Suttantapiñake
Majjhimanikàyo
Målapaõõàsako
5. Cåëayamakavaggo
Namo tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa.
1.5.5.
45 Cåëadhammasamàdàna
suttaü
1. Evaü me sutaü ekaü samayaü bhagavà sàvatthiyaü viharati jetavane anàthapiõóikassa àràme. Tatra kho bhagavà bhikkhå àmantesi: bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhå bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca:
2. Cattàrimàni bhikkhave dhammasamàdànàni. Katamàni cattàri?
Atthi bhikkhave dhammasamàdànaü paccuppannasukhaü àyatiü dukkhavipàkaü. Atthi bhikkhave dhammasamàdànaü paccuppannadukkha¤ceva àyati¤ca dukkhavipàkaü. Atthi bhikkhave dhammasamàdànaü paccuppannadukkhaü àyatiü sukhavipàkaü. Atthi bhikkhave dhammasamàdànaü paccuppannasukha¤ceva àyati¤ca sukhavipàkaü.
3. Katama¤ca bhikkhave dhammasamàdànaü paccuppannasukhaü àyatiü dukkhavipàkaü?
Santi bhikkhave eke samaõabràhmaõà evaü vàdino evaü diññhino: natthi kàmesu dosoti. Te kàmesu pàtavyataü1 àpajjanti te kho moëibaddhàhi2 paribbàjikàhi paricàrenti. Te evamàhaüsu: 'kiü su nàma te bhonto samaõabràhmaõà kàmesu anàgatabhayaü sampassamànà kàmànaü pahànamàhaüsu, kàmànaü pari¤¤aü pa¤¤àpenti3? Sukho imissà paribbàjikàya taruõàya mudukàya lomasàya bàhàya samphasso'ti. Te kàmesu pàtavyataü àpajjanti. Te kàmesu pàtavyataü àpajjitvà kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapajjanti.4 Te tattha dukkhà tippà5 kañukà vedanà vediyanti. Te evamàhaüsu: 'idaü kho te bhonto samaõabràhmaõà kàmesu anàgatabhayaü sampassamànà kàmànaü pahànamàhaüsu, kàmànaü pari¤¤aü pa¤¤àpenti imehi6 mayaü kàmahetu [PTS Page 306] [\q 306/] kàmanidànaü dukkhà tippà kañukà vedanà vediyàmà'ti.
Seyyathàpi bhikkhave gimhànaü pacchime màse màluvàsipàñikà phaleyya, atha kho taü bhikkhave màluvàbãjaü a¤¤atarasmiü sàlamåle nipateyya, atha kho bhikkhave yà tasmiü sàle adhivatthà devatà sà bhãtà saüviggà santàsaü àpajjeyya. Atha kho bhikkhave tasmiü sàle adhivatthàya devatàya mittàmaccà ¤àtisàlohità àràmadevatà vanadevatà rukkhadevatà osadhitiõavanaspatãsu adhivatthà devatà saïgamma samàgamma evaü samassàseyyuü:
-----------------------
1. Pàtabyataü, machasaü. Syà.[PTS 2.] Te moëibandhàhi, syà. 3. Pa¤¤àpenti, machasaü. 4. Uppajjanti, sã. 5. Tibbà kharà, machasaü 6. Kàmehi, sã,katthaci.
[BJT Page 720] [\x 720/]
'Mà bhavaü bhàyi, mà bhavaü bhàyi. Appeva nàmetaü màluvà bãjaü moro và gileyya, mago và1 khàdeyya, davaóàho2 và óaheyya, vanakammikà và uddhareyyuü, upacikà và udrabheyyuü3, abãjaü và panassà'ti. Atha kho taü bhikkhave màluvàbãjaü neva moro gileyya, na mago khàdeyya, na davaóàho óaheyya, na vanakammikà uddhareyyuü, na upacikà udrabheyyuü, bãjaüva4 panassa. Taü pàvussakena meghena abhippavaññhaü sammadeva viråëheyya. Sàssa màluvàlatà taruõà mudukà lomasà vilambinã, sà taü sàlaü upaniseveyya.
Atha kho bhikkhave tasmiü sàle adhivatthàya devatàya evamassa: " kiüsu nàma te bhonto mittàmaccà ¤àtisàlohità àràmadevatà vanadevatà rukkhadevatà osadhitiõavanaspatãsu adhivatthà devatà màluvàbãje anàgatabhayaü sampassamànà saïgamma samàgamma evaü samassàsesuü: mà bhavaü bhàyi. Mà bhavaü bhàyi. Appeva nàmetaü màluvàbãjaü moro và gileyya [PTS Page 307] [\q 307/] mago và khàdeyya davaóàho và óaheyya, vanakammikà và uddhareyyuü, upacikà và udrabheyyuü, abãjaü và panassàti. Sukho imissà màluvàlatàya taruõàya mudukàya lomasàya vilambiniyà samphasso"ti. Sà taü sàlaü anuparihareyya, sà taü sàlaü anupariharitvà upari viñabhiü kareyya, upari viñabhiü karitvà oghanaü janeyya, oghanaü janetvà ye tassa sàlassa mahantà mahantà khandhà te padàleyya. Atha kho bhikkhave tasmiü sàle adhivatthàya devatàya evamassa: "idaü kho te bhonto mittàmaccà ¤àtisàlohità àràmadevatà vanadevatà rukkhadevatà osadhitiõavanaspatãsu adhivatthà devatà màluvàbãje anàgatabhayaü sampassamànà saïgamma samàgamma evaü samassàsesuü: mà bhavaü bhàyi, mà bhavaü bhàyi. Appeva nàmetaü màluvàbãjaü moro và gileyya mago và khàdeyya davaóàho và óaheyya vanakammikà và uddhareyyuü upacikà và udrabheyyuü, abãjaü và panassàti, ya¤càhaü màluvàbãjahetu dukkhà tippà kañukà vedanà vediyàmã"ti.
Evameva kho bhikkhave santi eke samaõa bràhmaõà evaü vàdino evaü diññhino: natthi kàmesu dosoti. Te kàmesu pàtavyataü àpajjanti. Te moëibaddhàhi paribbàjikàhi paricàrenti. Te evamàhaüsu:
----------------------
1.Mãgo, syà. Sã katthaci 2. Vanadàho, machasaü 3. Udraheyyuü. Sã.Katthaci 4. Bãja, machasaü bãja¤ca, syà. Bãjaü và, sã.
[BJT Page 722] [\x 722/]
Kiü - suü nàma te bhonto samaõabràhmaõà kàmesu anàgatabhayaü sampassamànà kàmànaü pahànamàhaüsu, kàmànaü pari¤¤aü pa¤¤àpenti? 'Sukho imissà paribbàjikàya taruõàya mudukàya lomasàya bàhàya samphasso'ti. Te kàmesu pàtavyataü àpajjanti. Te kàmesu pàtavyataü àpajjitvà kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapajjanti. Te tattha dukkhà tippà kañukà vedanà vediyanti. Te evamàhaüsu: idaü kho bhonto samaõabràhmaõà kàmesu anàgatabhayaü sampassamànà kàmànaü pahànamàhaüsu. Kàmànaü pari¤¤aü pa¤¤àpenti. Ime hi mayaü kàmahetu kàmanidànà dukkhà tippà kañukà vedanà vediyàmà'ti. Idaü vuccati bhikkhave dhammasamàdànaü paccuppannasukhaü àyatiü dukkhavipàkaü.
4. Katama¤ca bhikkhave dhammasamàdànaü paccuppannadukkha¤ceva àyati¤ca dukkhavipàkaü?
Idha bhikkhave ekacco acelako hoti muttàcàro hatthàvalekhano. Na ehibhadantiko na tiññhabhadantiko, na abhihañaü na uddissakañaü na nimantaõaü sàdiyati. So na kumbhimukhà patigaõhàti, na khalopimukhà patigaõhàti, na eëakamantaraü na daõóamantaraü na musalamantaraü na dvinnaü bhu¤jamànànaü, na gabbhiniyà na pàyamànàya na purisantaragatàya, na saïkittãsu, na yattha sà upaññhito hoti, na yattha makkhikà saõóasaõóacàrinã, na macchaü na maüsaü. Na suraü na merayaü na thusodakaü pibati. -
So ekàgàriko và hoti ekàlopiko, dvàgàriko và hoti dvàlopiko, sattàgàriko và hoti sattàlopiko. Ekissàpi dattiyà yàpeti, dvãhipi dattãhi yàpeti sattahipi dattãhi yàpeti, ekàhikampi àhàraü àhàreti, dvàhikampi àhàraü àhàreti, sattàhikampi àhàraü àhàreti. Iti evaråpaü addhamàsikampi pariyàyabhattabhojanànuyogamanuyutto viharati.
[BJT Page 724] [\x 724/]
So sàkabhakkho [PTS Page 308] [\q 308/] và hoti sàmàkabhakkho và hoti nãvàrabhakkho và hoti daddulabhakkho1 và hoti hañabhakkho và hoti kaõabhakkho và hoti àcàmabhakkho và hoti pi¤¤àkabhakkho và hoti tiõabhakkho và hoti gomayabhakkho và hoti. Vanamålaphalàhàro và yàpeti pavattaphalabhojã.
So sàõànipi dhàreti masàõànipi dhàreti chavadussànipi dhàreti paüsukålànipi dhàreti tirãñànipi dhàreti ajinànipi2 dhàreti ajinakkhipampi3 dhàreti kusacãrampi dhàreti vàkacãrampi dhàreti phalakacãrampi dhàreti kesakambalampi dhàreti vàëakambalampi dhàreti ulåkapakkhampi dhàreti. Kesamassulocakopi hoti kesamassulocanànuyogamanuyutto. Ubbhaññhakopi hoti àsanapañikkhitto.4 Ukkuñikopi hoti ukkuñikappadhànànuyogamanuyutto,5 kaõñakàpassayikopi hoti. Kaõñakàpassaye seyyaü kappeti. Sàyatatiyakampi udakorohaõànuyogamanuyutto viharati.
Iti evaråpaü anekavihitaü kàyassa àtàpanaparitàpanànuyogamanuyutto viharati. So kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapajjati.6 Idaü vuccati bhikkhave dhammasamàdànaü paccuppannadukkha¤ceva àyati¤ca dukkhavipàkaü.
6. Katama¤ca bhikkhave dhammasamàdànaü paccuppannadukkhaü àyatiü sukhavipakaü?
Idha bhikkhave ekacco pakatiyà tibbaràgajàtiko hoti. So abhikkhaõaü ràgajaü dukkhaü domanassaü7 pañisaüvedeti. Pakatiyà tibbadosajàtiko hoti, so abhikkhaõaü dosajaü dukkhaü domanassaü pañisaüvedeti. Pakatiyà tibbamohajàtiko hoti, so abhikkhaõaü mohajaü dukkhaü domanassaü7 pañisaüvedeti. So sahàpi dukkhena sahàpi domanassena8 assumukho9 rudamàno10 paripuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü carati. So kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjati. Idaü vuccati bhikkhave dhammasamàdànaü paccuppannadukkhà àyatiü sukhavipàkaü.
7. Katama¤ca bhikkhave dhammasamàdànaü paccuppannasukha¤ceva àyati¤ca sukhavipàkaü?
--------------------------
1. Gaddula, sã, 2.Ajinampi, machasaü, ajjinànipi, syà. 3. Ajanakkhãkampi, sã. Ajjinakkhipampi, syà. 4. âsanapañikkhittopi, syà. 5. Ukkuñikappadhànamanuyutto, sã, katthaci. 6. Uppajjati, sã. 7. Dukkhadomanassaü, sã. Katthaci. 8. Domanassena puññho samàno, syà. 9. Assumukhopi, machasaü. Syà. 10. Rodamàno,syà.
[BJT Page 726] [\x 726/]
Idha bhikkhave ekacco pakatiyà na tibbaràgajàtiko hoti, so na abhikkhaõaü ràgajaü dukkhaü domanassaü pañisaüvedeti. Pakatiyà na tibbadosajàtiko hoti, so na abhikkhaõaü dosajaü dukkhaü domanassaü pañisaüvedeti. Pakatiyà na tibbamohajàtiko [PTS Page 309] [\q 309/] hoti, so na abhikkhaõaü mohajaü dukkhaü domanassaü pañisaüvedeti.
So vivicceva kàmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicàraü vivekajaü pãtisukhaü pañhamaü jhànaü upasampajja viharati. Vitakkavicàrànaü våpasamà ajjhattaü sampasàdanaü cetaso ekodibhàvaü avitakkaü avicàraü samàdhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhànaü1 upasampajja viharati. Pãtiyà ca viràgà upekhako ca viharati sato ca sampajàno, sukha¤ca kàyena pañisaüvedeti yaü taü ariyaü àcikkhanti 'upekkhako2 satimà sukhavihàrã'ti tatiyaü jhànaü upasampajja viharati. Sukhassa ca pahànà dukkhassa ca pahànà pubbeva somanassa domanassànaü atthaïgamà3 adukkhaü asukhaü upekkhàsatipàrisuddhiü catutthaü jhànaü upasampajja viharati. So kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjati. Idaü vuccati bhikkhave dhammasamàdànaü paccuppannasukha¤ceva àyati¤ca sukhavipàkaü.
Imàni kho bhikkhave cattàri dhammasamàdànànãti.
Idamavoca bhagavà. Attamanà te bhikkhå bhagavato bhàsitaü abhinandunti.
Cåëadhammasamàdànasuttaü pa¤camaü.
------------------------
1.Dutiyajjhànaü - pe -catujjhànaü,syà.
2. Upekhako, machasaü. Syà. [PTS 3.] Atthagamà, machasaü.