Suttantapiñake
Majjhimanikàyo
Målapaõõàsako
5. Cåëayamakavaggo
Namo tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa.
1.5.8.
48 Kosambiyasuttaü
1. Evaü me sutaü: ekaü samayaü bhagavà kosambiyaü viharati ghositàràme. Tena kho samayena kosambiyaü bhikkhå bhaõóanajàtà kalahajàtà vivàdàpannà a¤¤ama¤¤aü mukhasattãhi vitudantà viharanti. Te na ceva a¤¤ama¤¤aü sa¤¤apenti, na ca sa¤¤attiü upenti, na ca a¤¤ama¤¤aü nijjhàpenti, na ca nijjhattiü upenti.
2. Atha kho [PTS Page 321] [\q 321/] a¤¤ataro bhikkhu yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho so bhikkhu bhagavantaü etadavoca: idha bhante kosambiyaü bhikkhå bhaõóanajàtà kalahajàtà vivàdàpannà a¤¤ama¤¤aü mukhasattãhi vitudantà viharanti. Te na ceva a¤¤ama¤¤aü sa¤¤àpenti, na ca sa¤¤attiü upenti, na ca a¤¤ama¤¤aü nijjhàpenti, na ca nijjhattiü upentãti.
3. Atha kho bhagavà a¤¤ataraü bhikkhuü àmantesi: ehi tvaü bhikkhu mama vacanena te bhikkhå àmantehi 'satthàyasmante àmantetã'ti. Evambhanteti kho so bhikkhu bhagavato pañissutvà yena te bhikkhå tenupasaïkami. Upasaïkamitvà te bhikkhå etadavoca: satthà àyasmante àmantetãti. Evamàvusoti kho te bhikkhå tassa bhikkhuno pañissutvà yena bhagavà tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinne kho te bhikkhå bhagavà etadavoca: saccaü kira tumhe bhikkhave bhaõóanajàtà kalahajàtà vivàdàpannà a¤¤ama¤¤aü mukhasattãhi vitudantà viharatha, te na ceva a¤¤ama¤¤aü sa¤¤àpetha, na ca sa¤¤attiü upetha, te naceva a¤¤ama¤¤aü nijjhàpetha, na ca nijjhattiü upethàti. " Evambhante".
4. Taü kiü ma¤¤atha bhikkhave yasmiü tumhe samaye bhaõóanajàtà kalahajàtà vivàdàpannà a¤¤ama¤¤aü mukhasattãhi vitudantà viharatha, api nu tumhàkaü tasmiü samaye mettaü kàyakammaü paccupaññhitaü hoti sabrahmacàrãsu àvã ceva raho ca, mettaü vacãkammaü paccupaññhitaü hoti sabrahmacàrãsu àvã ceva raho ca, mettaü manokammaü paccupaññhitaü hoti sabrahmacàrãsu àvã ceva raho càti ' no hetambhante'. Ca ca
[BJT Page 754] [\x 754/]
Iti kira bhikkhave yasmiü tumhe bhaõóanajàtà kalahajàtà vivàdàpannà a¤¤ama¤¤aü mukhasattãhi vitudantà viharatha, neva tumhàkaü tasmiü samaye mettaü kàyakammaü paccupaññhitaü hoti sabrahmacàrãsu àvã ceva raho ca. Na mettaü vacãkammaü paccupaññhitaü hoti sabrahmacàrãsu àvã ceva raho ca. Na mettaü manokammaü paccupaññhitaü hoti sabrahmacàrãsu àvã ceva raho ca. Atha kiü carahi tumhe moghapurisà kiü jànantà kiü passantà bhaõóanajàtà kalahajàtà vivàdàpannà a¤¤ama¤¤aü [PTS Page 322] [\q 322/] mukhasattãhi vitudantà viharatha, te na ceva a¤¤ama¤¤aü sa¤¤àpetha, na ca sa¤¤attiü upetha, na ca a¤¤ama¤¤aü nijjhàpetha, na ca nijjhattiü upetha. Taü hi tumhàkaü moghapurisà bhavissati dãgharattaü ahitàya dukkhàyàti.
5. Atha kho bhagavà bhikkhå àmantesi: chayime bhikkhave dhammà sàràõãyà piyakaraõà garukaraõà saïgahàya avivàdàya sàmàggiyà ekãbhàvàya saüvattanti. Katame cha?
Idha bhikkhave bhikkhuno mettaü kàyakammaü paccupaññhitaü hoti sabrahmacàrãsu àvã ceva raho ca. Ayampi dhammo sàràõãyo piyakaraõo garukaraõo saïgahàya avivàdàya sàmaggiyà ekãbhàvàya saüvattati.(1)
Puna ca paraü bhikkhave bhikkhuno mettaü vacãkammaü paccupaññhitaü hoti sabrahmacàrãsu àvã ceva raho ca. Ayampi dhammo sàràõãyo piyakaraõo garukaraõo saïgahàya avivàdàya sàmaggiyà ekãbhàvàya saüvattati.(2)
Puna ca paraü bhikkhave bhikkhuno mettaü manokammaü paccupaññhitaü hoti sabrahmacàrãsu àvã ceva raho ca. Ayampi dhammo sàràõãyo piyakaraõo garukaraõo saïgahàya avivàdàya sàmaggiyà ekãbhàvàya saüvattati.(3)
Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu ye te làbhà dhammikà dhammaladdhà antamaso pattapariyàpannamattampi, tathàråpehi làbhehi appañivibhattabhogã hoti sãlavantehi sabrahmacàrãhi sàdhàraõa bhogã. Ayampi dhammo sàràõãyo piyakaraõo garukaraõo saïgahàya avivàdàya sàmaggiyà ekãbhàvaya saüvattati.(4)
[BJT Page 756] [\x 756/]
Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu yàni tàni sãlàni akhaõóàni acchiddàni asabalàni akammàsàni bhujissàni vi¤¤uppasatthàni aparàmaññhàni samàdhisaüvattanikàni, tathàråpesu sãlesu sãlasàma¤¤agato viharati sabrahmacàrãhi àvã ceva raho ca. Ayampi dhammo sàràõãyo piyakaraõo garukaraõo saïgahàya avivàdàya sàmaggiyà ekãbhàvàya saüvattati.(5)
Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu yàyaü diññhi ariyà niyyànikà niyyàti takkarassa sammà dukkhakkhayàya, tathàråpàya diññhiyà diññhisàma¤¤agato viharati sabrahmacàrãhi àvã ceva raho ca. Ayampi dhammo sàràõãyo piyakaraõo garukaraõo saïgahàya avivàdàya sàmaggiyà ekãbhàvàya saüvattati.(6)
Ime kho bhikkhave cha sàràõãyà dhammà piyakaraõà garukaraõà saïgahàya avivàdàya sàmaggiyà ekãbhàvaya saüvattanti.
Imesaü kho bhikkhave channaü sàràõãyànaü dhammànaü etaü aggaü etaü saïgàhikaü etaü saüghàtanikaü yadidaü yàyaü diññhi ariyà niyyàtikà niyyàti takkarassa sammà dukkhakkhayàya. Seyyathàpi bhikkhave kåñàgàrassa etaü aggaü etaü saïgàhakaü etaü saüghàtanikaü yadidaü kåñaü, evameva kho [PTS Page 323] [\q 323/] bhikkhave imesaü channaü sàràõãyànaü dhammànaü etaü aggaü etaü saïgàhikaü etaü saüghàtanikaü yadidaü yàyaü diññhi ariyà niyyànikà niyyàti takkarassa sammà dukkhakkhayàya.
6. Katha¤ca bhikkhave yàyaü diññhi ariyà niyyànikà niyyàti takkarassa sammà dukkhakkhayàya?
Idha bhikkhave bhikkhu ara¤¤agato và rukkhamålagato và su¤¤àgàragato và iti pañisa¤cikkhati: atthi nu kho me taü pariyuññhànaü ajjhattaü appahãnaü yenàhaü pariyuññhànena pariyuññhitacitto yathàbhåtaü na jàneyyaü na passeyyanti.
[BJT Page 758] [\x 758/]
"Sace bhikkhave bhikkhu kàmaràga pariyuññhito hoti, pariyuññhitacittova hoti. Sace bhikkhave bhikkhu byàpàdapariyuññhito hoti, pariyuññhitacittova hoti. Sace bhikkhave bhikkhu thãnamiddhapariyuññhito hoti, pariyuññhitacittova hoti. Sace bhikkhave bhikkhu uddhaccakukkuccapariyuññhito hoti, pariyuññhitacittova hoti. Sace bhikkhave bhikkhu vicikicchàpariyuññhito hoti, pariyuññhitacittova hoti. Sace bhikkhave bhikkhu idhalokacintàya pasuto hoti, pariyuññhitacittova hoti. Sace bhikkhave bhikkhu paralokacintàya pasuto hoti, pariyuññhitacittova hoti. Sace bhikkhave bhikkhu bhaõóanajàto kalahajàto vivàdàpanno a¤¤ama¤¤aü1 mukhasattãhi vitudanto viharati, pariyuññhitacittova hoti."
So evaü pajànàti: natthi kho me taü pariyuññhànaü ajjhattaü appahãnaü yenàhaü pariyuññhànena pariyuññhitacitto yathàbhåtaü na jàneyyaü na passeyyaü. Suppaõihitaü me mànasaü saccànaü bodhàyàti. Idamassa pañhamaü ¤àõaü adhigataü hoti ariyaü lokuttaraü asàdhàraõaü puthujjanehi.(1)
7. Puna ca paraü bhikkhave ariyasàvako iti pañisa¤cikkhati: imaü nu kho ahaü diññhiü àsevanto bhàvento bahulãkaronto labhàmi paccattaü samathaü, labhàmi paccattaü nibbutinti. So evaü pajànàti: imaü kho ahaü diññhiü àsevanto bhàvento bahulãkaronto labhàmi paccattaü samathaü, labhàmi paccattaü nibbutinti. Idamassa dutiyaü ¤àõaü adhigataü hoti ariyaü lokuttaraü asàdhàraõaü puthujjanehi.(2)
8. Puna ca paraü bhikkhave ariyasàvako iti pañisa¤cikkhati: yathàråpàyàhaü diññhiyà samannàgato, atthi nu kho ito bahiddhà a¤¤o samaõo và bràhmaõo và tathàråpàya diññhiyà samannàgatoti. So evaü pajànàti: yathàråpàyàhaü diññhiyà samannàgato, natthi ito bahiddhà a¤¤o samaõo và bràhmaõo [PTS Page 324] [\q 324/] và tathàråpàya diññhiyà samannàgatoti. Idamassa tatiyaü ¤àõaü adhigataü hoti ariyaü lokuttaraü asàdhàraõaü puthujjanehi.(3)
------------------------
1.'A¤¤ama¤¤aü' iti sãmu potthake ånaü.
[BJT Page 760] [\x 760/]
9. Puna ca paraü bhikkhave ariyasàvako iti pañisa¤cikkhati: yathàråpàya dhammatàya diññhisampanno puggalo samannàgato, ahampi tathàråpàya dhammatàya samannàgatoti.
"Kathaüråpàya ca bhikkhave dhammatàya diññhisampanno puggalo samannàgato? Dhammatà esà bhikkhave diññhisampannassa puggalassa: ki¤càpi tathàråpiü àpattiü1 àpajjati yathàråpàya àpattiyà uññhànaü2 pa¤¤àyati, atha kho khippameva satthari và vi¤¤åsu và sabrahmacàrãsu deseti vivarati uttànã3 karoti. Desetvà vivaritvà uttànã karitvà4 àyatiü saüvaraü àpajjati. Seyyathàpi bhikkhave daharo kumàro mando uttànaseyyako hatthena và pàdena và aïgàraü akkamitvà khippameva pañisaüharati, evameva kho bhikkhave dhammatà esà diññhisampannassa puggalassa: ki¤càpi tathàråpiü àpattiü1 àpajjati yathàråpàya àpattiyà uññhànaü2 pa¤¤àyati, atha kho naü khippameva satthari và vi¤¤åsu và sabrahmacàrãsu deseti vivarati uttànã3 karoti. Desetvà vivaritvà uttànã karitvà4 àyatiü saüvaraü àpajjati."
So evaü pajànàti: yathàråpàya dhammatàya diññhisampanno puggalo samannàgato, ahampi tathàråpàya dhammatàya samannàgatoti. Idamassa catutthaü ¤àõaü adhigataü hoti ariyaü lokuttaraü asàdhàraõaü puthujjanehi.(4)
10. Puna ca paraü bhikkhave ariyasàvako iti pañisa¤cikkhati: yathàråpàya dhammatàya diññhisampanno puggalo samannàgato, ahampi tathà råpàya dhammatàya samannàgatoti.
"Kathaü råpàya ca bhikkhave dhammatàya diññhisampanno puggalo samannàgato? Dhammatà esà bhikkhave diññhisampannassa puggalassa: ki¤càpi yàni tàni sabrahmacàrãnaü uccàvacàni kiïkaraõãyàni, tattha ussukkaü àpanno5 hoti. Atha khvàssa6 tibbàpekkhà7 hoti adhisãlasikkhàya adhicittasikkhàya adhipa¤¤àsikkhàya. Seyyathàpi bhikkhave gàvã taruõavacchà thamba¤ca8 àlumpati9 vacchaka¤ca apavãõati,10 evameva kho bhikkhave dhammatà esà diññhisampannassa puggalassa: ki¤càpi yàni tàni sabrahmacàrãnaü uccàvacàni kiïkaraõãyàni tattha ussukkaü àpanno hoti. Atha khvàssa tibbàpekkhà hoti adhisãlasikkhàya adhicittasikkhàya adhipa¤¤àsikkhàya."
So evaü pajànàti: yathàråpàya dhammatàya diññhisampanno puggalo samannàgato, ahampi tathàråpàya dhammatàya samannàgatoti. Idamassa pa¤camaü ¤àõaü adhigataü hoti ariyaü lokuttaraü asàdhàraõaü puthujjanehi.(5)
[PTS Page 325] [\q 325/]
--------------------------
1. Tathàråpiàpattiü, si kanthaci 2 vuññhànaü sã 3. Uttàniü, machasaü 4. Uttàniü katvà, machasaü, uttànã katvà, syà.[PTS] uttàni katvà, sã. 5. Usasukkamàpanno, machasaü 6. Athakhvassa, syà 7. Tibbàpekhà, sã katthaci. 8. Dabba¤ca, machasaü. 9. âluppati, syà 10. Apacinati, machasaü syà. Apaciõàti, sã katthaci.
[BJT Page 762] [\x 762/]
11. Puna ca paraü bhikkhave ariyasàvako iti pañisa¤cikkhati: yathàråpàya balatàya diññhisampanno puggalo samannàgato, ahampi tathàråpàya balatàya samannàgatoti.
"Kathaü råpàya ca bhikkhave balatàya diññhisampanno puggalo samannàgato? Balatà esà bhikkhave diññhisampannassa puggalassa: yaü tathàgatappavedite dhammavinaye desiyamàne aññhikatvà1 manasi katvà sabbacetaso samannàharitvà ohitasoto dhammaü suõàti."
So evaü pajànàti: yathàråpàya balatàya diññhisampanno puggalo samannàgato, ahampi tathàråpàya balatàya samannàgatoti. Idamassa chaññhaü ¤àõaü adhigataü hoti ariyaü lokuttaraü asàdhàraõaü puthujjanehi.(6)
12. Puna ca paraü bhikkhave ariyasàvako iti pañisa¤cikkhati: yathàråpàya balatàya diññhisampanno puggalo samannàgato, ahampi tathàråpàya balatàya samannàgatoti.
"Kathaü råpàya ca bhikkhave balatàya diññhisampanno puggalo samannàgato? Balatà esà bhikkhave diññhisampannassa puggalassa: yaü tathàgatappavedite dhammavinaye desiyamàne labhati atthavedaü, labhati dhammavedaü, labhati dhammåpasaühitaü pàmujjaü."
So evaü pajànàti: yathàråpàya balatàya diññhisampanno puggalo samannàgato, ahampi tathàråpàya balatàya samannàgatoti. Idamassa sattamaü ¤àõaü adhigataü hoti ariyaü lokuttaraü asàdhàraõaü puthujjanehi.(7)
Evaü sattaïgasamannàgatassa kho bhikkhave ariyasàvakassa dhammatà susamanniññhà hoti sotàpattiphalasacchikiriyàya. Evaü sattaïgasamannàgato kho bhikkhave ariyasàvako sotàpattiphalasamannàgato hotãti.
Idamavoca bhagavà. Attamanà te bhikkhå bhagavato bhàsitaü abhinandunti.
Kosambiyasuttaü aññhamaü.
-------------------------
1. Aññhiükatvà, machasaü.