Suttantapiñake
Majjhimanikàyo
Uparipaõõàsako
5.Saëàyatanavaggo
Namo tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa.
3.5.1
143 Anàthapiõóikovàda
suttaü
Evaü me sutaü: ekaü samayaü bhagavà sàvatthiyaü viharati jetavane anàthapiõóikassa àràme. Tena kho pana samayena anàthapiõóiko gahapati àbàdhiko hoti dukkhito bàëhagilàno. Atha kho anàthapiõóiko gahapati a¤¤ataraü purisaü àmantesi: 'ehi tvaü amho purisa, yena bhagavà tenupasaïkama, upasaïkamitvà mama vacanena bhagavato pàde sirasà vandàhi. 'Anàthapiõóiko bhante, gahapati àbàdhiko dukkhito bàëhagilàno. 'So bhagavato pàde sirasà vandatã'ti. Yena càyasmà sàriputto tenupasaïkama, upasaïkamitvà mama vacanena àyasmato sàriputtassa pàde sirasà vandàhi 'anàthapiõóiko bhante, gahapati àbàdhiko dukkhito bàëhagilàno. So àyasmato sàriputtassa pàde sirasà vandatã'ti. Eva¤ca vadehi: 'sàdhu kira bhante, àyasmà sàriputto yena anàthapiõóikassa gahapatissa nivesanaü tenupasaïkamatu anukampaü upàdàyà'ti.
'Evaü bhante'ti kho so puriso anàthapiõóikassa gahapatissa pañissutvà yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho so puriso bhagavantaü etadavoca: 'anàthapiõóiko bhante, gahapati àbàdhiko dukkhito bàëhagilàno, so bhagavato pàde sirasà vandatã'ti. Yena càyasmà sàriputto tenupasaïkami. Upasaïkamitvà àyasmantaü sàriputtaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho so puriso àyasmantaü sàriputtaü etadavoca: 'anàthapiõóiko bhante, gahapati àbàdhiko dukkhito bàëhagilàno, so àyasmato sàriputtassa pàde sirasà vandati. Eva¤ca vadeti: sàdhu kira bhante, àyasmà sàriputto yena anàthapiõóikassa gahapatissa nivesanaü tenupasaïkamatu anukampaü upàdàyà'ti.
Adhivàsesi kho àyasmà sàriputto tuõhãbhàvena. Atha kho àyasmà sàriputto nivàsetvà pattacãvaramàdàya àyasmatà ànandena pacchàsamaõena yena anàthapiõóikassa gahapatissa nivesanaü tenupasaïkami. Upasaïkamitvà [PTS Page 259] [\q 259/] pa¤¤atte àsane nisãdi. Nisajja kho àyasmà sàriputto anàthapiõóikaü gahapatiü etadavoca: 'kacci te gahapati, khamanãyaü kacci te dukkhà vedanà pañikkamanti, no abhikkamanti, pañikkamosànaü pa¤¤àyanti no abhikkamo'ti.
[BJT Page 530] [\x 530/]
Na me bhante sàriputta khamanãyaü, na yàpanãyaü,bàëhà me dukkhà vedanà. Abhikkhamanti no pañikkamanti. Abhikkamosànaü pa¤¤àyati no pañikkamo'ti.
Seyyathàpi bhante sàriputta, balavà puriso tiõhena sikharena muddhani abhimantheyya, evameva kho bhante sàriputta, adhimattà vàtà muddhani åhananti. Na me bhante sàriputta, khamanãyaü, na yàpanãyaü, bàëhà me dukkhà vedanà abhikkamanti no pañikkamanti. Abhikkamosànaü pa¤¤àyati no pañikkamoti.
Seyyathàpi bhante sàriputta, balavà puriso daëhena varattabandhena1 sãse sãsaveñhanaü2 dadeyya, evameva kho me bhante sàriputta, adhimattà vàtà sãsaü parikantanti3. Na me bhante sàriputta, khamanãyaü na yàpanãyaü, baëhà me dukkhà vedanà abhikkamanti no pañikkamanti. Abhikkamosànaü pa¤¤àyati, no pañikkamoti.
Seyyathàpi bhante sàriputta, dakkho goghàtako và goghàtakantevàsã và tiõhena govikantanena kucchiü parikanteyya, evameva kho me bhante sàriputta, adhimattà vàtà kucchiü parikantanti. Na me bhante sàriputta, khamanãyaü na yàpanãyaü, baëhà me dukkhà vedanà abhikkamanti no pañikkamanti. Abhikkamosànaü pa¤¤àyati no pañikkamoti.
Seyyathàpi bhante sàriputta, dve balavanto purisà dubbalataraü purisaü nànàbàhàsu gahetvà aïgàrakàsuyà santàpeyyuü samparitàpyeü, evameva kho me bhante sàriputta, adhimatto kàyasmiü óàho. Na me bhante sàriputta, khamanãyaü na yàpanãyaü bàëhà me dukkhà vedanà abhikkamanti no pañikkamanti, abhikkamosànaü pa¤¤àyati no pañikkamoti.
Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: 'na cakkhuü upàdiyissàmã. Na ca me cakkhunissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: 'na sotaü upàdiyissàmi. Na ca me sotanissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: 'na ghànaü upàdiyissàmã. Na ca me ghànanissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: 'na jivhaü upàdiyissàmi. Na ca me jivhanissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü.
Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: 'na kàyaü upàdiyissàmi. Na ca me kàyanissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: 'na manaü upàdiyissàmã. Na ca me manonissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhãtabbaü.
Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabba: 'na råpaü upàdiyissàmi. Na ca me råpanissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: 'na saddaü upàdiyissàmã. Na ca me saddanissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhãtabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabba: 'na gandhaü upàdiyissàmi. Na ca me gandhanissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: 'na rasaü upàdiyissàmã. Na ca me rasanissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhãtabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabba: 'na phoññhabbaü upàdiyissàmi. Na ca me phoññhabbanissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: 'na dhammaü upàdiyissàmã. Na ca me dhammanissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhãtabbaü.
-------------------------
1.Varattakhaõóena-sãmå.Majasaü.
2.Sãsaveñhaü-majasaü.
3.Adhimattà sãse sãsavedanà-majasaü.
[BJT Page 532] [\x 532/]
Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabba: 'na cakkhu vi¤¤àõaü upàdiyissàmi. Na ca me cakkhuvi¤¤àõanissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: 'na sotavi¤¤àõaü upàdiyissàmã. Na ca me
Sotavi¤¤àõanissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabba: 'na ghànavi¤¤àõaü upàdiyissàmi. Na ca me ghànavi¤¤àõanissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: 'na jivhàvi¤¤àõaü upàdiyissàmã. Na ca me jivhàvi¤¤àõanissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabba: 'na kàyavi¤¤àõaü upàdiyissàmi. Na ca me kàyavi¤¤àõanissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: 'na manovi¤¤àõaü upàdiyissàmã. Na ca me mano vi¤¤àõanissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü.
Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: 'na cakkhusamphassaü upàdiyissàmi. Na ca me cakkhusamphassanissitaü [PTS Page 260] [\q 260/] vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: 'na sotasamphassaü upàdiyissàmã. Na ca me
Sotasamphassanissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhãtabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: 'na ghànasamphassaü upàdiyissàmi. Na ca me ghànasamphassanissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: 'na jivhàsamphassaü upàdiyissàmi. Na ca me jivhàsamphassanissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: 'na kàyasamphassaü upàdiyissàmi. Na ca me kàyasamphassanissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: 'na manosamphassaü upàdiyissàmi. Na ca me manosamphassanissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü.
Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: 'na cakkhusamphassajaü vedanaü upàdiyissàmi. Na ca me cakkhusamphassajavedanànissitaü1 vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: 'na sotasamphassajaüvedanaü upàdiyissàmã. Na ca me sotasamphassajavedanànissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhãtabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabba: 'na ghànasamphassajaü vedanaü upàdiyissàmi. Na ca me ghànasamphassajavedanànissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabba: 'na jivhàsamphassajaü vedanaü upàdiyissàmi.Na ca me jivhàsamphassajavedanànissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti.Evaü hi te gahapati sikkhitabbaü.Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: na kàyasamphassajaü vedanaü upàdiyissàmi.Na ca me kàyasamphassajavedanànissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: 'na manosamphassajaü vedanaü upàdiyissàmi. Na ca me manosamphassajavedanànissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü.
Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: na pañhavãdhàtuü upàdiyissàmi. Na ca me pañhavãdhàtunissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: na àpodhàtuü upàdiyissàmi. Na ca me àpodhàtunissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: na tejodhàtuü upàdiyissàmi. Na ca me tejodhàtunissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: na vàyedhàtuü upàdiyissàmi. Na ca me vayodhàtunissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: na àkàsadhàtuü
Upàdiyissàmi. Na ca me àkàsadhàtunissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: na vi¤¤àõadhàtuü upàdiyissàmi. Na ca me vi¤¤àõadhàtunissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü.
Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü na råpaü upàdiyissàmi. Na ca me råpanissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: na vedanaü upàdiyissàmi. Na ca me vedanànissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: na sa¤¤aü upàdiyissàmi. Na ca me sa¤¤ànissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: na saïkhàre upàdiyissàmi. Na ca me saïkhàranissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: na vi¤¤àõaü upàdiyissàmi. Na ca me vi¤¤àõanissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü.
Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: na àkàsàna¤càyatanaü upàdiyissàmi. Na ca me àkàsàna¤càyatananissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: na vi¤¤àõa¤càyatanaü upàdiyissàmi, na ca me vi¤¤àõa¤càyatananissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: na àki¤ca¤¤àyatanaü [PTS Page 261] [\q 261/] upàdiyissàmi. Na ca me
âki¤ca¤¤àyatananissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: na nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü upàdiyissàmi. Na ca me nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatananissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü.
-------------------------
1.Cakkhusamphassajàvedanànissitaü-majasaü,sãmå.
[BJT Page 534] [\x 534/]
Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: na idha lokaü upàdiyissàmi. Na ca me idha lokanissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü. Tasmàtiha te gahapati, evaü sikkhitabbaü: na paralokaü upàdiyissàmi. Na ca me paralokanissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbaü.
Tasmàtiha gahapati, evaü sikkhitabbaü: yampidaü1 diññhaü sutaü mutaü vi¤¤àtaü pattaü pariyesitaü2 anuvicaritaü3 manasà. Tampi na upadiyissàmi. Na ca me tannissitaü vi¤¤àõaü bhavissatã'ti. Evaü hi te gahapati, sikkhitabbanti.
Evaü vutte anàthapiõóiko gahapati parodi, assåni pavattesi. Atha kho àyasmà ànando, anàthapiõóikaü gahapatiü etadavoca: olãyasi kho tvaü gahapati, saüsãdasi4. Kho tvaü gahapatã'ti.
Nàhaü bhante ànanda, oliyyàmi, napi saüsãdàmi. Api ca me dãgharattaü satthà payirupàsito, manobhàvanãyà ca bhikkhu na ca me evaråpã dhammã kathà sutapubbà'ti.
Na kho gahapati, gihãnaü odàtavasanànaü evaråpã dhammã kathà pañibhàti. Pabbajitànaü kho gahapati, evaråpã dhammã kathà pañibhàtã'ti.
Tena hi bhante sàriputta,gihãnaü odàtavasanànaü evaråpã dhammã kathà pañibhàtu. Santi hi bhante sàriputta, kulaputtà apparajakkhajàtikà, assavaõatà dhammassa parihàyanti. Bhavissanti dhammassa a¤¤àtàro'ti.
Atha kho àyasmà ca sàriputto àyasmà ca ànando, anàthapiõóikaü gahapatiü iminà ovàdena ovaditvà uññhàyàsanà pakkamiüsu.
Atha kho anàthapiõóiko gahapati, acirapakkante àyasmante ca sàriputte àyasmante ca [PTS Page 262] [\q 262/] ànande kàyassa bhedà parammaraõà5 tusitaü kàyaü upapajji6.
Atha kho anàthapiõóiko devaputto abhikkantàya rattiyà abhikkantavaõõo kevalakappaü jetavanaü obhàsetvà yena bhagavà tenupasaïkami, upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhito kho anàthapiõóiko devaputto bhagavantaü gàthàhi ajjhabhàsi:
"Idaü hi taü jetavanaü isisaïghanisevitaü,
âvutthaü dhammaràjena pãtisa¤jananaü mama.
Kammaü vijjà ca dhammo ca silaü jãvitamuttamaü,
Etena maccà sujjhanti na gottena dhanena và.
---------------------------
1.Yampi me-majasaü. 5.Kàlamakàsi-majasaü,sãmu.
2.Vi¤¤àtaü pariyesitaü-[PTS. 6.]Uppajjã-[PTS.]
3.Anupariyesitaü anuvicaritaü-majasaü,sãmu.
4.Saüsãdati-sãmu.
[BJT Page 536] [\x 536/]
Tasmà hi paõóito poso sampassaü atthamattano,
Yoniso vicine dhammaü evaü tattha visujjhati.
Sàriputtova pa¤¤àya sãlena upasamena ca,
Yo hi1 pàragato bhikkhu etàva paramo siyà''ti.
Idamavoca anàthapiõóiko devaputto, samanu¤¤o satthà ahosi. Atha kho anàthapiõóiko devaputto samanu¤¤o me satthàti bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà tatthevantaradhàyi.
Atha kho bhagavà tassà rattiyà accayena bhikkhu àmantesi: imaü bhikkhave rattiü a¤¤ataro devaputto abhikkantàya rattiyà abhikkantavaõõo kevalakappaü jetavanaü obhàsetvà yenàhaü tenupasaïkami, upasaïkamitvà maü abhivàdetvà ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhito kho bhikkhave, so devaputto maü gàthàhi ajjhabhàsi:
"Idaü hi taü jetavanaü isisaïghanisevitaü,
âvutthaü dhammaràjena pãtisa¤jananaü mama.
Kammaü vijjà ca dhammo ca silaü jãvitamuttamaü,
Etena maccà sujjhanti na gottena dhanena và.
Tasmà hi paõóito poso sampassaü atthamattano,
Yoniso vicine dhammaü evaü tattha visujjhati.
Sàriputtova pa¤¤àya sãlena upasamena ca,
Yo hi1 pàragato bhikkhu etàva paramo siyàti.
[PTS Page 263] [\q 263/]
Idamavoca bhikkhave, so devaputto. Samanu¤¤o me satthàti maü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà tatthevantaradhàyã'ti.
Evaü vutte àyasmà ànando bhagavantaü etadavoca: 'so hi nåna so bhante, anàthapiõóiko devaputto bhavissati, anàthapiõóiko bhante, gahapati àyasmante sàriputte abhippasanno2 ahosãti.
Sàdhu sàdhu, ànanda, yàvatakaü kho ànanda, takkàya pattabbaü, anuppattaü tayà. Anàthapiõóiko so ànanda, devaputto nतoti3.
Idamavoca bhagavà. Attamano àyasmà ànando bhagavato bhàsitaü abhinandãti.
Anàthapiõóikovàda suttaü pañhamaü
--------------------------
1.Yo pi-majasaü.
2.Aveccappasanno-majasaü,sãmå,[PTS.]
3.Nतoti-majasaü,ånaü.