Text & Translation Series Home Page
Mahàràhulovàdasuttaü (MN 62)
Edited & Translated by ânandajoti Bhikkhu
1: Being Advised
1a: Receiving good advice
Evaü me sutaü:
ekaü samayaü Bhagavà Sàvatthiyaü viharati
Jetavane Anàthapiõóikassa àràme.
Atha kho Bhagavà pubbanhasamayaü nivàsetvà,
pattacãvaraü àdàya Sàvatthiü piõóàya pàvisi.
âyasmà pi kho Ràhulo pubbanhasamayaü nivàsetvà,
pattacãvaraü àdàya Bhagavantaü piññhito piññhito anubandhi.
Atha kho Bhagavà apaloketvà àyasmantaü Ràhulaü àmantesi:
ßYaü ki¤ci Ràhula råpaü atãtànàgatapaccuppannaü,
ajjhattaü và bahiddhà và, oëàrikaü và sukhumaü và,
hãnaü và paõãtaü và, yaü dåre santike và sabbaü råpaü:
ßNetaü mama, nesoham-asmi, na meso attàû ti,
evam-etaü yathàbhåtaü sammappa¤¤àya daññhabbanû-ti.
ßRåpam-eva nu kho Bhagavà? Råpam-eva nu kho Sugatàû ti.
ßRåpam-pi Ràhula, vedanà pi Ràhula, sa¤¤à pi Ràhula,
saïkhàrà pi Ràhula, vi¤¤àõam-pi Ràhulàû ti,
Atha kho àyasmà Ràhulo: ßko najja Bhagavatà
sammukhà ovàdena ovadito gàmaü piõóàya pavisissatã?û ti
Tato pañinivattitvà a¤¤atarasmiü rukkhamåle nisãdi.
Pallaïkaü àbhujitvà, ujuü kàyaü paõidhàya,
parimukhaü satiü upaññhapetvà.
Addasà kho àyasmà Sàriputto àyasmantaü Ràhulaü
a¤¤atarasmiü rukkhamåle nisinnaü pallaïkaü àbhujitvà,
ujuü kàyaü paõidhàya parimukhaü satiü upaññhapetvà,
disvàna àyasmantaü Ràhulaü àmantesi:
ßânàpànasatiü Ràhula bhàvanaü bhàvehi.
ânàpànasati Ràhula bhàvità bahulãkatà
mahapphalà hoti mahànisaüsàû ti.
Atha kho àyasmà Ràhulo sàyanhasamayaü patisallànà vuññhito
yena Bhagavà tenupasaïkami,
upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi.
Ekamantaü nisinno kho àyasmà Ràhulo Bhagavantaü etad-avoca:
ßKathaü bhàvità nu kho bhante ànàpànasati
kathaü bahulãkatà mahapphalà hoti mahànisaüsàû ti.
2: The elements, first meditation
12a: Earth is not self
ßYaü ki¤ci Ràhula ajjhattaü paccattaü
kakkhalaü kharigataü upàdinnaü, seyyathãdaü:
kesà, lomà, nakhà, dantà, taco,
maüsaü, nahàrå, aññhã, aññhimi¤jà, vakkaü,
hadayaü, yakanaü, kilomakaü, pihakaü, papphàsaü,
antaü, antaguõaü, udariyaü, karãsaü -
yaü và pana¤¤am-pi ki¤ci ajjhattaü paccattaü
kakkhalaü kharigataü upàdinnaü,
ayaü vuccati Ràhula ajjhattikà pañhavãdhàtu.
Yà ceva kho pana ajjhattikà pañhavãdhàtu,
yà ca bàhirà pañhavãdhàtu, pañhavãdhàtu-r-evesà.
Taü ßnetaü mama, nesoham-asmi, na meso attàû ti,
evam-etaü yathàbhåtaü sammappa¤¤àya daññhabbaü.
Evam-etaü yathàbhåtaü sammappa¤¤àya disvà,
pañhavãdhàtuyà nibbindati, pañhavãdhàtuyà cittaü viràjeti.
2b: Water is not self
Katamà ca Ràhula àpodhàtu? âpodhàtu siyà ajjhattikà siyà bàhirà.
Katamà ca Ràhula ajjhattikà àpodhàtu?
Yaü ajjhattaü paccattaü àpo àpogataü upàdinnaü, seyyathãdaü:
pittaü, semhaü, pubbo, lohitaü, sedo, medo,
assu, vasà, khelo, siïghànikà, lasikà, muttaü -
yaü và pana¤¤am-pi ki¤ci ajjhattaü paccattaü
àpo àpogataü upàdinnaü,
ayaü vuccati Ràhula ajjhattikà àpodhàtu.
Yà ceva kho pana ajjhattikà àpodhàtu,
yà ca bàhirà àpodhàtu, àpodhàtu-r-evesà.
Taü ßnetaü mama, nesoham-asmi, na meso attàû ti,
evam-etaü yathàbhåtaü sammappa¤¤àya daññhabbaü.
Evam-etaü yathàbhåtaü sammappa¤¤àya disvà,
àpodhàtuyà nibbindati, àpodhàtuyà cittaü viràjeti.
Katamà ca Ràhula tejodhàtu? Tejodhàtu siyà ajjhattikà siyà bàhirà.
Katamà ca Ràhula ajjhattikà tejodhàtu?
Yaü ajjhattaü paccattaü tejo tejogataü upàdinnaü, seyyathãdaü:
yena ca santappati, yena ca jãrãyati, yena ca parióayhati,
yena ca asitapãtakhàyitasàyitaü sammà pariõàmaü gacchati -
yaü và pana¤¤am-pi ki¤ci ajjhattaü paccattaü
tejo tejogataü upàdinnaü,
ayaü vuccati Ràhula ajjhattikà tejodhàtu.
Yà ceva kho pana ajjhattikà tejodhàtu,
yà ca bàhirà tejodhàtu, tejodhàtu-r-evesà.
Taü ßnetaü mama, nesoham-asmi, na meso attàû ti,
evam-etaü yathàbhåtaü sammappa¤¤àya daññhabbaü.
Evam-etaü yathàbhåtaü sammappa¤¤àya disvà,
tejodhàtuyà nibbindati, tejodhàtuyà cittaü viràjeti.
2d: Wind is not self
Katamà ca Ràhula vàyodhàtu? Vàyodhàtu siyà ajjhattikà siyà bàhirà.
Katamà ca Ràhula ajjhattikà vàyodhàtu?
Yaü ajjhattaü paccattaü vàyo vàyogataü upàdinnaü, seyyathãdaü:
uddhaïgamà vàtà, adhogamà vàtà, kucchisayà vàtà,
koññhasayà vàtà, aïgamaïgànusàrino vàtà, assàso, passàso iti -
yaü và pana¤¤am-pi ki¤ci ajjhattaü paccattaü
vàyo vàyogataü upàdinnaü,
ayaü vuccati Ràhula ajjhattikà vàyodhàtu.
Yà ceva kho pana ajjhattikà vàyodhàtu,
yà ca bàhirà vàyodhàtu, vàyodhàtu-r-evesà.
Taü ßnetaü mama, nesoham-asmi, na meso attàû ti,
evam-etaü yathàbhåtaü sammappa¤¤àya daññhabbaü.
Evam-etaü yathàbhåtaü sammappa¤¤àya disvà,
vàyodhàtuyà nibbindati, vàyodhàtuyà cittaü viràjeti.
Katamà ca Ràhula àkàsadhàtu? âkàsadhàtu siyà ajjhattikà siyà bàhirà.
Katamà ca Ràhula ajjhattikà àkàsadhàtu?
Yaü ajjhattaü paccattaü àkàsaü àkàsagataü upàdinnaü seyyathãdaü:
kaõõacchiddaü, nàsacchiddaü, mukhadvàraü,
yena ca asitapãtakhàyitasàyitaü ajjhoharati,
yattha ca asitapãtakhàyitasàyitaü santiññhati,
yena ca asitapãtakhàyitasàyitaü adhobhàgà nikkhamati -
yaü và pana¤¤am-pi ki¤ci ajjhattaü paccattaü
àkàsa àkàsagataü upàdinnaü,
ayaü vuccati Ràhula ajjhattikà àkàsadhàtu.
Yà ceva kho pana ajjhattikà àkàsadhàtu,
yà ca bàhirà àkàsadhàtu, àkàsadhàtu-r-evesà.
Taü ßnetaü mama, nesoham-asmi, na meso attàû ti,
evam-etaü yathàbhåtaü sammappa¤¤àya daññhabbaü.
Evam-etaü yathàbhåtaü sammappa¤¤àya disvà,
àkàsadhàtuyà nibbindati, àkàsadhàtuyà cittaü viràjeti.
3a: Being even as the earth
Pañhavãsamaü Ràhula bhàvanaü bhàvehi,
pañhavãsamaü hi te Ràhula bhàvanaü bhàvayato
uppannà manàpàmanàpà phassà cittaü na pariyàdàya ñhassanti.
Seyyathà pi Ràhula pañhaviyà sucim-pi nikkhipanti,
asucim-pi nikkhipanti, gåthagatam-pi nikkhipanti,
muttagatam-pi nikkhipanti, khelagatam-pi nikkhipanti,
pubbagatam-pi nikkhipanti, lohitagatam-pi nikkhipanti,
na ca tena pañhavã aññãyati và haràyati và jigucchati và,
evam-eva kho tvaü Ràhula pañhavãsamaü bhàvanaü bhàvehi,
pañhavãsamaü hi te Ràhula bhàvanaü bhàvayato
uppannà manàpàmanàpà phassà cittaü na pariyàdàya ñhassanti.
âposamaü Ràhula bhàvanaü bhàvehi,
àposamaü hi te Ràhula bhàvanaü bhàvayato
uppannà manàpàmanàpà phassà cittaü na pariyàdàya ñhassanti.
Seyyathà pi Ràhula pañhaviyà sucim-pi dovanti,
asucim-pi dovanti, gåthagatam-pi dovanti,
muttagatam-pi dovanti, khelagatam-pi dovanti,
pubbagatam-pi dovanti, lohitagatam-pi dovanti,
na ca tena àpo aññãyati và haràyati và jigucchati và,
evam-eva kho tvaü Ràhula àposamaü bhàvanaü bhàvehi,
àposamaü hi te Ràhula bhàvanaü bhàvayato
uppannà manàpàmanàpà phassà cittaü na pariyàdàya ñhassanti.
Tejosamaü Ràhula bhàvanaü bhàvehi,
tejosamaü hi te Ràhula bhàvanaü bhàvayato
uppannà manàpàmanàpà phassà cittaü na pariyàdàya ñhassanti.
Seyyathà pi Ràhula pañhaviyà sucim-pi óahati,
asucim-pi óahati, gåthagatam-pi óahati,
muttagatam-pi óahati, khelagatam-pi óahati,
pubbagatam-pi óahati, lohitagatam-pi óahati,
na ca tena tejo aññãyati và haràyati và jigucchati và,
evam-eva kho tvaü Ràhula tejosamaü bhàvanaü bhàvehi,
tejosamaü hi te Ràhula bhàvanaü bhàvayato
uppannà manàpàmanàpà phassà cittaü na pariyàdàya ñhassanti.
3d: Being even as the wind
Vàyosamaü Ràhula bhàvanaü bhàvehi,
vàyosamaü hi te Ràhula bhàvanaü bhàvayato
uppannà manàpàmanàpà phassà cittaü na pariyàdàya ñhassanti.
Seyyathà pi Ràhula vàyo sucim-pi upavàyati,
asucim-pi upavàyati, gåthagatam-pi upavàyati,
muttagatam-pi upavàyati, khelagatam-pi upavàyati,
pubbagatam-pi upavàyati, lohitagatam-pi upavàyati,
na ca tena vàyo aññãyati và haràyati và jigucchati và,
evam-eva kho tvaü Ràhula vàyosamaü bhàvanaü bhàvehi,
vàyosamaü hi te Ràhula bhàvanaü bhàvayato
uppannà manàpàmanàpà phassà cittaü na pariyàdàya ñhassanti.
âkàsasamaü Ràhula bhàvanaü bhàvehi,
àkàsasamaü hi te Ràhula bhàvanaü bhàvayato
uppannà manàpàmanàpà phassà cittaü na pariyàdàya ñhassanti.
Seyyathà pi Ràhula àkàso na katthaci patiññhito,
evam-eva kho tvaü Ràhula àkàsasamaü bhàvanaü bhàvehi,
âkàsasamaü hi te Ràhula bhàvanaü bhàvayato
uppannà manàpàmanàpà phassà cittaü na pariyàdàya ñhassanti.
Mettaü Ràhula bhàvanaü bhàvehi,
mettaü hi te Ràhula bhàvanaü bhàvayato
Karuõaü Ràhula bhàvanaü bhàvehi,
karuõaü hi te Ràhula bhàvanaü bhàvayato
yà vihesà sà pahãyissati.
Muditaü Ràhula bhàvanaü bhàvehi,
muditaü hi te Ràhula bhàvanaü bhàvayato
yà arati sà pahãyissati.
Upekkhaü Ràhula bhàvanaü bhàvehi,
upekkhaü hi te Ràhula bhàvanaü bhàvayato
yo pañigho so pahãyissati.
Asubhaü Ràhula bhàvanaü bhàvehi,
asubhaü hi te Ràhula bhàvanaü bhàvayato
yo ràgo so pahãyissati.
Aniccasa¤¤aü Ràhula bhàvanaü bhàvehi,
aniccasa¤¤aü hi te Ràhula bhàvanaü bhàvayato
yo asmimàno so pahãyissati.
5a: Preliminaries
ânàpànasatiü Ràhula bhàvanaü bhàvehi,
ànàpànasati Ràhula bhàvità bahulãkatà
mahapphalà hoti mahànisaüsà.
Kathaü bhàvità ca Ràhula ànàpànasati kathaü bahulãkatà
mahapphalà hoti mahànisaüsà?
Idha Ràhula bhikkhu ara¤¤agato và, rukkhamålagato và,
su¤¤àgàragato và, nisãdati.
Pallaïkaü àbhujitvà, ujuü kàyaü paõidhàya,
parimukhaü satiü upaññhapetvà,
so sato va assasati, sato passasati.
5b: Contemplation of the body
Dãghaü và assasanto ßdãghaü assasàmãû ti pajànàti,
dãghaü và passasanto ßdãghaü passasàmãû ti pajànàti,
rassaü và assasanto ßrassaü assasàmãû ti pajànàti,
rassaü và passasanto ßrassaü passasàmãû ti pajànàti.
Sabbakàyapañisaüvedã assasissàmã ti sikkhati,
sabbakàyapañisaüvedã passasissàmã ti sikkhati,
passambhayaü kàyasaïkhàraü assasissàmã ti sikkhati,
passambhayaü kàyasaïkhàraü passasissàmã ti sikkhati.
5c: Contemplation of feelings
Pãtipañisaüvedã assasissàmã ti sikkhati,
pãtipañisaüvedã passasissàmã ti sikkhati,
sukhapañisaüvedã assasissàmã ti sikkhati,
sukhapañisaüvedã passasissàmã ti sikkhati,
cittasaïkhàrapañisaüvedã assasissàmã ti sikkhati,
cittasaïkhàrapañisaüvedã passasissàmã ti sikkhati,
passambhayaü cittasaïkhàraü assasissàmã ti sikkhati,
passambhayaü cittasaïkhàraü passasissàmã ti sikkhati.
5d: Contemplation of the mind
Cittapañisaüvedã assasissàmã ti sikkhati,
cittapañisaüvedã passasissàmã ti sikkhati,
abhippamodayaü cittaü assasissàmã ti sikkhati,
abhippamodayaü cittaü passasissàmã ti sikkhati,
samàdahaü cittaü assasissàmã ti sikkhati,
samàdahaü cittaü passasissàmã ti sikkhati,
vimocayaü cittaü assasissàmã ti sikkhati,
vimocayaü cittaü passasissàmã ti sikkhati.
5e: Contemplation of phenomena
Aniccànupassã assasissàmã ti sikkhati,
aniccànupassã passasissàmã ti sikkhati,
viràgànupassã assasissàmã ti sikkhati,
viràgànupassã passasissàmã ti sikkhati,
nirodhànupassã assasissàmã ti sikkhati,
nirodhànupassã passasissàmã ti sikkhati,
pañinissaggànupassã assasissàmã ti sikkhati,
pañinissaggànupassã passasissàmã ti sikkhati.
The Conclusion
Evaü bhàvità kho Ràhula ànàpànasati evaü bahulãkatà
mahapphalà hoti mahànisaüsà.
Evaü bhàvitàya kho Ràhula ànàpànasatiyà
evaü bahulãkatàya ye pi te carimakà assàsapassàsà
te pi vidità va nirujjhanti no aviditàû ti.
Idam-avoca Bhagavà,
attamano àyasmà Ràhulo Bhagavato bhàsitaü abhinandã ti.
End Notes
1 Here the meditation on the elements is worked out in detail. Commentating on the meditation as given in brief in Mahàsatipaññhànasuttaü (D. 22), Visuddhimagga (11. 30) says: ßJust as a cow-butcher while fattening a cow, bringing it to the slaughter-house, binding it up and making it stand there; then slaying it and seeing it slain and dead, still doesn't lose the idea: `this is a cow' so long as he has not torn it apart and dismembered it. But after dismembering it, while sitting there, he loses the idea of `cow', and the idea of `meat' occurs, and he doesn't think: `I am selling a cow, this is cow they are carrying off', rather he thinks `I am selling meat, this is meat they are carrying off'. So too, a monk...does not lose the idea `this is a being, this is a person, this is an individual', so long as he does not review this body...and classify what is (otherwise) dense into the elements. But after reviewing the elements he loses the idea `this is a being (etc.)' and on account of the elements he settles his mind.û Back to text
2 Sometimes this meditation is given in regard to 4 elements only (e.g. M 28). But here the air element (àkàsadhàtu) is also included. Elsewhere these 5 plus consciousness (vi¤¤àõa) are combined (e.g. M 140).
The renderings that have been adopted here are largely determined by the need for coherence in regard to the two meditations on the elements that are taught in this discourse. It should be remembered though that the first four elements also represent qualities which Visuddhimagga (11. 39) defines like this: ßthe characteristic mark of the earth element is firmness (thaddha)...of water is bonding (àbandhana)...of fire is maturing (paripàcana)...and of wind is supporting (vitthambana)û. âkàsa here rendered as `air' can also be given as `space'. Back to text
3 ßDevelop the meditationû - ßbhàvanaü bhàvehiû, could be more literally rendered as ßdevelop the developmentû if it wasn't so unidiomatic. Fortunately `meditation' has a broad range of meanings in English, sufficient to adequately cover the usage in the Pàëi but it is as well to bear in mind the more literal meaning in the original.
ßEven as the earthû - ßpañhavãsamaüû, - there is evidently a pun intended in the Pàëi here on -sama, which may mean `similar to' or `the same as' on the one hand; and `calm' or `peaceful' on the other. The present translation is an attempt to maintain the same ambiguity in the English. If we took the liberty to translate the word twice we could give it as: ßdevelop the meditation that is to be peaceful just as the earth is...û With this advice on meditation cf. the similar instruction given in Kakacåpamasuttaü M. 21. Back to text
4 ßWhat has become dung...urine...spit...pus...bloodû - ßgåthagataü... muttagataü... khelagataü... pubbagataü... lohitagataü...û (see also kharigataü, àpogataü, tejogataü, vàyogataü, and àkàsagataü in the first of the meditations above). The translation here sounds rather literal, but it's hard to avoid, as all the words in question are in common use without the affix -gataü, and we must presume that it's use is intended to add meaning to the words and not simply be synomynous with them. Back to text
5 The first four meditations given in this section constitute what are collectively known as the `spiritual moods' (brahmavihàra), or the `measureless states' (appama¤¤a). The teaching given here is also confirmed in a discourse by Ven Sàriputta (D. 33), where he says: ßIt is impossible, friend, it cannot happen, that when the freedom of mind (cetovimutti) that is friendliness has been developed...that ill-will can take hold of the mind - that surely will not be, for this is the escape from ill-will, namely, the freedom of mind that is friendlinessû. The discourse continues in the same way in regard to compassion & violence, and gladness & discontent. There, however, equanimity (upekkhà) is said to overcome passion, not resentment as here. It is possible that this reflects a change in the meaning of the word upekkhà. In the Buddhist tradition there is unamnity, it seems, on the meaning of upekkhà as equanimity, literally: `on-looking', from prefix upa `on' + ikkha `look'. However, upa also has the meaning of `over', and in this sense we then get the meaning `over-looking', or as we might say, `forgiveness', which seems to be a better antonyn to resentment, and more coherent with the other three moods. Back to text
6 The meditation on the unattractive (asubha) here is said by the commentary to refer to what are known as the charnel-ground (sãvathãka) meditations. In Visuddhimagga 10 kinds of corpse in various stages of decay are described for contemplation, which only partially coincides with the same contemplation as given in the discourses (cf. M. 10 etc.). Back to text
7 cf. Saü 22. 49: ßthose who, in regard to form, which is an impermanent, suffering, and changeable thing, do not look on it, thinking `I am better', `I am the same', or `I am lower', they see things as they really are...û(the same is then said in regard to feelings. perceptions, (mental) processes, and consciousness). Back to text
8 Visuddhimagga (VIII. 241): ß...on account of cessation there are three times (breath) has an end: the end in existence, the end in aborption, and the end in death. Regarding existence, in- and out-breaths occur in sense-existence (kàmabhava), but they do now occur in form or formless existence (råpàråpabhava), therefore they end in existence. Regarding absorption they occur in the first three absoirptions (jhàna), but not in the fourth, therefore they end in absorption. But those that have arisen with the sixteenth consciousness that precedes the death consciousness cease with the death consciousness - this is called the end in death. Those that end in death are what is intended here by ßat the endû û.
ß...are surely understoodû - ßno aviditàû is literally: `are not not understood' or `are not un-understood'. A double negative, as here, indicates strong emphasis in Pàëi, but the conventions of English grammer prevent its use in translation. Back to text