaü puratthimàya và disàya dakkhiõàya và disàya pacchimàya và disàya uttàràya và disàya, ucco và nãco và majjhimo và?Ti. Iti puññho 'no'ti vadeyya. Tamenaü evaü vadeyyuü: ambho purisa yaü tvaü na jànàsi na passasi, tassa tvaü pàsàdassa àrohaõàya nisseõiü karosã?"Ti. Iti puññho 'àmà'ti vadeyya.
Taü kiü ma¤¤asi poññhapàda, nanu evaü sante tassa purisassa appàñihãrakataü bhàsitaü sampajjatã?"Ti.
"Addhà kho bhante evaü sante tassa purisassa appàñihãrakataü bhàsitaü sampajjatã"ti.
1. Ca [PTS.]
[BJT Page 424] [\x 424/]
"Evameva kho poññhapàda ye te samaõabràhmaõà evaüvàdino evaüdiññhino 'ekantasukhã attà hoti arogo parammaraõà'ti, tyàhaü upasaïkamitvà evaü vadàmi: saccaü kira tumhe àyasmanto evaüvàdino evaüdiññhino 'ekantasukhã attà hoti arogo parammaraõà'ti?" [PTS Page 195] [\q 195/] te ce me evaü puññhà 'àmà'ti pañijànanti, tyàhaü evaü vadàmi: api pana tumhe àyasmanto ekantasukhaü lokaü jànaü passaü viharathà"ti. Iti puññhà 'no'ti vadanti. Tyàhaü evaü vadàmi: api pana tumhe àyasmanto ekaü và rattiü ekaü và divasaü upaóóhaü và rattiü upaóóhaü và divasaü ekantasukhiü attànaü sampajànàthà'ti. Iti puññhà 'no'ti vadanti. Tyàhaü evaü vadàmi: api pana tumhe àyasmanto jànàtha 'ayaü maggo ayaü pañipadà ekantasukhassa lokassa sacchikiriyàyà'ti. Itipuññhà 'no'ti vadanti. Tyàhaü evaü vadàmi: api pana tumhe àyasmanto yà tà devatà ekantasukhaü lokaü upapannà, tàsaü bhàsamànànaü saddaü suõàtha: supañipannàttha màrisà, ujupañipannàttha màrisà, ekantasukhassa lokassa sacchikiriyàya. Mayampi hi màrisà, evaü pañipannà ekantasukhaü lokaü upapannà'ti. Iti puññhà 'no'ti vadanti.
Taü kimma¤¤asi poññhapàda, nanu evaü sante tesaü samaõabràhmaõànaü appàñihãrakataü bhàsitaü sampajjatã?"Ti.
"Addhà kho bhante evaü sante tesaü samaõabràhmaõànaü appàñihãrakataü bhàsitaü sampajjatã"ti.
"Tayo kho'me poññhapàda attapañilàbhà: oëàriko attapañilàbho, manomayo attapañilàbho, aråpo attapañilàbho'ti.
Katamo ca poññhàpàda oëàriko attapañilàbho? Råpã càtummahàbhåtiko kabalãkàràhàrabhakkho, ayaü oëàriko attapañilàbho.
Katamo manomayo attapañilàbho? Råpã manomayo sabbaïgapaccaïgã ahãnindriyo, ayaü manomayo attapañilàbho.
Katamo ca aråpo attapañilàbho? Aråpã sa¤¤àmayo, ayaü aråpo attapañilàbho.
[BJT Page 426] [\x 426/]
Oëàrikassapi kho ahaü poññhapàda attapañilàbhassa pahànàya dhammaü desemi yathàpañipannànaü vo saïkilesikà dhammà pahãyissanti, vodàniyà dhammà abhivaóóhissanti, pa¤¤àpàripåriü vepullatta¤ca1 diññheva [PTS Page 196] [\q 196/] dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharissantã2ti.
Siyà kho pana te poññhapàda evamassa: saïkilesikà dhammà pahãyissanti, vodàniyà dhammà abhivaóóhissanti, pa¤¤àpàripåriü vepullatta¤ca diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharissàma. Dukkho ca kho vihàro'ti.
Na kho panetaü poññhapàda evaü daññhabbaü. Saïkilesikà ceva dhammà pahãyissanti. Vodàniyà dhammà abhivaóóhissanti. Pa¤¤àpàripåriü vepullatta¤ca diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharissanti. Pàmujja¤ceva bhavissati pãti ca passaddhi ca sati ca sampaja¤¤a¤ca sukho ca vihàro.
Manomayassa pi kho ahaü poññhapàda attapañilàbhassa pahànàya dhammaü desemi yathàpañipannànaü vo saïkilesikà dhammà pahãyissanti, vodàniyà dhammà abhivaóóhissanti, pa¤¤àpàripåriü vepullatta¤ca diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja vãharissathàti. 3
Siyà kho pana te poññhapàda evamassa: saïkilesikà dhammà pahãyissanti, vodàniyà dhammà abhivaóóhissanti, pa¤¤àpàripåriü vepullatta¤ca diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharissàma. Dukkho ca kho vihàro'ti.
Na kho panetaü poññhapàda evaü daññhabbaü. Saïkilesikà ceva dhammà pahãyissanti. Vodàniyà dhammà abhivaóóhissanti. Pa¤¤àpàripåriü vepullatta¤ca diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharissatha. Pàmujja¤ceva bhavissati pãti ca passaddhi ca sati sampaja¤¤a¤ca sukho ca vihàro.
Aråpassapi kho ahaü poññhapàda attapañilàbhassa pahànàya dhammaü desemi yathà pañipannànaü vo saïkilesikà dhammà pahãyissanti, vodàniyà dhammà [PTS Page 197] [\q 197/] abhivaóóhissanti, pa¤¤àpàripåriü vepullatta¤ca diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharissathàti.
Siyà kho pana te poññhapàda evamassa: 'saïkilesikà dhammà pahãyissanti, vodàniyà dhammà abhivaóóhissanti, pa¤¤àpàripåriü vepullatta¤ca diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharissàma. Dukkho ca kho vihàro'ti.
Na kho panetaü poññhapàda evaü daññhabbaü. Saïkilesikà ceva dhammà pahãyissanti. Vodàniyà dhammà abhivaóóhissanti. Pa¤¤àpàripåriü vepullatta¤ca diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharissatha. Pàmujja¤ceva bhavissati pãti ca passaddhi ca sati ca sampaja¤¤a¤ca sukho ca vihàro.
1. Vepullataü, [PTS]
2. Vihàrissatã, (bahusu)
3. Viharissati, (bahusu)
[BJT Page 428] [\x 428/]
Pare ce poññhapàda amhe evaü puccheyyuü: 'katamo pana so àvuso oëàriko attapañilàbho yassa tumhe pahàõàya dhammaü desetha yathàpañipannànaü vo saïkilesikà dhammà pahãyissanti, vodàniyà dhammà abhivaóóhissanti, pa¤¤àpàripåriü vepullatta¤ca diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharissathà'ti. Tesaü mayaü evaü puññhà evaü byàkaryoma: "ayaü và so àvuso oëàriko attapañilàbho yassa mayaü pahànàya dhammaü desema yathàpañipannànaü vo saïkilesikà dhammà pahãyissanti, vodàniyà dhammà abhivaóóhissanti, pa¤¤àpàripåriü vepullatta¤ca diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharissathà"ti.
Pare ce poññhapàda amhe evaü puccheyyuü: 'katamo pana so àvuso manomayo attapañilàbho, yassa tumhe pahànàya dhammaü desetha yathàpañipannànaü vo saïkilesikà dhammà pahãyissanti, vodàniyà dhammà abhivaóóhissanti, pa¤¤àpàripåriü vepullatta¤ca diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharissathà'ti. Tesaü mayaü puññhà evaü byàkareyyàma: "ayaü và so àvuso manomayo attapañilàbho yassa mayaü pahànàya dhammaü desema yathàpañipannànaü vo saïkilesikà dhammà pahãyissanti, vodàniyà dhammà [PTS Page 198] [\q 198/] abhivaóóhissanti, pa¤¤àpàripåriü vepullatta¤ca diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharissathà"ti.
Pare ce poññhapàda amhe evaü puccheyyuü: 'katamo pana so àvuso aråpo attapañilàbho, yassa tumhe pahànàya dhammaü desetha yathàpañipannànaü vo saïkilesikà dhammà pahãyissanti, vodàniyà dhammà abhivaóóhissanti, pa¤¤àpàripåriü vepullatta¤ca diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharissathà'ti. Tesaü mayaü puññhà evaü byàkareyyàma: "ayaü và so àvuso aråpo attapañilàbho yassa mayaü pahànàya dhammaü desema yathàpañipannànaü vo saïkilesikà dhammà pahãyissanti, vodàniyà dhammà abhivaóóhissanti, pa¤¤àpàripåriü vepullatta¤ca diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharissathà"ti
Taü kimma¤¤asi poññhapàda, nanu evaü sante sappàñihãrakataü bhàsitaü sampajjatã?Ti.
1. Viharissatãti. Sãmu. Viharissathàti [PTS]
[BJT Page 430] [\x 430/]
"Addhà kho bhante evaü sante sappàñihãrakataü bhàsitaü sampajjatã"ti.
Seyyathàpi poññhapàda puriso nisseõiü kareyya pàsàdassa àrohaõàya tasseva pàsàdassa heññhà. Tamenaü evaü vadeyyuü: 'ambho purisa yassa tvaü pàsàdassa àrohaõàya nisseõiü karosi, jànàsi taü pàsàdaü puratthimàya và disàya dakkhiõàya và disàya pacchimàya và disàya uttaràya và disàya ucco và nãco và majjhimo và'ti? So ce evaü vadeyya: 'ayaü so àvuso pàsàdo, yassàhaü àrohaõàya nisseõiü karomi tasseva pàsàdassa heññhà'ti.
Taü kiü ma¤¤asi poññhapàda? Nanu evaü sante tassa purisassa sappàñihãrakataü bhàsitaü sampajjatã?Ti.
"Addhà kho bhante evaü sante tassa purisassa sappàñihãrakataü bhàsitaü sampajjatã"ti.
[PTS Page 199] [\q 199/] evameva kho poññhapàda amhe evaü puccheyyuü: 'katamo pana so àvuso oëàriko attapañilàbho? Yassa tumhe pahàõàya dhammaü desetha yathàpañipannànaü vo saïkilesikà dhammà pahãyissanti, vodàniyà dhammà abhivaóóhissanti, pa¤¤àpàripåriü vepullatta¤ca diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharissathà'ti. Tesaü mayaü evaü puññhà evaü byàkareyyàma:
Evameva kho poññhapàda amhe evaü puccheyyuü: 'katamo pana so àvuso manomayo attapañilàbho? Yassa tumhe pahànàya dhammaü desetha yathàpañipannànaü vo saïkilesikà dhammà pahãyissanti, vodàniyà dhammà abhivaóóhissanti, pa¤¤àpàripåriü vepullatta¤ca diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharissathà'ti. Tesaü mayaü puññhà evaü byàkareyyàma:
Evameva kho poññhapàda amhe evaü puccheyyuü: 'katamo pana so àvuso aråpo attapañilàbho? Yassa tumhe pahànàya dhammaü desetha yathàpañipannànaü vo saïkilesikà dhammà pahãyissanti, vodàniyà dhammà abhivaóóhissanti, pa¤¤àpàripåriü vepullatta¤ca diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharissathà'ti. Tesaü mayaü puññhà evaü byàkareyyàma:
"Ayaü và so àvuso oëàriko attapañilàbho yassa mayaü pahànàya dhammaü desema yathàpañipannànaü vo saïkilesikà dhammà pahãyissanti, vodàniyà dhammà abhivaóóhissanti, pa¤¤àpàripåriü vepullatta¤ca diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharissathà"ti
"Ayaü và so àvuso manomayo attapañilàbho yassa mayaü pahànàya dhammaü desema yathàpañipannànaü vo saïkilesikà dhammà pahãyissanti, vodàniyà dhammà abhivaóóhissanti, pa¤¤àpàripåriü vepullatta¤ca diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharissathà"ti
"Ayaü và so àvuso aråpo attapañilàbho yassa mayaü pahànàya dhammaü desema yathàpañipannànaü vo saïkilesikà dhammà pahãyissanti, vodàniyà dhammà abhivaóóhissanti, pa¤¤àpàripåriü vepullatta¤ca diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharissathà"ti
Taü kimma¤¤asi poññhapàda, nanu evaü sante sappàñihãrakataü bhàsitaü sampajjatã?Ti.
"Addhà kho bhante evaü sante sappàñihãrakataü bhàsitaü sampajjatã"ti.
Evaü vutte citto hatthisàriputto bhagavantaü etadavoca: yasmiü bhante samaye oëàriko attapañilàbho hoti, moghassa tasmiü samaye manomayo atta pañilàbho hoti, mogho aråpo attapañilàbho hoti. Oëàriko vàssa attapañilàbho tasmiü samaye sacco hoti.
[BJT Page 432] [\x 432/]
Yasmiü bhante samaye manomayo attapañilàbho hoti, moghassa tasmiü samaye oëàriko attapañilàbho hoti, mogho aråpo attapañilàbho. Manomayo ca attapañilàbho tasmiü samaye sacco hoti.
Yasmiü bhante samaye aråpo attapañilàbho hoti, moghassa tasmiü samaye oëàriko attapañilàbho hoti, mogho aråpo attapañilàbho. Manomayo ca attapañilàbho tasmiü samaye sacco hotã"ti.
"Yasmiü citta samaye oëàriko attapañilàbho hoti, neva tasmiü samaye manomayo attapañilàbho'ti saïkhaü gacchati, na 'aråpo attapañilàbho ti saïkhaü [PTS Page 200] [\q 200/] gacchati. Oëàriko attapañilàbho' tveva tasmiü samaye saïkhaü gacchati.
Yasmiü citta samaye manomayo attapañilàbho hoti, neva tasmiü samaye oëàriko attapañilàbho'ti saïkhaü gacchati, na 'aråpo attapañilàbho ti saïkhaü gacchati. Manomayo attapañilàbho' tveva tasmiü samaye saïkhaü gacchati.
Yasmiü citta samaye aråpo attapañilàbho hoti, neva tasmiü samaye manomayo attapañilàbho'ti saïkhaü gacchati, na 'oëàriko' attapañilàbho ti saïkhaü gacchati. Aråpo attapañilàbho' tveva tasmiü samaye saïkhaü gacchati.
Sace taü citta evaü puccheyyuü: ahosi tvaü atãtamaddhànaü, na tvaü nàhosi? Bhavissasi tvaü anàgatamaddhànaü, na tvaü na bhavissasi? Atthi tvaü etarahi, na tvaü natthãti evaü puññho tvaü citta kinti byàkareyyàsã?"Ti.
"Sace maü bhante evaü puccheyyuü: ahosi tvaü atãtamaddhànaü na tvaü na bhavissasi? Atthi tvaü etarahi, na tvaü natthã?'Ti evaü puññho 'haü bhante evaü byàkareyyaü: ahosàhaü1 atãtamaddhànaü, nàhaü na ahosiü. Bhavissàmahaü anàgatamaddhànaü, nàhaü na bhavissàmi. Atthàhaü etarahi, nàhaü natthãti. Evaü puññho 'haü bhante evaü byàkareyyanti. "
Sace pana taü citta evaü puccheyyuü: yo te ahosi atãto attapañilàbho sveva2 te attapañilàbho sacco, mogho anàgato, mogho paccuppanno? Yo te3 bhavissati anàgato attapañilàbho, sveva te attapañilàbho sacco, mogho atãto, mogho paccuppanno attapañilàbho. Sveva te attapañilàbho sacco, mogho atãto, mogho anàgato? Ti evaü puññho tvaü citta kinti byàkareyyàsã?"Ti.
1. Ahosahaü,
2. Soyeva, (syàma)
3. Yo và te, [PTS]
[BJT Page 434] [\x 434/]
Sace pana maü bhante evaü puccheyyuü: yo te [PTS Page 201] [\q 201/] ahosi atãto attapañilàbho, sveva te attapañilàbho sacco, mogho anàgato, mogho paccuppanno? Yo te bhavissati anàgato attapañilàbho, sveva te attapañilàbho sacco, mogho atãto, mogho paccuppanno? Yo te etarahi paccuppanno attapañilàbho, sveva te attapañilàbho sacco, mogho atãto, mogho anàgato? Ti. Evaü puññho ahaü bhante evaü byàkareyyaü: yo me ahosi atãto attapañilàbho, sveva me attapañilàbho tasmiü samaye sacco ahosi, mogho anàgato, mogho paccuppanno. Yo1 me bhavissati anàgato attapañilàbho, sveva me attapañilàbho tasmiü samaye sacco bhavissati, mogho paccuppanno. Yo me etarahi paccuppanno attapañilàbho, sveva me attapañilàbho sacco, mogho atãto, mogho anàgato?Ti. Evaü puññho ahaü bhante evaü byàkareyyanti.
"Evameva kho citta yasmiü samaye oëàriko attapañilàbho hoti, neva tasmiü samaye manomayo attapañilàbho'ti saïkhaü gacchati. Na aråpo attapañilàbho'ti saïkhaü gacchati. Oëàriko attapañilàbho'tveva tasmiü samaye saïkhaü gacchati. Yasmiü citta samaye manomayo attapañilàbho hoti, neva tasmiü samaye oëàriko attapañilàbho'ti saïkhaü gacchati. Na aråpo attapañilàbho'ti saïkhaü gacchati. Manomayo attapañilàbho'tveva tasmiü samaye saïkhaü gacchati. Yasmiü citta samaye aråpo attapañilàbho hoti, neva tasmiü samaye oëàriko attapañilàbho'ti saïkhaü gacchati, na manomayo attapañilàbho'ti saïkhaü gacchati. Aråpo attapañilàbho'tveva tasmiü samaye saïkhaü gacchati.
Seyyathàpi citta gavà khãraü, khãramhà dadhi, dadhimhà navanãtaü, navanãtamhà sappi, sappimhà sappimaõóo, yasmiü samaye khãraü hoti, neva tasmiü samaye dadhãti saïkhaü gacchati. Na navanãtanti saïkhaü gacchati. Na sappãti saïkhaü gacchati. Na sappimaõóoti saïkhaü gacchati. Khãraü tveva tasmiü samaye saïkhaü gacchati. Yasmi samaye dadhi hoti, neva tasmiü samaye navanãtanti saïkhaü gacchati. Na sappãti saïkhaü gacchati. Na sappimaõóoti saïkhaü gacchati. Yasmiü samaye navanãtaü hoti, neva tasmiü samaye sappinti saïkhaü gacchati. Na sappimaõóoti saïkhaü gacchati. Na khãranti saïkhaü gacchati. Yasmiü samaye sappi hoti, neva tasmiü samaye sappimaõóoti saïkhaü gacchati. Na khãranti saïkhaü gacchati. Na dadhãti saïkhaü gacchati. Yasmiü samaye sappimaõóo hoti, neva tasmiü samaye khãranti saïkhaü gacchati. Na dadhãti saïkhaü gacchati. Na navanãtanti saïkhaü gacchati. 'Sappimaõóo'tveva tasmiü samaye saïkhaü gacchati. [PTS Page 202] [\q 202/] yasmiü samaye oëàriko attapañilàbho hoti, neva tasmiü samaye manomayo attapañilàbho'ti saïkhaü gacchati. Na aråpo attapañilàbho'ti saïkhaü gacchati. 'Oëàriko attapañilàbho'tveva tasmiü samaye saïkhaü gacchati. Yasmiü citta samaye manomayo attapañilàbho hoti, neva tasmiü samaye aråpo attapañilàbho'ti saïkhaü gacchati. Na oëàriko attapañilàbho'ti saïkhaü gacchati. 'Manomayo attapañilàbho'tveva tasmiü samaye saïkhaü gacchati. Yasmiü citta samaye aråpo attapañilàbho hoti, neva tasmiü samaye oëàriko attapañilàbho'ti saïkhaü gacchati. Na manomayo attapañilàbho'ti saïkhaü gacchati. 'Aråpo attapañilàbho'tveva tasmiü samaye saïkhaü gacchati.
1. Yo ca, syà yo và, [PTS.]
[BJT Page 436] [\x 436/]
Imà1 kho citta lokasama¤¤à lokaniruttiyo lokavohàrà lokapa¤¤attiyo yàhi tathàgato voharati aparàmasanti.
Evaü vutte poññhapàdo paribbàjako bhagavantaü etadavoca: abhikkantaü bhante. Abhikkantaü bhante. Seyyathàpi bhante nikkujjitaü và ukkujjeyya, pañicchannaü và vivareyya, måëhassa và maggaü àcikkheyya, andhakàre và telapajjotaü dhàreyya 'cakkhumanto råpàni dakkhintã'ti, evameva bhante bhagavatà anekapariyàyena dhammo pakàsito. Esàhaü bhante bhagavantaü saraõaü gacchàmi dhamma¤ca bhikkhusaïgha¤ca. Upàsakaü maü bhante bhagavà2 dhàretu ajjatagge pàõupetaü saraõaü gatanti.
Citto pana hatthisàriputto bhagavantaü etadavoca: abhikkantaü bhante abhikkantaü bhante. Seyyathàpi bhante nikkujjitaü và ukkujjeyya, pañicchannaü và vivareyya, måëhassa và maggaü àcikkheyya, andhakàre và telapajjotaü dhàreyya 'cakkhumanto råpàni dakkhintã'ti, evameva bhante bhagavatà anekapariyàyena dhammo pakàsito. Esàhaü bhante bhagavantaü saraõaü gacchàmi dhamma¤ca bhikkhusaïgha¤ca. Labheyyàhaü bhante bhagavato santike pabbajjaü, labheyyaü upasampadanti.
Alattha kho citto hatthisàriputto bhagavato santike pabbajjaü. Alattha upasampadaü. Aciråpasampanno kho panàyasmà citto hatthisàriputto eko våpakaññho appamatto viharanto na cirasseva yassatthàya kulaputtà sammadeva agàrasmà anagàriyaü [PTS Page 203] [\q 203/] pabbajanti tadanuttaraü brahmacariyapariyosànaü diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja vihàsi. Khãõà jàti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü, nàparaü itthattayà'ti abbha¤¤àsi. A¤¤ataro ca kho panàyasmà citto hatthisàriputto arahataü ahosãti.
Poññhapàdasuttaü niññhitaü navamaü.
1. Itimà, [PTS.]
2. Bhagavà. Syà, bhavaü gotamo, sãmu.