8. Vijayātherīgāthāvaṇṇanā

Catukkhattunti-ādikā vijayāya theriyā gāthā. Ayampi purimabuddhesu katādhikārā tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacinantī, anukkamena paribrūhitakusalamūlā devamanussesu saṃsarantī, imasmiṃ buddhuppāde rājagahe aññatarasmiṃ kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patvā khemāya theriyā gihikāle sahāyikā ahosi. Sā tassā pabbajitabhāvaṃ sutvā “sāpi nāma rājamahesī pabbajissati kimaṅgaṃ panāhan”ti pabbajitukāmāyeva hutvā khemātheriyā santikaṃ upasaṅkami. Therī tassā ajjhāsayaṃ ñatvā tathā dhammaṃ desesi, yathā saṃsāre saṃviggamānasā sāsane sā abhippasannā bhavissati. Sā taṃ dhammaṃ sutvā saṃvegajātā paṭiladdhasaddhā ca hutvā pabbajjaṃ yāci. Therī taṃ pabbājesi. Sā pabbajitvā katapubbakiccā vipassanaṃ paṭṭhapetvā hetusampannatāya, na cirasseva saha paṭisambhidāhi arahattaṃ patvā attano paṭipattiṃ paccavekkhitvā udānavasena–
169. “Catukkhattuṃ pañcakkhattuṃ, vihārā upanikkhamiṃ;
aladdhā cetaso santiṃ, citte avasavattinī.
170. “Bhikkhuniṃ upasaṅkamma, sakkaccaṃ paripucchahaṃ;
sā me dhammamadesesi, dhātu-āyatanāni ca.
171. “Cattāri ariyasaccāni, indriyāni balāni ca;
bojjhaṅgaṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ, uttamatthassa pattiyā.
172. “Tassāhaṃ vacanaṃ sutvā, karontī anusāsaniṃ;
rattiyā purime yāme, pubbajātimanussariṃ.
173. “Rattiyā majjhime yāme, dibbacakkhuṃ visodhayiṃ;
rattiyā pacchime yāme, tamokhandhaṃ padālayiṃ.
174. “Pītisukhena ca kāyaṃ, pharitvā vihariṃ tadā;
sattamiyā pāde pasāresiṃ, tamokhandhaṃ padāliyā”ti.–

Imā gāthā abhāsi.

Tattha bhikkhuninti khemātheriṃ sandhāya vadati.
Bojjhaṅgaṭṭhaṅgikaṃ magganti sattabojjhaṅgañca aṭṭhaṅgikañca ariyamaggaṃ. Uttamatthassa pattiyāti arahattassa nibbānasseva vā pattiyā adhigamāya.
Pītisukhenāti phalasamāpattipariyāpannāya pītiyā sukhena ca. Kāyanti taṃsampayuttaṃ nāmakāyaṃ tadanusārena rūpakāyañca. Pharitvāti phusitvā byāpetvā vā. Sattamiyā pāde pasāresinti vipassanāya āraddhadivasato sattamiyaṃ pallaṅkaṃ bhinditvā pāde pasāresiṃ. Kathaṃ? Tamokhandhaṃ padāliya, appadālitapubbaṃ mohakkhandhaṃ aggamaggañāṇāsinā padāletvā. Sesaṃ heṭṭhā vuttanayameva.

Vijayātherīgāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.

Chakkanipātavaṇṇanā niṭṭhitā.