Udàna Home Page Udàna 3: Nandavaggo
The Chapter (Including the Discourse) About MucalindaThe Discourse about Mucalinda
Evaü me sutaü:
ekaü samayaü Bhagavà Uruvelàyaü viharati,
najjà Nera¤jaràya tãre Mucalindamåle pañhamàbhisambuddho.
Tena kho pana samayena Bhagavà
sattàhaü ekapallaïkena nisinno hoti vimuttisukhapañisaüvedã.
Tena kho pana samayena mahà akàlamegho udapàdi,
sattàhavaddalikà sãtavàtaduddinã.
1Atha kho Mucalindo Nàgaràjà sakabhavanà nikkhamitvà,
Bhagavato kàyaü sattakkhattuü bhogehi parikkhipitvà,
upari muddhani mahantaü phaõaü vihacca aññhàsi:
ßMà Bhagavantaü sãtaü, mà Bhagavantaü uõhaü,
mà Bhagavantaü óaüsamakasavàtàtapasiriüsapasamphassoû ti.
2may the Auspicious One not be affected by gadflies, mosquitoes, wind, the heat (of the sun), and serpents.û
Atha kho Bhagavà tassa sattàhassa accayena,
tamhà samàdhimhà vuññhàsi.
Atha kho Mucalindo Nàgaràjà,
viddhaü vigatavalàhakaü devaü viditvà,
Bhagavato kàyà bhoge viniveñhetvà,
sakavaõõaü pañisaüharitvà, màõavakavaõõaü abhinimminitvà,
Bhagavato purato aññhàsi, pa¤jaliko Bhagavantaü namassamàno.
3Atha kho Bhagavà, etam-atthaü viditvà,
tàyaü velàyaü imaü udànaü udànesi:
ßSukho viveko tuññhassa, sutadhammassa passato,
Abyàpajjaü sukhaü loke, pàõabhåtesu saüyamo.
Sukhà viràgatà loke, kàmànaü samatikkamo,
The Discourse about the Kings
Evaü me sutaü:
ekaü samayaü Bhagavà Sàvatthiyaü viharati,
Jetavane Anàthapiõóikassa àràme.
Tena kho pana samayena sambahulànaü bhikkhånaü,
pacchàbhattaü piõóapàtapañikkantànaü,
upaññhànasàlàyaü sannisinnànaü sannipatitànaü,
5ayam-antaràkathà udapàdi:
ßKo nu kho àvuso imesaü dvinnaü ràjånaü
mahaddhanataro và mahàbhogataro và,
mahàkosataro và mahàvijitataro và,
6the greater treasury, the greater realm,
mahàvàhanataro và mahabbalataro và,
7mahiddhikataro và mahànubhàvataro và -
Ràjà và Màgadho Seniyo Bimbisàro, Ràjà và Pasenadi Kosalo?û ti.
Aya¤-carahi tesaü bhikkhånaü antaràkathà hoti vippakatà.
Atha kho Bhagavà sàyanhasamayaü pañisallànà vuññhito,
yenupaññhànasàlà tenupasaïkami,
upasaïkamitvà, pa¤¤atte àsane nisãdi.
Nisajja kho Bhagavà bhikkhå àmantesi:
ßKàyanuttha bhikkhave etarahi kathàya sannisinnà sannipatità,
kà ca pana vo antaràkathà vippakatà?û ti.
ßIdha bhante amhàkaü pacchàbhattaü piõóapàtapañikkantànaü,
upaññhànasàlàyaü sannisinnànaü sannipatitànaü,
ayam-antaràkathà udapàdi:
ßKo nu kho àvuso imesaü dvinnaü ràjånaü
mahaddhanataro và mahàbhogataro và,
mahàkosataro và mahàvijitataro và,
mahàvàhanataro và mahabbalataro và,
mahiddhikataro và mahànubhàvataro và -
Ràjà và Màgadho Seniyo Bimbisàro, Ràjà và Pasenadi Kosalo?û ti.
Ayaü kho no bhante antaràkathà vippakatà,
atha kho Bhagavà anuppattoû ti.
ßNakhvetaü bhikkhave tumhàkaü patiråpaü
kulaputtànaü saddhà agàrasmà anagàriyaü pabbajitànaü,
yaü tumhe evaråpiü kathaü katheyyàtha.
Sannipatitànaü vo bhikkhave dvayaü karaõãyaü:
Dhammã và kathà, ariyo và tuõhãbhàvoû ti.
Atha kho Bhagavà, etam-atthaü viditvà,
tàyaü velàyaü imaü udànaü udànesi:
ßYa¤-ca kàmasukhaü loke, ya¤-cidaü diviyaü sukhaü,
8 Taõhakkhayasukhassete kalaü nàgghanti soëasinû-ti.
The Discourse about the Stick
Evaü me sutaü:
ekaü samayaü Bhagavà Sàvatthiyaü viharati,
Jetavane Anàthapiõóikassa àràme.
Tena kho pana samayena sambahulà kumàrakà
antarà ca Sàvatthiü antarà ca Jetavanaü ahiü daõóena hananti.
Atha kho Bhagavà, pubbanhasamayaü nivàsetvà,
pattacãvaram-àdàya, Sàvatthiü piõóàya pàvisi.
9Addasà kho Bhagavà sambahule kumàrake
antarà ca Sàvatthiü antarà ca Jetavanaü ahiü daõóena hanante.
Atha kho Bhagavà, etam-atthaü viditvà,
tàyaü velàyaü imaü udànaü udànesi:
ßSukhakàmàni bhåtàni, yo daõóena vihiüsati
Sukhakàmàni bhåtàni, yo daõóena na hiüsati
Attano sukham-esàno, pecca so labhate sukhanû-ti.
The Discourse about Veneration
Evaü me sutaü:
ekaü samayaü Bhagavà Sàvatthiyaü viharati,
Jetavane Anàthapiõóikassa àràme.
Tena kho pana samayena Bhagavà
sakkato hoti garukato mànito påjito apacito, làbhã
cãvarapiõóapàtasenàsanagilànappaccayabhesajjaparikkhàrànaü;
Bhikkhusaïgho pi sakkato hoti garukato mànito påjito apacito, làbhã
cãvarapiõóapàtasenàsanagilànappaccayabhesajjaparikkhàrànaü.
A¤¤atitthiyà pana paribbàjakà
asakkatà honti agarukatà amànità apåjità anapacità, na làbhino
cãvarapiõóapàtasenàsanagilànappaccayabhesajjaparikkhàrànaü.
Atha kho te a¤¤atitthiyà paribbàjakà,
Bhagavato sakkàraü asahamànà Bhikkhusaïghassa ca,
gàme ca ara¤¤e ca bhikkhå disvà,
asabbhàhi pharusàhi vàcàhi akkosanti paribhàsanti rosenti vihesenti.
Atha kho sambahulà bhikkhå yena Bhagavà tenupasaïkamiüsu,
upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà, ekamantaü nisãdiüsu.
Ekamantaü nisinnà kho te bhikkhå Bhagavantaü etad-avocuü:
ßEtarahi bhante Bhagavà sakkato garukato mànito påjito apacito, làbhã
cãvarapiõóapàtasenàsanagilànappaccayabhesajjaparikkhàrànaü;
Bhikkhusaïgho pi sakkato garukato mànito påjito apacito, làbhã
cãvarapiõóapàtasenàsanagilànappaccayabhesajjaparikkhàrànaü.
A¤¤atitthiyà pana paribbàjakà
asakkatà agarukatà amànità apåjità anapacità, na làbhino
cãvarapiõóapàtasenàsanagilànappaccayabhesajjaparikkhàrànaü.
Atha kho te bhante a¤¤atitthiyà paribbàjakà,
Bhagavato sakkàraü asahamànà Bhikkhusaïghassa ca,
gàme ca ara¤¤e ca bhikkhå disvà,
asabbhàhi pharusàhi vàcàhi akkosanti paribhàsanti rosenti vihesentãû ti.
Atha kho Bhagavà, etam-atthaü viditvà,
tàyaü velàyaü imaü udànaü udànesi:
ßGàme ara¤¤e sukhadukkhaphuññho,
Niråpadhiü kena phuseyyuü phassà?û ti
13The Discourse about the Lay Follower
Evaü me sutaü:
ekaü samayaü Bhagavà Sàvatthiyaü viharati,
Jetavane Anàthapiõóikassa àràme.
Tena kho pana samayena a¤¤ataro Icchànaïgalako upàsako
Sàvatthiü anuppatto hoti kenacid-eva karaõãyena.
Atha kho so upàsako Sàvatthiyaü taü karaõãyaü tãretvà,
yena Bhagavà tenupasaïkami,
upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà, ekamantaü nisãdi.
Ekamantaü nisinnaü kho taü upàsakaü Bhagavà etad-avoca:
ßCirassaü kho tvaü upàsakaü imaü pariyàyam-akàsi,
yadidaü idhàgamanàyàû ti.
ßCirapañikàhaü bhante Bhagavantaü dassanàya upasaïkamitukàmo,
evàhaü nàsakkhiü Bhagavantaü dassanàya upasaïkamitunû-ti.
15Atha kho Bhagavà, etam-atthaü viditvà,
tàyaü velàyaü imaü udànaü udànesi:
ßSukhaü vata tassa na hoti ki¤ci,
Saïkhàtadhammassa bahussutassa,
The Discourse about the Pregnant Woman
Evaü me sutaü:
ekaü samayaü Bhagavà Sàvatthiyaü viharati,
Jetavane Anàthapiõóikassa àràme.
Tena kho pana samayena a¤¤atarassa paribbàjakassa
daharà màõavikà pajàpatã hoti gabbhinã upavija¤¤à.
18Atha kho sà paribbàjikà taü paribbàjakaü etad-avoca:
ßGaccha tvaü bràhmaõa telaü àhàra, yaü me vijàtàya bhavissatãû ti.
Evaü vutte, so paribbàjako taü paribbàjikaü etad-avoca:
ßKuto panàhaü bhoti telaü àharàmã?û ti.
Dutiyam-pi kho sà paribbàjikà taü paribbàjikaü etad-avoca:
ßGaccha tvaü bràhmaõa telaü àhara, yaü me vijàtàya bhavissatãû ti.
Dutiyam-pi kho so paribbàjako taü paribbàjikaü etad-avoca:
ßKuto panàhaü hoti telaü àharàmã?û ti.
Tatiyam-pi kho sà paribbàjikà taü paribbàjakaü etad-avoca:
ßGaccha tvaü bràhmaõa telaü àhara, yaü me vijàtàya bhavissatãû ti.
Tena kho pana samayena ra¤¤o Pasenadissa Kosalassa koññhàgàre
samaõassa và bràhmaõassa và sappissa và telassa và yàvad-atthaü
pàtuü diyyati no nãharituü.
Atha kho tassa paribbàjakassa etad-ahosi:
ßRa¤¤o kho pana Pasenadissa Kosalassa koññhàgàre
samaõassa và bràhmaõassa và sappissa và telassa và yàvad-atthaü
pàtuü diyyati no nãharituü.
Yannånàhaü ra¤¤o Pasenadissa Kosalassa koññhàgàraü gantvà,
telassa yàvad-atthaü pivitvà, gharaü àgantvà,
uggiritvàna dadeyyaü, yaü imissà vijàtàya bhavissatãû ti.
Atha kho so paribbàjako
ra¤¤o Pasenadissa Kosalassa koññhàgàraü gantvà,
telassa yàvad-atthaü pivitvà, gharaü àgantvà,
neva sakkoti uddhaü kàtuü na pana adho,
so dukkhàhi tibbàhi kharàhi kañukàhi vedanàhi phuññho,
àvaññati parivaññati.
Atha kho Bhagavà, pubbanhasamayaü nivàsetvà,
pattacãvaram-àdàya, Sàvatthiü piõóàya pàvisi.
Addasà kho Bhagavà taü paribbàjakaü
dukkhàhi tibbàhi kharàhi kañukàhi vedanàhi phuññhaü,
àvaññamànaü parivaññamànaü.
Atha kho Bhagavà, etam-atthaü viditvà,
tàyaü velàyaü imaü udànaü udànesi:
ßSukhino vata ye aki¤canà,
Vedaguno hi janà aki¤canà,
Saki¤canaü passa viha¤¤amànaü,
Jano janasmiü pañibaddharåpoû ti.
The Discourse about the Only Son
Evaü me sutaü:
ekaü samayaü Bhagavà Sàvatthiyaü viharati,
Jetavane Anàthapiõóikassa àràme.
Tena kho pana samayena a¤¤atarassa upàsakassa
ekaputtako piyo manàpo kàlaïkato hoti.
Atha kho sambahulà upàsakà allavatthà allakesà,
19divàdivassa yena Bhagavà tenupasaïkamiüsu,
upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà, ekamantaü nisãdiüsu.
Ekamantaü nisinne kho te upàsake Bhagavà etad-avoca:
ßKinnu kho tumhe upàsakà, allavatthà allakesà,
idhåpasaïkantà divàdivassà?û ti.
Evaü vutte, so upàsako Bhagavantaü etad-avoca:
ßMayhaü kho bhante ekaputtakosi piyo manàpo kàlaïkato.
Tena mayaü allavatthà allakesà idhåpasaïkantà divàdivassàû ti.
Atha kho Bhagavà, etam-atthaü viditvà,
tàyaü velàyaü imaü udànaü udànesi:
ßPiyaråpassàdagathitàse devakàyà puthumanussà ca,
20 Aghàvino parijunnà, Maccuràjassa vasaü gacchanti.
Ye ve divà ca ratto ca appamattà jahanti piyaråpaü -
Te ve khananti aghamålaü Maccuno àmisaü durativattanû-ti.
21The Discourse about Suppavàsà
Evaü me sutaü:
ekaü samayaü Bhagavà Kuõóiyàyaü viharati Kuõóadhànavane.
Tena kho pana samayena Suppavàsà Koliyadhãtà
22sattavassàni gabbhaü dhàreti, sattàhaü måëhagabbhà.
23Sà dukkhàhi tibbàhi kharàhi kañukàhi vedanàhi phuññhà,
tãhi vitakkehi adhivàseti: ßSammàsambuddho vata so Bhagavà,
yo imassa evaråpassa dukkhassa pahànàya dhammaü deseti;
supañipanno vata tassa Bhagavato sàvakasaïgho,
yo imassa evaråpassa dukkhassa pahànàya pañipanno.
susukhaü vata taü Nibbànaü,
yatthidaü evaråpaü dukkhaü na saüvijjatãû ti
Atha kho Suppavàsà Koliyadhãtà sàmikaü àmantesi:
ßEhi tvaü Ayyaputta yena Bhagavà tenupasaïkama,
appàbàdhaü appàtaïkaü lahuññhànaü balaü phàsuvihàraü puccha:
25`Suppavàsà bhante Koliyadhãtà Bhagavato pàde sirasà vandati,
appàbàdhaü appàtaïkaü,
lahuññhànaü balaü phàsuvihàraü pucchatã?' ti.
Eva¤-ca vadehi: `Suppavàsà bhante Koliyadhãtà,
sattavassàni gabbhaü dhàreti, sattàhaü måëhagabbhà.
Sà dukkhàhi tibbàhi kharàhi kañukàhi vedanàhi phuññhà,
tãhi vitakkehi adhivàseti: ßSammàsambuddho vata so Bhagavà,
yo imassa evaråpassa dukkhassa pahànàya dhammaü deseti;
supañipanno vata tassa Bhagavato sàvakasaïgho,
yo imassa evaråpassa dukkhassa pahànàya pañipanno;
susukhaü vata taü Nibbànaü,
yatthidaü evaråpaü dukkhaü na saüvijjatãû ' û ti.
ßParamanû-ti kho so Koliyaputto,
Suppavàsàya Koliyadhãtàya pañissuõitvà,
yena Bhagavà tenupasaïkami,
upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà, ekamantaü nisãdi.
Ekamantaü nisinno kho so Koliyaputto Bhagavantaü etad-avoca:
ßSuppavàsà bhante Koliyadhãtà Bhagavato pàde sirasà vandati,
appàbàdhaü appàtaïkaü,
lahuññhànaü balaü phàsuvihàraü pucchatã? ti.
Eva¤-ca vadeti: `Suppavàsà bhante Koliyadhãtà,
sattavassàni gabbhaü dhàreti, sattàhaü måëhagabbhà.
Sà dukkhàhi tibbàhi kharàhi kañukàhi vedanàhi phuññhà,
tãhi vitakkehi adhivàseti: ßSammàsambuddho vata so Bhagavà,
yo imassa evaråpassa dukkhassa pahànàya dhammaü deseti;
supañipanno vata tassa Bhagavato sàvakasaïgho,
yo imassa evaråpassa dukkhassa pahànàya pañipanno;
Susukhaü vata taü Nibbànaü,
yatthidaü evaråpaü dukkhaü na saüvijjatãû ' û ti.
ßSukhinã hotu Suppavàsà Koliyadhãtà arogà,
arogaü puttaü vijàyatåû ti.
Saha vacanà ca pana Bhagavato Suppavàsà Koliyadhãtà
sukhinã arogà, arogaü puttaü vijàyi.
ßEvaü bhante,û ti kho so Koliyaputto,
Bhagavato bhàsitaü abhinanditvà anumoditvà,
uññhàyàsanà, Bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà,
Addasà kho Koliyaputto Suppavàsaü Koliyadhãtaraü sukhiniü arogaü,
arogaü puttaü vijàtaü. Disvànassa etad-ahosi:
ßAcchariyaü vata bho, abbhåtaü vata bho,
Tathàgatassa mahiddhikatà mahànubhàvatà,
yatra hi nàmàyaü Suppavàsà Koliyadhãtà,
saha vacanà ca pana Bhagavato,
sukhinã arogà, arogaü puttaü vijàyissatãû ti,
attamano pamudito pãtisomanassajàto ahosi.
Atha kho Suppavàsà Koliyadhãtà sàmikaü àmantesi:
ßEhi tvaü Ayyaputta yena Bhagavà tenupasaïkama,
upasaïkamitvà, mama vacanena Bhagavato pàde sirasà vandàhi:
`Suppavàsà bhante Koliyadhãtà Bhagavato pàde sirasà vandatã' ti.
Eva¤-ca vadehi: `Suppavàsà bhante Koliyadhãtà,
sattavassàni gabbhaü dhàresi, sattàhaü måëhagabbhà,
sà etarahi sukhinã arogà, arogaü puttaü vijàtà.
Sà sattàhaü Buddhapamukhaü Bhikkhusaïghaü bhattena nimanteti.
Adhivàsetu kira bhante Bhagavà Suppavàsàya Koliyadhãtàya
sattabhattàni saddhiü Bhikkhusaïghenà' û ti.
ßParamanû-ti kho so Koliyaputto Suppavàsàya Koliyadhãtàya pañissuõitvà,
yena Bhagavà tenupasaïkami,
upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà, ekamantaü nisãdi.
Ekamantaü nisinno kho so Koliyaputto Bhagavantaü etad-avoca:
ßSuppavàsà bhante Koliyadhãtà Bhagavato pàde sirasà vandati.
Eva¤-ca vadeti: `Suppavàsà bhante Koliyadhãtà,
sattavassàni gabbhaü dhàresi, sattàhaü måëhagabbhà,
sà etarahi sukhinã arogà, arogaü puttaü vijàtà.
Sà sattàhaü buddhapamukhaü Bhikkhusaïghaü bhattena nimanteti.
Adhivàsetu kira bhante Bhagavà Suppavàsàya Koliyadhãtàya
sattabhattàni saddhiü Bhikkhusaïghenà' û ti.
Tena kho pana samayena a¤¤atarena upàsakena
Buddhapamukho Bhikkhusaïgho svàtanàya bhattena nimantito hoti.
So ca upàsako àyasmato Mahàmoggallànassa upaññhàko
27 hoti.Atha kho Bhagavà àyasmantaü Mahàmoggallànaü àmantesi:
ßEhi tvaü Moggallàna yena so upàsako tenupasaïkameyyàsi,
upasaïkamitvà, taü upàsakaü evaü vadehi:
`Suppavàsà àvuso Koliyadhãtà
sattavassàni gabbhaü dhàresi, sattàhaü måëhagabbhà,
sà etarahi sukhinã arogà, arogaü puttaü vijàtà.
28Sà sattàhaü buddhapamukhaü Bhikkhusaïghaü bhattena nimanteti,
karotu Suppavàsà Koliyadhãtà sattabhattàni.'
Pacchà so karissati - tuyheso upaññhàko û ti.
29ßEvaü bhante,û ti kho àyasmà Mahàmoggallàno, Bhagavato pañissuõitvà,
yena so upàsako tenupasaïkami,
upasaïkamitvà, taü upàsakaü etad-avoca:
ßSuppavàsà àvuso Koliyadhãtà
sattavassàni gabbhaü dhàresi, sattàhaü måëhagabbhà,
sà etarahi sukhinã arogà, arogaü puttaü vijàtà.
Sattàhaü buddhapamukhaü Bhikkhusaïghaü bhattena nimanteti.
Karotu Suppavàsà Koliyadhãtà sattabhattàni, pacchà tvaü karissasãû ti.
ßSace me bhante ayyo Mahàmoggallàno
tiõõaü dhammànaü pàñibhogo - bhogàna¤-ca jãvitassa ca saddhàya ca -
karotu Suppavàsà Koliyadhãtà sattabhattàni,
pacchà ahaü karissàmãû ti.
ßDvinnaü kho te ahaü àvuso dhammànaü pàñibhogo -
bhogàna¤-ca jãvitassa ca - saddhàya pana tvaü yeva pàñibhogoû ti.
ßSace me bhante ayyo Mahàmoggallàno
dvinnaü dhammànaü pàñibhogo - bhogàna¤-ca jãvitassa ca -
karotu Suppavàsà Koliyadhãtà sattabhattàni,
pacchà ahaü karissàmãû ti.
Atha kho àyasmà Mahàmoggallàno, taü upàsakaü sa¤¤àpetvà,
30yena Bhagavà tenupasaïkami,
upasaïkamitvà, Bhagavantaü etad-avoca:
ßSa¤¤atto bhante so upàsako mayà,
karotu Suppavàsà Koliyadhãtà sattabhattàni, pacchà so karissatãû ti.
Atha kho Suppavàsà Koliyadhãtà
sattàhaü Buddhapamukhaü Bhikkhusaïghaü
paõãtena khàdanãyena bhojanãyena sahatthà santappesi, sampavàresi.
Ta¤-ca dàrakaü Bhagavantaü vandàpesi, sabba¤-ca Bhikkhusaïghaü.
Atha kho àyasmà Sàriputto taü dàrakaü etad-avoca:
ßKacci te dàraka khamanãyaü? Kacci yàpanãyaü?
Kacci na ki¤ci dukkhan?û-ti.
ßKuto me bhante Sàriputta khamanãyaü? Kuto yàpanãyaü?
Sattavassàni me lohitakumbhiyaü vutthànãû ti.
Atha kho Suppavàsà Koliyadhãtà:
ßPutto me Dhammasenàpatinà saddhiü mantetãû ti,
attamanà pamudità pãtisomanassajàtà ahosi.
Atha kho Bhagavà Suppavàsaü Koliyadhãtaraü
attamanaü pamuditaü pãtisomanassajàtaü disvà,
Suppavàsaü Koliyadhãtaraü etad-avoca:
ßIccheyyàsi tvaü Suppavàse, a¤¤am-pi evaråpaü puttan?û-ti
ßIccheyyàmahaü Bhagavà a¤¤àni pi evaråpàni satta puttànãû ti.
Atha kho Bhagavà, etam-atthaü viditvà,
tàyaü velàyaü imaü udànaü udànesi:
ßAsàtaü sàtaråpena, piyaråpena appiyaü,
Dukkhaü sukhassa råpena, pamattam-ativattatãû ti.
The Discourse about Visàkhà
Evaü me sutaü:
ekaü samayaü Bhagavà Sàvatthiyaü viharati,
Pubbàràme Migàramàtupàsàde.
Tena kho pana samayena Visàkhàya Migàramàtuyà
kocid-eva attho ra¤¤e Pasenadimhi Kosale pañibaddho hoti,
taü Ràjà Pasenadi Kosalo na yathàdhippàyaü tãreti.
Atha kho Visàkhà Migàramàtà divàdivassa
yena Bhagavà tenupasaïkami,
upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà, ekamantaü nisãdi.
Ekamantaü nisinnaü kho
Visàkhaü Migàramàtaraü Bhagavà etad-avoca:
ßHanda kuto nu tvaü Visàkhe àgacchasi divàdivassà?û ti.
ßIdha me bhante kocid-eva attho
ra¤¤e Pasenadimhi Kosale pañibaddho hoti,
taü Ràjà Pasenadi Kosalo na yathàdhippàyaü tãretãû ti.
Atha kho Bhagavà, etam-atthaü viditvà,
tàyaü velàyaü imaü udànaü udànesi:
ßSabbaü paravasaü dukkhaü, sabbaü issariyaü sukhaü,
Sàdhàraõe viha¤¤anti, yogà hi duratikkamàû ti.
The Discourse about Bhaddiya
Evaü me sutaü:
ekaü samayaü Bhagavà Anupiyàyaü viharati Ambavane.
Tena kho pana samayena àyasmà Bhaddiyo Kàëigodhàya putto,
ara¤¤agato pi rukkhamålagato pi su¤¤àgàragato pi,
abhikkhaõaü udànaü udàneti: ßAho sukhaü! Aho sukhan!û-ti
31Assosuü kho sambahulà bhikkhu
àyasmato Bhaddiyassa Kàëigodhàya puttassa,
ara¤¤agatassa pi rukkhamålagatassa pi su¤¤àgàragatassa pi,
abhikkhaõaü udànaü udànentassa:
32 ßAho sukhaü! Aho sukhan!û-tiSutvàna, nesaü etad-ahosi:
ßNissaüsayaü kho àvuso àyasmà Bhaddiyo Kàëigodhàya putto,
anabhirato brahmacariyaü carati,
33yaüsa pubbe agàriyabhåtassa rajjasukhaü so tam-anussaramàno,
ara¤¤agato pi rukkhamålagato pi su¤¤àgàragato pi,
abhikkhaõaü udànaü udàneti: `Aho sukhaü! Aho sukhan' û-ti.
Atha kho sambahulà bhikkhå yena Bhagavà tenupasaïkamiüsu,
upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà, ekamantaü nisãdiüsu.
Ekamantaü nisinnà kho te bhikkhå Bhagavantaü etad-avocuü:
ßâyasmà bhante Bhaddiyo Kàëigodhàya putto,
ara¤¤agato pi rukkhamålagato pi su¤¤àgàragato pi,
abhikkhaõaü udànaü udàneti: `Aho sukhaü! Aho sukhan!'-ti.
Nissaüsayaü kho bhante àyasmà Bhaddiyo Kàëigodhàya putto,
anabhirato brahmacariyaü carati,
yaüsa pubbe agàriyabhåtassa rajjasukhaü so tam-anussaramàno,
ara¤¤agato pi rukkhamålagato pi su¤¤àgàragato pi,
abhikkhaõaü udànaü udàneti: `Aho sukhaü! Aho sukhan' û-ti.
Atha kho Bhagavà a¤¤ataraü bhikkhuü àmantesi:
ßEhi tvaü bhikkhu mama vacanena Bhaddiyaü bhikkhuü àmantehi:
`Satthà taü àvuso Bhaddiya àmantetã' û ti.
ßEvaü bhante,û ti kho so bhikkhu, Bhagavato pañissutvà,
yenàyasmà Bhaddiyo Kàëigodhàya putto tenupasaïkami,
upasaïkamitvà, àyasmantaü Bhaddiyaü Kàëigodhàya puttaü etad-avoca:
ßSatthà taü àvuso Bhaddiya àmantetãû ti.
ßEvam-àvuso,û ti kho àyasmà Bhaddiyo Kàëigodhàya putto,
tassa bhikkhuno pañissutvà, yena Bhagavà tenupasaïkami,
upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà, ekamantaü nisãdi.
Ekamantaü nisinnaü kho àyasmantaü Bhaddiyaü Kàëigodhàya puttaü
Bhagavà etad-avoca: ßSaccaü kira tvaü Bhaddiya,
34ara¤¤agato pi rukkhamålagato pi su¤¤àgàragato pi,
abhikkhaõaü udànaü udànesi: `Aho sukhaü! Aho sukhan!'-ti?û
ßEvaü bhante,û ti. ßKiü pana tvaü Bhaddiya atthavasaü sampassamàno,
ara¤¤agato pi rukkhamålagato pi su¤¤àgàragato pi,
abhikkhaõaü udànaü udànesi: `Aho sukhaü! Aho sukhan'-ti?û
ßPubbe me bhante agàriyabhåtassa rajjaü kàrentassa,
35anto pi antepure rakkhà susaüvihità ahosi,
bahi pi antepure rakkhà susaüvihità ahosi,
anto pi nagare rakkhà susaüvihità ahosi,
bahi pi nagare rakkhà susaüvihità ahosi,
anto pi janapade rakkhà susaüvihità ahosi,
bahi pi janapade rakkhà susaüvihità ahosi.
So kho ahaü bhante evaü rakkhitagopito santo,
bhãto ubbiggo ussaïkã utràsã vihàsiü.
Etarahi kho panàhaü bhante,
ara¤¤agato pi rukkhamålagato pi su¤¤àgàragato pi,
eko abhãto anubbiggo anussaïkã anutràsã,
appossukko pannalomo paradavutto
36 migabhåtena cetasà viharàmi.Idaü kho ahaü bhante atthavasaü sampassamàno,
ara¤¤agato pi rukkhamålagato pi su¤¤àgàragato pi,
abhikkhaõaü udànaü udànemi: `Aho sukhaü aho sukhan' û-ti.
Atha kho Bhagavà, etam-atthaü viditvà,
tàyaü velàyaü imaü udànaü udànesi:
ßYassantarato na santi kopà,
Taü vigatabhayaü sukhiü asokaü,
Devà nànubhavanti dassanàyàû ti.
End Notes
1 Abhidh 50: duddinaü meghacchannàhe. 2 Mà is normally constructed with the aorist in these sentences, here ahosi must be understood. 3 Notice the verbal complexity of this sentence, with no fewer than four absolutives, followed by a finite aorist, and a present participle. 4 This syllable is metrically disruptive, and we have to count vina- as resolution at the 7th to correct the metre. Note that it has been excluded from the Udànavarga (30-19), which reads: asmimànasya vinaya. 5 The genitive as used in the last four words gives a semi-absolute sense in this construction; see Syntax Æ203. 6 Masefield takes the alternative meaning of vijita, and translates as greater conquest, which doesn't really fit here. 7 Ireland: (the greater) army; Masefield: of greater strength; the commentary allows both interpretations: mahantaü senàbala¤-ceva thàmabala¤-ca, etassà ti mahabbalo. 8 Clearly diviyaü modifies sukhaü (parallel to the modification of sukhaü by kàma in line a; so Masefield's translation: `...whatever this heavenliness, (this) happiness - ...' only serves to confuse the sense. 9 We can note here that the aorist in Pàëi also covers the past continuous tense, so Masefield's note to this passage, to the effect that there is a difficulty in the meaning because the Teacher had already entered Sàvatthã, is inappropriate. 10 Masefield's translation here: He who injures with a stick creatures desiring happiness seeking his own happiness... (punctuation thus) is unnecessarily ambiguous, and obscures the sense. 11 This is the ablative of cause, see Syntax (Æ122). 12 Phassà is of course derived from the verb phusanti, so a more literal translation might be: contacts contact one..., (as Masefield, in fact, translates), but it seems to me to be unidiomatic in English. 13 Masefield manages to obscure the sense again here, translating: due to what might contacts contact one lacking that substrate? One who lacks the substrate, of course, would be one who has passed away after attaining arahantship; whereas plainly what is intended here is one who is unaffected by contacts even while still living. 14 -ci = the indefinite particle, together with the repetition of the word, gives distributive sense. 15 Notice that the true infinitive here (upasaïkamituü) is used in conjunction with the infinitive-like dative (dassanàya). 16 Saki¤canaü, one who has something, is regularly given ethical sense in the commentaries (beginning with Niddesa), as meaning one who has some defilement. UdA: ràgàdiki¤canànaü àmisaki¤canàna¤ca atthitàya saki¤canaü. 17 -råpo here gives abstract sense to the noun.Ireland and Masefield both translate
jano here as a collective (Ireland: people; Masefield: folk), but for concinnity it seems we must take it as referring to the individual (i.e. the one who has something). 18 I cannot see why Masefield (The Udàna), translates this line as `a young female brahmin who was still a child'.Ireland omits to translate the sub-clause,
gabbhinã hoti upavija¤¤à. 19 Both Ireland and Masefield translate: with wet clothes and (wet) hair, though the point is that they have put on clean clothes, after a ritual washing. 20 Ireland's translation here, taking piya and assàda as a dvanda and omitting råpa, is less than satisfactory: Devas and most men are truly fettered by what they hold as dear and pleasant. 21 Maccuno àmisaü qualifies piyaråpaü (not aghamålaü, as Masefield's translation indicates), but to fit the metre comes after the concluding phrase. 22 dhãtà (lit: daughter) is pleonastic here and has to be interpreted metaphorically or left untranslated. A similar situation arises even more frequently with putta (lit: son) cf. Ayyaputta below, and, PED, s.v putta. 23 Literally: [the child] was lost in the womb. 24 mama vacanena is an idiom, literally meaning: with my word, and in translated as such elsewhere; but in these situations the corresponding idiom in English is: in my name. 25 Masefield: Suppavàsà...salutes with her head at the Lord's feet and asks for freedom from affliction, freedom from impediment, lightness of body, strength and moving about in comfort, which makes it sound like a request, rather than an example of greeting (sammodana), which is what is intended. cf. Ven. Mahàkaccàna's instruction to Ven. Soõa in 5-6 below. 26 This sentence provides a good example of how absolutives (pubbakiriya) are piled up one on top of the other, before the appearance of the finite verb. There are first 5 absolutives: abhinanditvà anumoditvà, uññhày', abhivàdetvà, & katvà before the finite aorist: paccàyàsi. 27 Upaññhàka is normally used for an attendant in Pàëi (e.g. venerable ânanda was the Auspicious One's main attendant), but it can also mean a supporter. It is necessary to examine the context to determine which usage is being employed. 28 Ireland omits to translate this phrase giving the reason for Suppavàsà's request. 29 Ireland: your supporter can give his afterwards, which does not follow the grammer of the sentence. Masefield prefers the reading tvaü karissasã ti, and joins the first part of this sentence to the preceding one. 30 Ireland, here and below, misses the causal nature of the verb and translates: having obtained the consent of that lay follower...&...that lay follower has consented. 31 sukhaü here is the so-called nominative of exclamation, see Syntax Æ28. 32 This whole report is a genitive absolute, giving the sense of when... or while... 33 Another example of the cognate accusative, this time with the cognate in compound. Note that in this case it is possible to use the same construction in translation, though it is difficult elsewhere, as English normally avoids such close repetition. 34 Masefield includes the epithet: the son of Kàëigodhà in his translation here, by mistake. 35 Another genitive absolute construction. Ireland: formerly...when I was a householder and enjoyed the bliss of royalty, apparently reading rajjasukhaü, which does not appear in the text. 36 Masefield follows the commentary and takes the reading paradattavutto here, and translates: living off that given by others, though the meaning it is quite out of place in this sequence. 37 Long -à- in the middle of bhavàbhavatà is a case of rhythmical lengthening, and the word should be parsed bhava + bhavatà, not bhava + abhavatà, as Masefield translates: becoming and non-becoming.