170. “‘Kathaṃ carahi sabbaññū, vanditabbā tathāgatā;

kathaṃ avandiyā buddhā, taṃ me akkhāhi pucchito.

171. “‘Āraddhavīriye pahitatte, niccaṃ daḷhaparakkame;

samagge sāvake passa, etaṃ buddhānavandanaṃ.

172. “‘Tato upassayaṃ gantvā, ekikāhaṃ vicintayiṃ;

samaggaparisaṃ nātho, rodhesi tibhavantago.

173. “‘Handāhaṃ parinibbissaṃ, mā vipattitamaddasaṃ;

evāhaṃ cintayitvāna, disvāna isisattamaṃ.

174. “‘Parinibbānakālaṃ me, ārocesiṃ [ārocemi (syā.)] vināyakaṃ;

tato so samanuññāsi, kālaṃ jānāhi gotamī.

175. “‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… viharāmi anāsavā;

176. “‘svāgataṃ vata me āsi…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ;

177. “‘paṭisambhidā catasso…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ;

178. “‘thīnaṃ dhammābhisamaye, ye bālā vimatiṃ gatā;

tesaṃ diṭṭhippahānatthaṃ, iddhiṃ dassehi gotamī’.

179. “Tadā nipacca sambuddhaṃ, uppatitvāna ambaraṃ;

iddhī anekā dassesi, buddhānuññāya gotamī.

180. “Ekikā bahudhā āsi, bahukā cetikā tathā;

āvibhāvaṃ tirobhāvaṃ, tirokuṭṭaṃ [tirokuḍḍaṃ (syā.)] tironagaṃ.

181. “Asajjamānā agamā, bhūmiyampi nimujjatha;

abhijjamāne udake, agañchi mahiyā yathā.

182. “Sakuṇīva tathākāse, pallaṅkena kamī tadā;

vasaṃ vattesi kāyena, yāva brahmanivesanaṃ.

183. “Sineruṃ daṇḍaṃ katvāna, chattaṃ katvā mahāmahiṃ;

samūlaṃ parivattetvā, dhārayaṃ caṅkamī nabhe.

184. “Chassūrodayakāleva, lokañcākāsi dhūmikaṃ;

yugante viya lokaṃ sā, jālāmālākulaṃ akā.

185. “Mucalindaṃ mahāselaṃ, merumūlanadantare [merumandāradaddare (sī. pī.), meruṃ mandāradantare (syā.)];

sāsapāriva sabbāni, ekenaggahi muṭṭhinā.

186. “Aṅgulaggena chādesi, bhākaraṃ sanisākaraṃ;

candasūrasahassāni, āveḷamiva dhārayi.

187. “Catusāgaratoyāni, dhārayī ekapāṇinā;

yugantajaladākāraṃ, mahāvassaṃ pavassatha.

188. “Cakkavattiṃ saparisaṃ, māpayī sā nabhattale;

garuḷaṃ dviradaṃ sīhaṃ, vinadantaṃ padassayi.

189. “Ekikā abhinimmitvā, appameyyaṃ bhikkhunīgaṇaṃ;

puna antaradhāpetvā, ekikā munimabravi.

190. “‘Mātucchā te mahāvīra, tava sāsanakārikā;

anuppattā sakaṃ atthaṃ, pāde vandāmi cakkhuma’.

191. “Dassetvā vividhā iddhī, orohitvā nabhattalā;

vanditvā lokapajjotaṃ, ekamantaṃ nisīdi sā.

192. “Sā vīsavassasatikā, jātiyāhaṃ mahāmune;

alamettāvatā vīra, nibbāyissāmi nāyaka.

193. “Tadātivimhitā sabbā, parisā sā katañjalī;

avocayye kathaṃ āsi, atuliddhiparakkamā.

194. “Padumuttaro nāma jino, sabbadhammesu cakkhumā;

ito satasahassamhi, kappe uppajji nāyako.

195. “Tadāhaṃ haṃsavatiyaṃ, jātāmaccakule ahuṃ;

sabbopakārasampanne, iddhe phīte mahaddhane.

196. “Kadāci pitunā saddhiṃ, dāsigaṇapurakkhatā;

mahatā parivārena, taṃ upecca narāsabhaṃ.

197. “Vāsavaṃ viya vassantaṃ, dhammameghaṃ anāsavaṃ [pavassayaṃ (ka.)];

saradādiccasadisaṃ, raṃsijālasamujjalaṃ [raṃsimālākulaṃ jinaṃ (sī. syā.), raṃsijālākulaṃ jinaṃ (pī.)].

198. “Disvā cittaṃ pasādetvā, sutvā cassa subhāsitaṃ;

mātucchaṃ bhikkhuniṃ agge, ṭhapentaṃ naranāyakaṃ.

199. “Sutvā datvā mahādānaṃ, sattāhaṃ tassa tādino;

sasaṅghassa naraggassa, paccayāni bahūni ca.

200. “Nipacca pādamūlamhi, taṃ ṭhānamabhipatthayiṃ;

tato mahāparisatiṃ, avoca isisattamo.

201. “‘Yā sasaṅghaṃ abhojesi, sattāhaṃ lokanāyakaṃ;

tamahaṃ kittayissāmi, suṇātha mama bhāsato.

202. “‘Satasahassito kappe, okkākakulasambhavo;

gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.

203. “‘Tassa dhammesu dāyādā, orasā dhammanimmitā;

gotamī nāma nāmena, hessati satthu sāvikā.

204. “‘Tassa buddhassa mātucchā, jīvitāpādikā [jīvitapālikā (syā.)] ayaṃ;

rattaññūnañca aggattaṃ, bhikkhunīnaṃ labhissati’.

205. “Taṃ sutvāna pamoditvā [taṃ sutvāhaṃ pamuditā (sī. syā. pī.)], yāvajīvaṃ tadā jinaṃ;

paccayehi upaṭṭhitvā, tato kālaṅkatā ahaṃ.

206. “Tāvatiṃsesu devesu, sabbakāmasamiddhisu;

nibbattā dasahaṅgehi, aññe abhibhaviṃ ahaṃ.

207. “Rūpasaddehi gandhehi, rasehi phusanehi ca;

āyunāpi ca vaṇṇena, sukhena yasasāpi ca.

208. “Tathevādhipateyyena, adhigayha virocahaṃ;

ahosiṃ amarindassa, mahesī dayitā tahiṃ.

209. “Saṃsāre saṃsarantīhaṃ, kammavāyusameritā;

kāsissa rañño visaye, ajāyiṃ dāsagāmake.

210. “Pañcadāsasatānūnā, nivasanti tahiṃ tadā;

sabbesaṃ tattha yo jeṭṭho, tassa jāyā ahosahaṃ.

211. “Sayambhuno pañcasatā, gāmaṃ piṇḍāya pāvisuṃ;

te disvāna ahaṃ tuṭṭhā, saha sabbāhi itthibhi [ñātibhi (sī. syā. pī.)].

212. “Pūgā hutvāva sabbāyo [katvā pañcasatakuṭī (sī. syā.)], catumāse upaṭṭhahuṃ [upaṭṭhiya (sī. syā. pī.)];

ticīvarāni datvāna, saṃsarimha [pasannāmha (syā.)] sasāmikā.

213. “Tato cutā sabbāpi tā, tāvatiṃsagatā mayaṃ;

pacchime ca bhave dāni, jātā devadahe pure.

214. “Pitā añjanasakko me, mātā mama sulakkhaṇā;

tato kapilavatthusmiṃ, suddhodanagharaṃ gatā.

215. “Sesā [sabbā (syā.)] sakyakule jātā, sakyānaṃ gharamāgamuṃ;

ahaṃ visiṭṭhā sabbāsaṃ, jinassāpādikā ahuṃ.

216. “Mama puttobhinikkhamma [sa me putto… (syā.)], buddho āsi vināyako;

pacchāhaṃ pabbajitvāna, satehi saha pañcahi.

217. “Sākiyānīhi dhīrāhi, saha santisukhaṃ phusiṃ;

ye tadā pubbajātiyaṃ, amhākaṃ āsu sāmino.

218. “Sahapuññassa kattāro, mahāsamayakārakā;

phusiṃsu arahattaṃ te, sugatenānukampitā.

219. “Tadetarā bhikkhuniyo, āruhiṃsu nabhattalaṃ;

saṃgatā [khagatā (sī.)] viya tārāyo, virociṃsu mahiddhikā.

220. “Iddhī anekā dassesuṃ, piḷandhavikatiṃ yathā;

kammāro kanakasseva, kammaññassa susikkhito [puṇṇakammesu sikkhitā (syā.)].

221. “Dassetvā pāṭihīrāni, vicittāni [vividhāni (syā.)] bahūni ca;

tosetvā vādipavaraṃ, muniṃ saparisaṃ tadā.

222. “Orohitvāna gaganā, vanditvā isisattamaṃ;

anuññātā naraggena, yathāṭhāne nisīdisuṃ.

223. “‘Ahonukampikā amhaṃ, sabbāsaṃ cira gotamī;

vāsitā tava puññehi, pattā no āsavakkhayaṃ.

224. “‘Kilesā jhāpitā amhaṃ, bhavā sabbe samūhatā;

nāgīva bandhanaṃ chetvā, viharāma anāsavā.

225. “‘Svāgataṃ vata no āsi, buddhaseṭṭhassa santike;

tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.

226. “‘Paṭisambhidā catasso, vimokkhāpi ca aṭṭhime;

chaḷabhiññā sacchikatā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.

227. “‘Iddhīsu ca vasī homa, dibbāya sotadhātuyā;

cetopariyañāṇassa, vasī homa mahāmune.

228. “‘Pubbenivāsaṃ jānāma, dibbacakkhu visodhitaṃ;

sabbāsavaparikkhīṇā, natthi dāni punabbhavo.

229. “‘Atthe dhamme ca nerutte, paṭibhāne [paṭibhāṇe (sī. syā.)] ca vijjati;

ñāṇaṃ amhaṃ mahāvīra, uppannaṃ tava santike.

230. “‘Asmābhi pariciṇṇosi, mettacittāhi nāyaka;

anujānāhi sabbāsaṃ [sabbāyo (syā. pī.)], nibbānāya mahāmune’.

231. “Nibbāyissāma iccevaṃ, kiṃ vakkhāmi vadantiyo;

yassa dāni ca vo kālaṃ, maññathāti jinobravi.

232. “Gotamī-ādikā tāyo, tadā bhikkhuniyo jinaṃ;

vanditvā āsanā tamhā, vuṭṭhāya agamiṃsu tā.

233. “Mahatā janakāyena, saha lokagganāyako;

anusaṃyāyī so [anusaṃsāvayī (syā. ka.)] vīro, mātucchaṃ yāvakoṭṭhakaṃ.

234. “Tadā nipati pādesu, gotamī lokabandhuno;

saheva tāhi sabbāhi, pacchimaṃ pādavandanaṃ.

235. “‘Idaṃ pacchimakaṃ mayhaṃ, lokanāthassa dassanaṃ;

na puno amatākāraṃ, passissāmi mukhaṃ tava.

236. “‘Na ca me vandanaṃ [vadanaṃ (ka.)] vīra, tava pāde sukomale;

samphusissati lokagga, ajja gacchāmi nibbutiṃ’.

237. “Rūpena kiṃ tavānena, diṭṭhe dhamme yathātathe;

sabbaṃ saṅkhatamevetaṃ, anassāsikamittaraṃ.

238. “Sā saha tāhi gantvāna, bhikkhunupassayaṃ sakaṃ;

aḍḍhapallaṅkamābhujja, nisīdi paramāsane.

239. “Tadā upāsikā tattha, buddhasāsanavacchalā;

tassā pavattiṃ sutvāna, upesuṃ pādavandikā.

240. “Karehi uraṃ pahantā, chinnamūlā yathā latā;

rodantā karuṇaṃ ravaṃ, sokaṭṭā bhūmipātitā.

241. “Mā no saraṇade nāthe, vihāya gami nibbutiṃ;

nipatitvāna yācāma, sabbāyo sirasā mayaṃ.

242. “Yā padhānatamā tāsaṃ, saddhā paññā upāsikā;

tassā sīsaṃ pamajjantī, idaṃ vacanamabravi.

243. “‘Alaṃ puttā visādena, mārapāsānuvattinā;

aniccaṃ saṅkhataṃ sabbaṃ, viyogantaṃ calācalaṃ’.

244. “Tato sā tā visajjitvā, paṭhamaṃ jhānamuttamaṃ;

dutiyañca tatiyañca, samāpajji catutthakaṃ.

245. “Ākāsāyatanañceva, viññāṇāyatanaṃ tathā;

ākiñcaṃ nevasaññañca, samāpajji yathākkamaṃ.

246. “Paṭilomena jhānāni, samāpajjittha gotamī;

yāvatā paṭhamaṃ jhānaṃ, tato yāvacatutthakaṃ.

247. “Tato vuṭṭhāya nibbāyi, dīpaccīva nirāsavā [nirāsanā (sī. pī.)];

bhūmicālo mahā āsi, nabhasā vijjutā pati.

248. “Panāditā dundubhiyo, parideviṃsu devatā;

pupphavuṭṭhī ca gaganā, abhivassatha medaniṃ.

249. “Kampito merurājāpi, raṅgamajjhe yathā naṭo;

sokena cātidīnova viravo āsi sāgaro.

250. “Devā nāgāsurā brahmā, saṃviggāhiṃsu taṅkhaṇe;

‘aniccā vata saṅkhārā, yathāyaṃ vilayaṃ gatā’.

251. “Yā ce maṃ parivāriṃsu, satthu sāsanakārikā;

tāyopi anupādānā, dīpacci viya [dīpasikhā viya (syā.)] nibbutā.

252. “Hā yogā vippayogantā, hāniccaṃ sabbasaṅkhataṃ;

hā jīvitaṃ vināsantaṃ, iccāsi paridevanā.

253. “Tato devā ca brahmā ca, lokadhammānuvattanaṃ;

kālānurūpaṃ kubbanti, upetvā isisattamaṃ.

254. “Tadā āmantayī satthā, ānandaṃ sutasāgaraṃ [sutisāgaraṃ (sī. syā. pī.)];

‘gacchānanda nivedehi, bhikkhūnaṃ mātu nibbutiṃ’.

255. “Tadānando nirānando, assunā puṇṇalocano;

gaggarena sarenāha, ‘samāgacchantu bhikkhavo.

256. “‘Pubbadakkhiṇapacchāsu, uttarāya ca santike;

suṇantu bhāsitaṃ mayhaṃ, bhikkhavo sugatorasā.

257. “‘Yā vaḍḍhayi payattena, sarīraṃ pacchimaṃ mune;

sā gotamī gatā santiṃ, tārāva sūriyodaye.

258. “‘Buddhamātāti paññattiṃ [saññattiṃ (syā.)], ṭhapayitvā gatāsamaṃ;

na yattha pañcanettopi, gatiṃ [gataṃ (sī. pī.), tattha (syā.)] dakkhati nāyako.

259. “‘Yassatthi sugate saddhā, yo ca piyo mahāmune;

buddhamātussa [buddhamātari (sī.), buddhassa mātu (syā.)] sakkāraṃ, karotu sugatoraso’.

260. “Sudūraṭṭhāpi taṃ sutvā, sīghamāgacchu bhikkhavo;

keci buddhānubhāvena, keci iddhīsu kovidā.

261. “Kūṭāgāravare ramme, sabbasoṇṇamaye subhe;

mañcakaṃ samāropesuṃ, yattha suttāsi gotamī.

262. “Cattāro lokapālā te, aṃsehi samadhārayuṃ;

sesā sakkādikā devā, kūṭāgāre samaggahuṃ.

263. “Kūṭāgārāni sabbāni, āsuṃ pañcasatānipi;

saradādiccavaṇṇāni, vissakammakatāni hi.

264. “Sabbā tāpi bhikkhuniyo, āsuṃ mañcesu sāyitā;

devānaṃ khandhamāruḷhā, niyyanti anupubbaso.

265. “Sabbaso chāditaṃ āsi, vitānena nabhattalaṃ;

satārā candasūrā ca, lañchitā kanakāmayā.

266. “Paṭākā ussitānekā, vitatā pupphakañcukā;

ogatākāsapadumā [ogatākāsadhūmāva (pī.)], mahiyā pupphamuggataṃ.

267. “Dassanti candasūriyā, pajjalanti ca tārakā;

majjhaṃ gatopi cādicco, na tāpesi sasī yathā.

268. “Devā dibbehi gandhehi, mālehi surabhīhi ca;

vāditehi ca naccehi, saṅgītīhi ca pūjayuṃ.

269. “Nāgāsurā ca brahmāno, yathāsatti yathābalaṃ;

pūjayiṃsu ca niyyantiṃ, nibbutaṃ buddhamātaraṃ.

270. “Sabbāyo purato nītā, nibbutā sugatorasā;

gotamī niyyate pacchā, sakkatā buddhaposikā.

271. “Purato devamanujā, sanāgāsurabrahmakā;

pacchā sasāvako buddho, pūjatthaṃ yāti mātuyā.

272. “Buddhassa parinibbānaṃ, nedisaṃ āsi yādisaṃ;

gotamīparinibbānaṃ, atevacchariyaṃ [atīvacchariyaṃ (sabbattha) mogallānabyākaraṇaṃ oloketabbaṃ] ahu.

273. “Buddho buddhassa nibbāne [na buddho buddhanibbāne (syā. pī.)], nopaṭiyādi [nopadissati (sī. pī.), sāriputtādi (syā.)] bhikkhavo;

buddho gotaminibbāne, sāriputtādikā tathā [yathā (syā.)].

274. “Citakāni karitvāna, sabbagandhamayāni te;

gandhacuṇṇapakiṇṇāni, jhāpayiṃsu ca tā tahiṃ.

275. “Sesabhāgāni ḍayhiṃsu, aṭṭhī sesāni sabbaso;

ānando ca tadāvoca, saṃvegajanakaṃ vaco.

276. “‘Gotamī nidhanaṃ yātā, ḍayhañcassā sarīrakaṃ;

saṅketaṃ buddhanibbānaṃ, na cirena bhavissati’.

277. “Tato gotamidhātūni, tassā pattagatāni so;

upanāmesi nāthassa, ānando buddhacodito.

278. “Pāṇinā tāni paggayha, avoca isisattamo;

‘mahato sāravantassa, yathā rukkhassa tiṭṭhato.

279. “‘Yo so mahattaro khandho, palujjeyya aniccatā;

tathā bhikkhunisaṅghassa, gotamī parinibbutā.

280. “‘Aho acchariyaṃ mayhaṃ [ānanda passa buddhassa (syā.)], nibbutāyapi mātuyā;

sarīramattasesāya, natthi sokapariddavo [na sokaparidevanā (syā.)].

281. “‘Na sociyā paresaṃ sā, tiṇṇasaṃsārasāgarā;

parivajjitasantāpā, sītibhūtā sunibbutā.

282. “‘Paṇḍitāsi mahāpaññā, puthupaññā tatheva ca;

rattaññū bhikkhunīnaṃ sā, evaṃ dhāretha bhikkhavo.

283. “‘Iddhīsu ca vasī āsi, dibbāya sotadhātuyā;

cetopariyañāṇassa, vasī āsi ca gotamī.

284. “‘Pubbenivāsamaññāsi, dibbacakkhu visodhitaṃ;

sabbāsavaparikkhīṇā, natthi tassā punabbhavo.

285. “‘Atthadhammaniruttīsu, paṭibhāne tatheva ca;

parisuddhaṃ ahu ñāṇaṃ, tasmā socaniyā na sā.

286. “‘Ayoghanahatasseva, jalato jātavedassa;

anupubbūpasantassa, yathā na ñāyate gati.

287. “‘Evaṃ sammā vimuttānaṃ, kāmabandhoghatārinaṃ;

paññāpetuṃ gati natthi, pattānaṃ acalaṃ sukhaṃ.

288. “‘Attadīpā tato hotha, satipaṭṭhānagocarā;

bhāvetvā sattabojjhaṅge, dukkhassantaṃ karissatha”’.

Itthaṃ sudaṃ mahāpajāpatigotamī imā gāthāyo abhāsitthāti.

Mahāpajāpatigotamītheriyāpadānaṃ sattamaṃ.