Vttaratnàkara Home Page    Next Section

Vttaratnàkaram 1

Prathamo 'dhyàyaþ 2 [saüj¤àbhidhàna 3]

ørã Gaõe÷àya Namaþ 4

 

        ÛÛÜÜÐÛÜÜÜÐÐÜÜÜÜÐÛÜÛÜ
sukhasantànasiddhy-arthaü    natvà brahmàcyutàrcitam |

        ÜÜÛÜÐÛÜÜÜÐÐÜÛÜÜÐÛÜÛÜ
gaurãvinàyakopetaü    ÷aükaraü loka÷aükaram || 1 || 5

 

        ÜÜÛÜÐÛÜÜÜÐÐÜÜÜÜÐÛÜÛÜ
vedàrtha÷aiva÷àstraj¤aþ 6    pavyeko 7 'bhåddvijottamaþ |

        ÜÛÜÜÐÛÜÜÜÐÐÛÛÜÜÐÛÜÛÜ
tasya putro 'sti kedàraþ    ÷ivapàdàrcate rataþ || 2 ||

 

        ÜÜÜÛÐÛÜÜÜÐÐÜÛÜÛÐÛÜÛÜ
tenedaü kriyate chando    lakùyalakùaõasaüyutaü |

        ÜÛÜÜÐÛÜÜÛÐÐÜÜÜÛÐÛÜÛÜ
vttaratnàkaraü nàma    bàlànàü sukhasiddhaye 8 || 3 || 9

 

        ÜÛÜÛÐÛÜÜÜÐÐÛÜÜÜÐÛÜÛÜ
piïgalàdibhiràcàryair-yad-uktaü laukikaü dvidhà |

        ÜÜÜÛÐÛÜÜÜÐÐÜÜÛÛÐÛÜÛÜ
màtràvarõavibhedena cchandas-tad-iha kathyate || 4 ||

 

        ÛÛÜÛÐÛÜÜÜÐÐÜÛÜÛÐÛÜÛÜ
ùaóadhyàyanibaddhasya cchandaso 'sya 10 parisphuñam |

        ÛÜÛÛÐÛÜÜÜÐÐÜÜÛÛÐÛÜÛÜ
pramàõam-iha 11 vij¤eyaü    ùañ-triü÷ad-adhikaü ÷atam || 5 || 12

 

        ÛÜÛÜÐÛÜÜÜÐÐÜÜÛÛÐÛÜÛÜ
myarastajabhnagairlàntairebhir-da÷abhir-akùaraiþ |

        ÛÜÜÜÐÛÜÜÜÐÐÜÜÛÛÐÛÜÛÜ
samastaü vàïmayaü vyàptaü    trailokyam-iva viùõunà || 6 ||

 

        ÜÛÜÜÐÛÜÜÜÐÐÛÜÜÛÐÛÜÛÜ
sarvagurmo mukhàntarlau    yaràvantagalau satau |

        ÛÜÜÜÐÛÜÜÜÐÐÛÜÜÛÐÛÜÛÜ
gmadhyàdyau jbhau trilo no 'ùñau    bhavanty-atra guõàstrikàþ || 7 ||

 

        ÜÜÜÜÐÛÜÜÛÐÐÛÛÜÛÐÛÜÛÜ
j¤eyàþ sarvàntam-adhyàdi    guravo 'tra catuù-kalàþ |

        ÛÜÛÜÐÛÜÜÜÐÐÜÜÜÛÐÛÜÛÜ
gaõà÷-catur-laghåpetàþ 13    pa¤càryàdiùu saüsthitàþ || 8 ||

 

        ÜÜÜÜÐÛÜÜÜÐÐÜÜÜÛÐÛÜÛÜ
sànusvàro visargànto    dãrgho yuktapara÷-ca yaþ 14 |

        ÜÜÜÜÐÛÜÜÜÐÐÜÜÜÜÐÛÜÛÜ
và pàdànte 15 tvasau gvakro    j¤eyo 'nyo màtriko 16 ljuþ || 9 ||

 

        ÜÜÜÛÐÛÜÜÛÐÐÜÜÜÛÐÛÜÛÜ
pàdàdàviha varõasya    saüyogaþ kramasaüj¤akaþ 17 |

        ÛÜÛÜÐÛÜÜÜÐÐÛÛÜÜÐÛÜÛÜ
puraþ-sthitena 18 tena syàl-laghutàpi kvacid-guroþ 19 || 10 ||

 

        idam-asyodàharaõaü 20:

        ÛÛÜÐÜÛÛÐÜÜÐÐÛÜÛÐÜÜÐÛÜÛÐÛÛÜÐÜ
taruõaü sarùapa÷àkaü navodanaü 21 picchilàni 22 ca dadhãni |

        ÜÜÐÛÜÛÐÜÛÛÐÐÜÛÛÐÜÜÐÛÐÜÜÐÜ
alpavyayena sundari gràmyajano miùñam-a÷nàti || 11 || 23

 

        ÜÛÜÛÐÛÜÜÜÐÐÜÜÜÜÐÛÜÛÜ
abdhibhåtarasàdãnàü    j¤eyàþ saüj¤àstu 24 lokataþ |

        ÜÜÜÜÐÛÜÜÜÐÐÛÜÜÜÐÛÜÛÜ
j¤eyaþ pàda÷-caturthàü÷o 25    yatir-vicchedasaüj¤itaþ 26 || 12 ||

 

        ÜÛÜÛÐÛÜÜÜÐÐÜÜÜÜÐÛÜÛÜ
yuk-samaü viùamaü càyuk-sthànaü 27 sadbhir-nigadyate |

        ÛÛÜÛÐÛÜÜÜÐÐÛÛÜÛÐÛÜÛÜ
samam-ardhasamaü vttaü    viùamaü ca 28 tathàparam 29 || 13 ||

 

        ÜÛÜÜÐÛÜÜÜÐÐÜÛÜÛÐÛÜÛÜ
aïghrayo yasya catvàras-tulyalakùaõalakùitàþ |

        ÜÜÜÜÐÛÜÜÜÐÐÛÜÜÜÐÛÜÛÜ
tac-chandaþ-÷àstratattvaj¤àþ    samaü vttaü 30 pracakùate || 14 ||

 

        ÛÛÜÛÐÛÜÜÛÐÐÛÜÜÛÐÛÜÛÜ
prathamàïghrisamo yasya    ttãya÷-caraõo bhavet |

        ÛÜÜÜÐÛÜÜÜÐÐÛÜÛÛÐÛÜÛÜ
dvitãyas-turyavad-vttaü    tad-ardhasamam-ucyate || 15 ||

 

        ÛÜÜÛÐÛÜÜÛÐÐÜÛÜÜÐÛÜÛÜ
yasya pàdacatuùko 31 'pi    lakùma bhinnaü paras-param |

        ÛÜÜÛÐÛÜÜÜÐÐÜÜÜÛÐÛÜÛÜ
tad-àhur-viùamaü vttaü    chandaþ-÷àstravi÷àradàþ || 16 ||

 

        ÜÜÜÜÐÛÜÜÜÐÐÜÜÜÛÐÛÜÛÜ
àrabhyaikàkùaràt-pàdàdekaikàkùaravardhitaiþ |

        ÛÜÜÜÐÛÜÜÜÐÐÜÜÜÜÐÛÜÛÜ
pthak-chando bhavet-pàdair-yàvat-ùaó-viü÷atiü gatam || 17 ||

 

        ÛÜÜÜÐÛÜÜÛÐÐÜÛÜÛÐÛÜÛÜ
tad-årdhvaü caõóavùñyàdidaõóakàþ parikãrtitàþ |

        ÜÜÜÜÐÛÜÜÜÐÐÛÛÜÜÐÛÜÛÜ
÷eùaü gàthàs-tribhiþ 32 ùaóbhi÷-caraõai÷-copalakùitàþ || 18 ||

 

        ÜÜÜÜÐÛÜÜÜÐÐÛÜÜÜÐÛÜÛÜ
uktàtyuktà tathà madhyà    pratiùñhànyà supårvikà 33 |

        ÜÜÜÛÐÛÜÜÛÐÐÛÛÜÜÐÛÜÛÜ
gàyatry-uùõig-anuùñup ca    bhatã païktir-eva ca || 19 ||

 

        ÜÜÛÛÐÛÜÜÛÐÐÛÜÛÛÐÛÜÛÜ
triùñup ca jagatã caiva    tathàtijagatã matà |

        ÜÛÜÜÐÛÜÜÜÐÐÜÜÜÜÐÛÜÛÜ
÷akvarã sàtipårvà syàd-aùñy-atyaùñã tataþ smte 34 || 20 ||

 

        ÛÜÜÛÐÛÜÜÛÐÐÛÜÛÛÐÛÜÛÜ
dhti÷-càtidhti÷-caiva    ktiþ praktir-àktiþ |

        ÛÛÜÜÐÛÜÜÛÐÐÛÜÛÛÐÛÜÛÜ
viktiþ saïkti÷-caiva 35    tathàtiktir-utktiþ 36 || 21 ||

 

        ÜÜÜÜÐÛÜÜÜÐÐÛÛÜÜÐÛÜÛÜ
ity-uktà÷-chandasàü saüj¤àþ    krama÷o 37 vacmi sàüpratam |

        ÜÛÜÜÐÛÜÜÜÐÐÜÜÜÜÐÛÜÛÜ
lakùaõaü sarvavttànàü    màtràvttànupårvakam || 22 ||

 

iti vttaratnàkaràkhye chandasi
prathamo 'dhyàyaþ
38

End Notes

1 P, S: ørãþ Vttaratnàkaram.

2 Dh prints this chapter number at the end of the chapter; though the other chapter numbers are marked.

3 Drawn from the end-title as it occurs in P.

4 P, V omit this line. Dh prints it before Vttartnàkaram.

5 The whole of the 1st chapter except for vs. 11 is written in Pathyàvaktra (or øloka) which is described in the next chapter.

6 S: vedànta- .

7 P fn: pañhyekaþ. V: pañhyeko, with a variant pavyeko in brackets. S: pañhyeko.

8 Dh: sukhabuddhaye; Vutt. reads sukhabuddhiyà in the parallel.

9 P has 2 variants recorded here: iti tribhir-vi÷eùakam; & iti kalàpakam.

10 P fn: 'pi.

11 V, S: -api

12 V: kalàpakam, in brackets.

13 Dh: gaõa-, which may be a printer's error, as it would leave 2 light syllables in 2nd & 3rd positions, which is normally avoided.

14 P fn: saþ.

15 P fn: pàdàntaþ.

16 Dh, P fn: màtko.

17 S: -j¤itaþ, with fn: j¤akaþ.

18 S: puras-thitena, with fn: puraþ-sthitena.

19 V: -garoþ

20 Dh omits this line; P omits, but notes it as a variant. The 4th pàda in the equivalent verse in Vuttodaya reads: tad-udàharaõaü yathà; and is followed by the example. We may surmise from this that Ven. Saïgharakkhita had this line in the copy of VR that he was translating, and improved on it by including it in the verse itself.

21 S, Dh, P fn: navaudanaü.

22 P fn: picchalàni.

23 This verse is written in âryà metre, the point being made is that the last syllable of sundari in the 2nd pàdayuga has to be scanned as light, despite being followed by a double consonant gr-, which would normally make it heavy by position.

24 S: saïkhyàstu; P fn: j¤eyà saüj¤àtra.

25 V, S, P fn: caturthoü '÷o. Vutt: pàdo ¤eyyo catutthaüso.

26 S: saj¤akaþ; Dh, P fn: saüj¤ikà.

27 S: viùama¤-càyuk- .

28 S, V: viùama¤-ca.

29 S: trità matam, with fn: tathàparam.

30 V, P fn: samavttaü.

31 S: -catuùke.

32 P fn: gàthà lakùità.

33 S: pratiùñhà supratiùñhà, with fn: pratiùñhànyà supårvikà.

34 P fn: smtà.

35 Dh: saïkti÷càpi; P fn: saüskti-; 'pi .

36 P fn: [tath]àbhikti- . S fn : yugmam.

37 P: kramato, with fn: krama÷o.

38 Dh: iti ÷rã kedàrabhaññaviracite vttaratnàkare prathamo 'dhyàyaþ; P contains only one end-title, which is here at the end of the first chapter, it reads: iti ÷rã kedàrabhaññaviracite vttaratnàkare saüj¤àbhidhàno nàma prathamo 'dhyàyaþ.