Suttantapiñake
Majjhimanikàyo
Uparipaõõàsako
1 Devadahavaggo
Namo tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa.
3.1.7
107 Gaõakamoggallàna
suttaü
Evaü me sutaü: ekaü samayaü bhagavà sàvatthiyaü viharati pubbàràme migàramàtupàsàde. Atha kho gaõakamoggallàno bràhmaõo yena bhagavà tenupasaïkami, upasaïkamitvà bhagavatà saddhiü sammodi. Sammodanãyaü kathaü sàràõãyaü1 vãtisàretvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho gaõakamoggallàno bràhmaõo bhagavantaü etadavoca:
Seyyathàpi bho gotama, imassa migàramàtu pàsàdassa dissati anupubbasikkhà anupubbakiriyà anupubbapañipadà, yadidaü yàca pacchimà sopànakaëebarà2 imesampi hi bho gotama bràhmaõànaü dissati anupubbasikkhà anupubbakiriyà anupubbapañipadà, yadidaü ajjhene. Imesampi hi bho gotama, issàsànaü dissati anupubbasikkhà anupubbakiriyà anupubbapañipadà yadidaü issatthe. Ambhàkampi hi bho gotama, gaõakànaü gaõanajãvànaü3 dissati anupubbasikkhà anupubbakiriyà anupubbapañipadà, yadidaü saïkhàne. Mayaü hi bho gotama, antevàsã labhitvà pañhamaü evaü gaõàpema: ekaü ekakaü, dve dukà, tãõã tikà, cattàri catukkà, pa¤ca pa¤cakà, cha chakkà, satta sattakà, aññha aññhakà, nava navakà, dasa dasakàti; satampi mayaü bho gotama, gaõàpema. Bhiyyopi gaõàpema sakkànu kho bho gotama, imasamimpi dhammavinaye evameva anupubbasikkhà anupubbakiriyà anupubbapañipadà pa¤¤àpetu'nti.
[PTS Page 002] [\q 2/]
Sakkà bràhmaõa, imasamimpi dhammavinaye anupubbasikkhà anupubbakiriyà anupubbapañipadà pa¤¤àpetuü. Seyyathàpi bràhmaõa, dakkho assadamako bhadraü assàjànãyaü labhitvà pañhameneva mukhàdhàne kàraõaü kàreti. Atha uttariü kàraõaü kàreti. Evameva kho bràhmaõa, tathàgato purisadammaü4 labhitvà pañhamaü evaü vineti: 'ehi tvaü bhikkhu,sãlavà hoti pàtimokkhasaüvarasaüvutà viharàhi àcàragocarasampanno, aõumattesu vajjesu bhayadassàvi samàdàya sikkhassu sikkhàpadesu'ti.
Yato kho bràhmaõa, bhikkhu sãlavà hoti, pàtimokkhasaüvarasaüvuto viharati àcàragocarasampanno aõumattesu vajjesu bhayadassàvi samàdàya sikkhati sikkhàpadesu. Tamenaü tathàgato uttariü vineti: 'ehi tvaü bhikkhu, indriyesu guttadvàro hohi, cakkhunà råpaü disvà mà nimittaggàhã hohi mànubya¤janaggàhã yatvàdhikaraõametaü cakkhundriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhà domanassà pàpakà akusalà dhammà anvàssaveyyuü, tassa saüvaràya pañipajjàhi. Rakkhàhi cakkhundriyaü. Cakkhundriye saüvaraü àpajjàhi. Sotena saddaü sutvà mà nimittaggàhã hohi mànubyà¤janaggàhã yatvàdhikaraõamenaü sotindriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhà domanassà pàpakà akusalà dhammà anvàssaveyyuü, tassa saüvaràya pañipajjàhi. Rakkhàhi sotindriyaü. Sotindriye saüvaraü àpajjàhi. Ghànena ghandhaü ghàyitvà mà nimittaggàhã hohi mànubya¤janaggàhã yatvàdhikaraõamenaü ghànindriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhà domanassà pàpakà akusalà dhammà anvàssaveyyuü, tassa saüvaràya pañipajjàhi. Rakkhàhi ghànindriyaü. Ghànindriye saüvaraü àpajjàhi. Jãvhàya rasaü sàyitvà mà nimittaggàhã hohi mànubya¤janaggàhã yatvàdhikaraõamenaü jãvhindriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhà domanassà pàpakà akusalà dhammà anvàssaveyyuü, tassa saüvaràya pañipajjàhi. Rakkhàhi jãvhindriyaü. Jãvhindriye saüvaraü àpajjàhi. Kàyena phoññhabbaü phusitvà mà nimittaggàhã hohi mànubya¤janaggàhã yatvàdhikaraõamenaü kàyindriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhà domanassà pàpakà akusalà dhammà anvàssaveyyuü, tassa saüvaràya pañipajjàhi. Rakkhàhi kàyindriyaü. Kàyindriye saüvaraü àpajjàhi. Manasà dhammaü vi¤¤àya mà nimittaggàhã hohi mànubya¤janaggàhã. Yatvàdhikaraõamenaü manindriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhà domanassà pàpakà akusalà dhammà anvàssaveyyuü, tassa saüvaràya pañipajjàhi. Rakkhàhi manindriyaü. Manindriye saüvaraü àpajjihã'ti.
-------------------------
1.Sàraõãyaü-majasaü. 3.Gaõànaü gaõànàjãvànaü-[PTS.]
2.Pacchimasopànakalebarà-sãmu. 4.Purisadhammaü-sãmu.
[BJT Page 092] [\x 92/]
Yato kho bràhmaõa, bhikkhu indriyesu guttadvàro hoti. Tamenaü tathàgato uttariü vineti: 'ehi tvaü bhikkhu, bhojane matta¤¤å hohi. Pañisaïkhà yoniso àhàraü àhàreyyàsi. Neva davàya na madàya na maõóanàya na vibhusanàya yàvadeva imassa kàyassa ñhitiyà yàpanàya vihiüsåparatiyà brahmacariyànuggahàya, iti puràõa¤ca vedanaü pañihaïkhàmi, nava¤ca vedanaü na uppàdessàmi, yàtrà ca me bhavissati anavajjatà ca phàsu vihàro cà'ti.
Yato kho [PTS Page 003] [\q 3/] bràhmaõa, bhikkhu bhojane matta¤¤å hoti. Tamenaü tathàgato uttariü vineti: 'ehi tvaü bhikkhu, jàgariyaü anuyutto viharàhi, divasaü caïkamena nisajjàya àvaraõãyehi dhammehi cittaü parisodhehi. Rattiyà pañhamaü yàmaü caïkamena nisajjàya àvaraõãye hi dhamme hi cittaü parisodhehi, rattiyà majjhimaü yàmaü dakkhiõena passena sãhaseyyaü kappeyyàsi pàde pàdaü accàdhàya sato sampajàno uññhànasa¤¤aü manasikaritvà, rattiyà pacchimaü yàmaü paccuññhàya caïkamena nisajjàya àvaraõãyehi dhammehi cittaü parisodhehã'ti.
Yato kho bràhmaõa, bhikkhu jàgariyaü anuyutto hoti tamenaü tathàgato uttariü vineti 'ehi tvaü bhikkhu, satisampajja¤¤ena samannàgato hohi 'abhikkante pañikkante sampajànakàrã, àlokite vilokite sampajànakàrã, sammi¤jite pasàrite samapajànakàrã, saïghàñipattacãvaradhàraõe sampajànakàrã, asite pãte khàyite sàyite sampajànakàrã, uccàrapassàvakamme sampajànakàrã, gate ñhite nisinne sutte jagàrite bhàsite tuõhãgàve sampajànakàrã'ti.
Yato kho bràhmaõa, bhikkhu satisampaja¤¤ena samannàgato hoti. Tamenaü tathàgato uttariü vineti: 'ehi tvaü bhikkhu, vivittaü senàsanaü bhaja1 ara¤¤aü rukkhamålaü pabbataü kandaraü giriguhaü susànaü vanapatthaü abbhokàsaü palàlapu¤ja'nti. So vivittaü senàsanaü bhajati ara¤¤aü rukkhamålaü pabbataü kandaraü giriguhaü susànaü vanapatthaü abbhokàsaü palàlapu¤jaü.
So pacchàbhattaü piõóapàtapañikkanto nisãdati pallaïkaü àbhujitvà ujuü kàyaü paõidhàya parimukhaü satiü upaññhapetvà, so abhijjhaü loke pahàya vigatàbhijjhena cetasà viharati. Abhijjhàya cittaü parisodheti, byàpàdapadosaü pahàya abyàpannacitto viharati sabbapàõabhåtahitànukampã. Byàpàdapadosà cittaü parisodheti thãnamiddhaü pahàya vigata thãnamiddho viharati àlokasa¤¤ã sato sampajàno, thãnamiddhà cittaü parisodheti uddhaccakukkuccaü pahàya anuddhato viharati ajjhattaü våpasantacitto. Uddhaccakukkuccà cittaü parisodheti. Vicikicchaü pahàya tiõõavicikiccho viharati. Akathaïkathi kusalesu dhammesu. Vicikicchàya cittaü parisodheti.
[PTS Page 004] [\q 4/]
--------------------------
1.Bhajàhi-sãmu,majasaü.
[BJT Page 094] [\x 94/]
So ime pa¤ca nãvaraõe pahàya cetaso upakkilese pa¤¤àya dubbalãkaraõe civicceva kàmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicàraü vivekajaü pãtisukhaü pañhamaü jhànaü1 upasampajja viharati vitakkavicàrànaü våpasamà ajjhattaü sampasàdanaü cetaso ekodibhàvaü avitakkaü avicàraü samàdhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhànaü2 upasampajja viharati. Pãtiyà ca viràgà upekkhako ca viharati sato ca sampajàno sukha¤ca kàyena pañisaüvedeti. Yaü taü ariyà àcikkhanti, upekkhako satimà sukhavihàrãti. Taü tatiyaü jhànaü3 upasampajja viharati. Sukhassa ca pahànà dukkhassa ca pahànà pubbeva somanassadomanassànaü atthaïgamà adukkhamasukhaü upekkhàsatipàrisuddhiü catutthaü jhànaü4 upasasampajja viharati.
Ye kho te bràhmaõa, bhikkhå sekhà5 appattamànasà6 anuttaraü yogakkhemaü patthayamànà viharanti. Tesu me ayaü evaråpã anusàsanã hoti: 'ye pana te bhikkhu arahanto bãõàsavà vusitavanto katakaraõãyà ohitabhàrà anuppattasadatthà parikkhãõabhavasa¤¤ojanà sammada¤¤à vimuttà. Tesaü ime dhammà diññhadhammasukhavihàràya ceva saüvattanti satisampaja¤¤àya cà'ti.
Evaü vutte gaõakamoggallàno bràhmaõo bhagavantaü etadavoca: 'kinnu kho bhoto gotamassa sàvakà bhotà gotamena evaü ovadiyamànà evaü anusàsiyamànà sabbeva accantaniññhaü nibbànaü àràdhenti, udàhu ekacce nàràdhentã'ti?.
Appekacce kho bràhmaõa, mama sàvakà mayà evaü ovadiyamànà evaü anusàsiyamànà accantaniññhaü nibbànaü àràdhenti, ekacce nàràdhentã'ti.
Ko nu kho bhante, hetu, ko paccayo, yaü tiññhateva nibbànaü, tiññhati nibbànagàmimaggo, tiññhati bhavaü gotamo samàdapetà, atha ca pana bhoto gotamassa sàvakà bhotà gotamena evaü ovadiyamànà evaü anusàsiyamànà appekacce accantaniññhaü nibbànaü àràdhenti, ekaceva nàràdhentã'ti.
Tena hi bràhmaõa, ta¤¤evettha pañipucchissàmi. Yathà te khameyya, tathà naü byàkareyyàsi. 'Taü kiü [PTS Page 005] [\q 5/] ma¤¤asi bràhmaõa, kusalo tvaü ràjagahagàmissa maggassà'ti?
Evaü bho, kusalo ahaü ràjagahagàmissa maggassà'ti.
Evaü bho, kusalo ahaü ràjagahagàmissa maggassà'ti.
Taü kiü ma¤¤asi bràhmaõa, idha puriso àgaccheyya ràjagahaü gantukàmo, so taü upasaïkamitvà evaü vadeyya: 'icchàmahaü bhante, ràjagahaü gantuü, tassa me ràjagahassa maggaü upadisàti. Tamenaü tvaü evaü vadeyyàsi: 'ehambho purisa, ayaü maggo ràjagahaü gacchati, tena muhuttaü gaccha, tena muhuttaü ganatvà dakkhissasi amukaü nàma gàmaü, tena muhuttaü gaccha, tena muhuttaü ganatvà dakkhissasi amukaü nàma nigamaü, tena muhuttaü gaccha, tena muhuttaü gantvà dakkhissasi ràjagahassa àràmaràmaõeyyakaü vanaràmaõeyyakaü bhåmiràmaõeyyakaü pokkharaõãràmaõeyyaka'nti. So tayà evaü ovadiyamàno evaü anusàsiyamàno ummaggaü gahetvà pacchàmukho gaccheyya.
-------------------------
1.Pañhamajjhànaü-sãmu,[PTS. 2.]Dutiyajjhànaü-sãmu,[PTS.]
3.Tatiyajjhànaü-sãmu,[PTS. 4.]Catutthajjhànaü-sãmu,[PTS.]
5.Sekkhà-sãmu,majasaü. 6.Apattamànasà-sãmu,majasaü.
[BJT Page 096] [\x 96/]
Atha dutiyo puriso àgaccheyyaràjagahaü gantukàmo. So taü upasaïkamitvà evaü vadeyya: 'icchàmahaü bhante, ràjagahaü gantuü. Tassa me ràjagahassa maggaü upadisà'ti. Tamenaü tvaü evaü vadeyyàsi: ehambho purisa, ayaü maggo ràjagahaü gacchati, tena muhuttaü gaccha, tena muhuttaü gantavà dakkhissasi amukaü nàma gàmaü, tena muhuttaü gaccha, tena muhuttaü gantvà dakkhissasi amukaü nàma nigamaü, tena muhuttaü gaccha, tena muhuttaü gantvà dakkhissasi ràjagahassa àràmaràmaõeyyakaü vanaràmaõeyyakaü bhåmiràmaõeyyakaü pokkharaõãràmaõeyyaka'nti. So tayà evaü ovadiyamàno evaü anusàsiyamàno sotthinà ràjagahaü gaccheyya.
[PTS Page 006] [\q 6/]
Ko nu kho bràhmaõa, hetu, ko paccayo, yaü tiññhateva ràjagahaü tiññhati ràjagahagàmã maggo, tiññhati tvaü samàdapetà. Atha ca pana tayà evaü ovadiyamàno evaü anusàsiyamàno eko puriso ummaggaü gahetvà pacchàmukho gaccheyya. Eko sotthinà ràjagahaü gaccheyyà'ti?
Ettha kyàhaü bho gotama karomi, maggakkhàyãhaü bho gotamà'ti.
Evameva kho bràhmaõa, tiññhateva nibbànaü, tiññhati nibbànagàmimaggo, tiññhàmahaü samàdapetà, atha ca pana mama sàvakà mayà evaü ovadiyamànà evaü anusàsiyamànà appekacce accantaniññhaü nibbànaü àràdhenti, ekacce nàràdhenti. Ettha kyàhaü bràhmaõa, karomi? Maggakkhàyãhaü, bràhmaõa, tathàgato'ti.
Evaü vutte gaõakamoggallàno bràhmaõo bhagavantaü etadavoca: 'yeme bho gotama, puggalà assaddhà jãvikatthà1 agàrasmà anagàriyaü pabbajità sañhà màyàvino keñubhino2 uddhatà unnaëà capalà mukharà vikiõõavàcà indriyesu aguttadvàrà bhojane amatta¤¤uno jàgariyaü ananuyuttà sàma¤¤e anapekkhavanto3 sikkhàya na tibbagàravà bàhulikà4 sàthalikà okkamane pubbaïgamà paviveke nikkhittadhurà kusãtà hãnaviriyà muññhassatino asampajànà asamàhità vibbhantacittà duppa¤¤à eëamugà, na tehi bhavaü gotamo saddhiü saüvasati.
Ye paname kulaputtà saddhà agàrasmà anagàriyaü pabbajità asañhà amàyàvino akeñubhino anuddhatà anunnaëà acapalà amukharà avikiõõavàcà indriyesu guttadvàrà bhojane matta¤¤uno jàgariyaü anuyuttà sàma¤¤e apekkhavanto sikkhàya tibbagàravà na bàhulikà na sàthalikà okkamane nikkhittadhurà paviveke pubbaïgamà àraddhaviriyà pahitattà upaññhitasatino sampajànà samàhità ekaggacittà pa¤¤avanto5 aneëamågà, tehi bhavaü gotamo saddhiü saüvasati.
--------------------------
1.Jãvikatthà na saddhà-majasaü. 2.Ketabino-majasaü
3.Anapekhavanto-[PTS. 4.]Bàhullikà-syà.
5.Pa¤¤àvanto-sãmu.
[BJT Page 098] [\x 98/]
Seyyathàpi bho gotama, ye keci målagandhà, kàlànusàrikaü1 tesaü aggamakkhàyati. Ye keci sàragandhà, lohitacandanaü tesaü aggamakkhàyati. Ye keci pupphagandhà, [PTS Page 007] [\q 7/] vassikaü tesaü aggamakkhàyati. Evameva kho bhoto gotamassa ovàdo paramajjadhammesu.
'Abhikkantaü bho gotama, abhikkantaü bho gotama, seyyathàpi bho gotama, nikkujjitaü và ukkujjeyya, pañicchannaü và vivareyya, måëahassa và maggaü àcikkheyya, andhakàre và telapajjotaü dhàreyya cakkhumanto råpàni dakkhintã'ti evamevaü bhotà gotamena anekapariyàyena dhammo pakàsito. Esàhaü bhavantaü gotamaü saraõaü gacchàmi dhamma¤ca bhikkhusaïgha¤ca. Upàsakaü maü bhavaü gotamo dhàretu ajjatagge pàõupetaü saraõaü gatanti.
Gaõaka moggallàna suttaü sattamaü.
-------------------------
1.Kàlànusàri-sãmu,majasaü.