9. Gūthakhādakapetivatthuvaṇṇanā

774-81. Gūthakūpato uggantvāti idaṃ satthari jetavane viharante aññataraṃ gūthakhādakapetiṃ ārabbha vuttaṃ. Tassā vatthu anantaravatthusadisaṃ. Tattha upāsakena vihāro kāritoti upāsakassa vasena āgataṃ, idha pana upāsikāyāti ayameva viseso. Sesaṃ vatthusmiṃ gāthāsu ca apubbaṃ natthi.

Gūthakhādakapetivatthuvaṇṇānā niṭṭhitā.

10. Gaṇapetavatthuvaṇṇanā

Naggā dubbaṇṇarūpātthāti idaṃ satthari jetavane viharante sambahule pete ārabbha vuttaṃ. Sāvatthiyaṃ kira sambahulā manussā gaṇabhūtā assaddhā appasannā maccheramalapariyuṭṭhitacittā dānādisucaritavimukhā hutvā ciraṃ jīvitvā kāyassa bhedā nagarassa samīpe petayoniyaṃ nibbattiṃsu Athekadivasaṃ āyasmā mahāmoggallāno sāvatthiyaṃ piṇḍāya gacchanto antarāmagge pete disvā–

782. “Naggā dubbaṇarūpāttha, kisā dhamanisanthatā;

upphāsulikā kisikā, ke nu tumhettha mārisā”ti.–

Gāthāya pucchi. Tattha dubbaṇṇarūpātthāti dubbaṇṇasarīrā hotha. Ke nu tumhetthāti tumhe ke nu nāma bhavatha. Mārisāti te attano sāruppavasena ālapati.

Taṃ sutvā petā–

783. “Mayaṃ bhadante petamhā, duggatā yamalokikā;

pāpakammaṃ karitvāna, petalokaṃ ito gatā”ti.–

Gāthāya attano petabhāvaṃ pakāsetvā puna therena–

784. “Kiṃ nu kāyena vācāya, manasā dukkaṭaṃ kataṃ;

kissakammavipākena, petalokaṃ ito gatā”ti.–

Gāthāya katakammaṃ pucchitā–

785. “Anāvaṭesu titthesu, vicinimhaddhamāsakaṃ;

santesu deyyadhammesu, dīpaṃ nākamha attano.

786. “Nadiṃ upema tasitā, rittakā parivattati;

chāyaṃ upema uṇhesu, ātapo parivattati.

787. “Aggivaṇṇo ca no vāto, ḍahanto upavāyati;

etañca bhante arahāma, aññañca pāpakaṃ tato.

788. “Api yojanāni gacchāma, chātā āhāragedhino;

aladdhāva nivattāma, aho no appapuññatā.

789. “Chātā pamucchitā bhantā, bhūmiyaṃ paṭisumbhitā;

uttānā paṭikirāma, avakujjā patāmase.

790. “Te ca tattheva patitā, bhūmiyaṃ paṭisumbhitā;

uraṃ sīsañca ghaṭṭema, aho no appapuññatā.

791. “Etañca bhante arahāma, aññañca pāpakaṃ tato;

santesu deyyadhammesu, dīpaṃ nākamha attano.

792. “Te hi nūna ito gantvā, yoniṃ laddhāna mānusiṃ;

vadaññū sīlasampannā, kāhāma kusalaṃ bahun”ti.–

Attanā katakammaṃ kathesuṃ.

788. Tattha api yojanāni gacchāmāti anekānipi yojanāni gacchāma. Kathaṃ? Chātā āhāragedhinoti cirakālaṃ jighacchāya jighacchitā āhāre giddhā abhigijjhantā hutvā, evaṃ gantvāpi kiñci āhāraṃ aladdhāyeva nivattāma. Appapuññatāti apuññatā akatakalyāṇatā.

789. Uttānā paṭikirāmāti kadāci uttānā hutvā vikiriyamānaṅgapaccaṅgā viya vattāma. Avakujjā patāmaseti kadāci avakujjā hutvā patāma.

790. Te cāti te mayaṃ. Uraṃ sīsañca ghaṭṭemāti avakujjā hutvā patitā uṭṭhātuṃ asakkontā vedhantā vedanāppattā attano attano uraṃ sīsañca paṭighaṃsāma. Sesaṃ heṭṭhā vuttanayameva.

Thero taṃ pavattiṃ bhagavato ārocesi. Bhagavā tamatthaṃ aṭṭhuppattiṃ katvā sampattaparisāya dhammaṃ desesi. Taṃ sutvā mahājano maccheramalaṃ pahāya dānādisucaritanirato ahosīti.

Gaṇapetavatthuvaṇṇanā niṭṭhitā.