Suttantapiñake
Majjhimanikàyo
Målapaõõàsako
3. Opammavaggo
Namo tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa.
1.3.4.
24 Rathavinãta suttaü
1. Evaü me sutaü: ekaü samayaü bhagavà ràjagahe viharati veluvane kalandakanivàpe. Atha kho sambahulà jàtibhåmakà bhikkhå jàtibhåmiyaü vassaü vutthà yena bhagavà tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinne kho te bhikkhå bhagavà etadavoca:
2." Ko nu kho bhikkhave jàtibhåmiyaü jàtibhåmakànaü bhikkhånaü sabrahmacàrãnaü evaü sambhàvito: " attanà ca appiccho appicchakatha¤ca bhikkhånaü kattà, attanà ca santuññho santuññhikatha¤ca bhikkhånaü kattà, attanà ca pavivitto pavivekakatha¤ca bhikkhånaü kattà, attanà ca asaüsaññho asaüsaggakatha¤ca bhikkhånaü kattà, attanà ca àraddhaviriyo viriyàrambhakatha¤ca bhikkhånaü kattà, attanà ca sãlasampanno sãlasampadàkatha¤ca bhikkhånaü kattà, attanà ca samàdhisampanno samàdhi sampadàkatha¤ca bhikkhånaü kattà, attanà ca pa¤¤àsampanno pa¤¤àsampadàkatha¤ca bhikkhånaü kattà, attanà ca vimuttisampanno vimuttisampadàkatha¤ca bhikkhånaü kattà, attanà ca vimutti¤àõadassanasampanno vimutti¤àõadassanasampadàkatha¤ca bhikkhånaü kattà, ovàdako vi¤¤àpako sandassako samàdapako [PTS Page 146] [\q 146/] samuttejako sampahaüsako sabrahmacàrãna"nti?
3. Puõõo nàma bhante àyasmà mantàõiputto jàtibhåmiyaü jàtibhåmakànaü bhikkhånaü sabrahmacàrãnaü evaü sambhàvito: attanà ca appiccho appicchakatha¤ca bhikkhånaü kattà, attanà ca santuññho santuññhikatha¤ca bhikkhånaü kattà, attanà ca pavivitto pavivekakatha¤ca bhikkhånaü kattà, attanà ca asaüsaññho asaüsaggakatha¤ca bhikkhånaü kattà, attanà ca àraddhaviriyo viriyàrambhakatha¤ca bhikkhånaü kattà, attanà ca sãlasampanno sãlasampadàkatha¤ca bhikkhånaü kattà, attanà ca samàdhisampanno samàdhisampadàkatha¤ca bhikkhånaü kattà, attanà ca pa¤¤àsampanno pa¤¤àsampadàkatha¤ca bhikkhånaü kattà, attanà ca vimuttisampanno vimuttisampadàkatha¤ca bhikkhånaü kattà, attanà ca vimutti¤àõadassanasampanno vimutti¤àõadassanasampadàkatha¤ca bhikkhånaü kattà, ovàdako vi¤¤àpako sandassako samàdapako samuttejako sampahaüsako sabrahmacàrãna"nti.
[BJT Page 364] [\x 364/]
4. Tena kho pana samayena àyasmà sàriputto bhagavato avidåre nisinno hoti. Atha kho àyasmato sàriputtassa etadahosi:" làbhà àyasmato puõõassa mantàõiputtassa, yassa vi¤¤å sabrahmacàrã satthu sammukhà anumàssa anumàssa1 vaõõaü bhàsanti, ta¤ca satthà abbhanumodati, appevanàma mayaü kadàci karahaci àyasmatà puõõena mantàõiputtena saddhiü samàgaccheyyàma, appevanàma siyà koci deva kathàsallàpo"ti.
5. Atha kho bhagavà ràjagahe yathàbhirantaü viharitvà yena sàvatthi tena càrikaü pakkàmi. Anupubbena càrikaü caramàno yena sàvatthi tadavasari. Tatra sudaü bhagavà sàvatthiyaü viharati jetavane anàthapiõóikassa àràme. Assosi kho àyasmà puõõo mantàõiputto " bhagavà kira sàvatthiü anuppatto sàvatthiyaü viharati jetavane anàthapiõóikassa àràme"ti.
6. Atha kho àyasmà puõõo mantàõiputto senàsanaü saüsàmetvà pattacãvaraü àdàya yena sàvatthi tena càrikaü pakkàmi. Anupubbena càrikaü caramàno yena sàvatthi jetavanaü anàthapiõóikassa àràmo yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho àyasmantaü puõõaü mantàõiputtaü bhagavà dhammiyà kathàya sandassesi samàdapesi samuttejesi sampahaüsesi. Atha kho àyasmà puõõo mantàõi putto bhagavatà dhammiyà kathàya sandassito samàdapito samuttejito sampahaüsito bhagavato bhàsitaü abhinanditvà anumoditvà uññhàyàsanà bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà yena andhavanaü tena pakkàmi divàvihàràya.
7. Atha kho a¤¤ataro bhikkhu yenàyasmà sàriputto tenupasaïkami. Upasaïkamitvà àyasmantaü sàriputtaü etadavoca: " yassa kho tvaü àvuso sàriputta puõõassa nàma bhikkhuno mantàõiputtassa abhinhaü kittayamàno [PTS Page 147] [\q 147/] ahosi, so bhagavatà dhammiyà kathàya sandassito samàdapito samuttejito sampahaüsito bhagavato bhàsitaü abhinanditvà anumoditvà uññhàyàsanà bhagavanta abhivàdetvà padakkhiõaü katvà yena andhavanaü tena pakkanto divàvihàràyà"ti.
------------------
1.Anumassa anumassa, machasaü,
[BJT Page 366] [\x 366/]
8. Atha kho àyasmà sàriputto taramànaråpo nisãdanaü àdàya àyasmantaü puõõaü mantàõiputtaü piññhito piññhito anubandhi sãsànu lokã. Atha kho àyasmà puõõo mantàõiputto andhavanaü ajjhogahetvà a¤¤atarasmiü rukkhamåle divàvihàraü nisãdi. âyasmàpi kho sàriputto andhavanaü ajjhogahetvà a¤¤atarasmiü rukkhamåle divàvihàraü nisãdi. Atha kho àyasmà sàriputto sàyanhasamayaü patisallàõà vuññhito yenàyasmà puõõo mantàõiputto tenupasaïkami. Upasaïkamitvà àyasmatà puõõena mantàõiputtena saddhiü sammodi. Sammodanãyaü kathaü sàràõãyaü vãtisàretvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà sàriputto àyasmantaü puõõaü mantàõiputtaü etadavoca:
9. Bhagavati no àvuso brahmacariyaü vussatã'ti? 'Evamàvuso'ti. Kinnu kho àvuso sãlavisuddhatthaü bhagavati brahmacariyaü vussatãti? 'No hidaü àvuso'. Kimpanàvuso cittavisuddhatthaü bhagavati brahmacariyaü vussatãti? 'No hidaü àvuso'. Kinnu kho àvuso diññhivisuddhatthaü bhagavati brahmacariyaü vussatãti? 'No hidaü àvuso' kimpanàvuso kaïkhàvitaraõavisuddhatthaü bhagavati brahmacariyaü vussatãti? 'No hidaü àvuso'. Kinnu kho àvuso maggàmagga¤àõadassanavisuddhatthaü bhagavati brahmacariyaü vussatãti? 'No hidaü àvuso.' 'Kampanàvuso pañipadà¤àõadassanavisuddhatthaü bhagavati brahmacariyaü vussatãti? 'No hidaü àvuso'. Kinnu kho àvuso ¤àõadassanavisuddhatthaü bhagavati brahmacariyaü vussatãti? 'No hidaü àvuso.'.
10. " Kinnu kho àvuso sãlavisuddhatthaü bhagavati brahmacariyaü vussatã"ti iti puññho samàno 'no hidaü àvuso'ti vadesi. "Kimpanàvuso cittavisuddhatthaü bhagavati brahmacariyaü vussatã"ti iti puññho samàno'no hidaü àvuso'ti vadesi "kinnu kho àvuso diññhivisuddhatthaü bhagavati brahmacariyaü vussatã"ti iti puññho samàno 'no hidaü àvuso'ti vadesi. "Kimpanàvuso kaïkhàvitaraõavisuddhatthaü bhagavati brahmacariyaü vussatã"ti iti puññho samàno'no hidaü àvuso'ti vadesi. " Kinnu kho àvuso maggàmagga¤àõadassanavisuddhatthaü bhagavati brahmacariyaü vussatã " ti iti puññho samàno ' no hidaü àvuso ' ti vadesi. " Kinnu kho àvuso pañipadà¤àõadassanavisuddhatthaü bhagavati brahmacariyaü vussatã" iti puññho samàno ' no hidaü àvuso 'ti vadesi. " Kinnu kho àvuso ¤àõadassanavisuddhatthaü bhagavati brahmacariyaü vussatã" ti iti puññho samàno'no hidaü àvuso'ti vadesi. Kimatthaü carahàvuso bhagavati [PTS Page 148] [\q 148/] brahmacariyaü vussatãti? 'Anupàdàparinibbànatthaü kho àvuso bhagavati brahmacariyaü vussatã'ti.
11. Kinnu kho àvuso sãlavisuddhi anupàdàparinibbànanti?'No hidaü àvuso.'Kimpanàvuso cittavisuddhi anupàdàparinibbànanti? 'No hidaü àvuso.' Kinnu kho àvuso diññhivisuddhi anupàdàparinibbànanti? 'No hidaü àvuso.' Kimpanàvuso kaïkhàvitaraõavisuddhi anupàdàparinibbànanti? 'No hidaü àvuso.' Kinnu kho àvuso maggàmagga¤àõadassanavisuddhi anupàdàparinibbànanti?. 'No hidaü àvuso' kimpanàvuso pañipadà¤àõadassanavisuddhi anupàdàparinibbànanti? 'No hidaü àvuso.' Kinnu kho àvuso ¤àõadassanavisuddhi anupàdàparinibbànanti? 'No hidaü àvuso' a¤¤atra imehi dhammehi anupàdàparinibbànanti? 'No hidaü àvuso.'
[BJT Page 368] [\x 368/]
12. " Kinnu ko àvuso sãlavisuddhi anupàdàparinibbànanti iti puññho samàno 'no hidaü àvuso'ti vadesi. Kimpanàvuso cittavisuddhi, anupàdàparinibbànanti iti puññho samàno'no hidaü àvuso'ti vadesi. Kinnu kho àvuso diññhivisuddhi, anupàdàparinibbànanti iti puññho samàno 'no hidaü àvuso'ti vadesi. Kinnu kho àvuso kaïkhàvitaraõavisuddhi anupàdàparinibbànanti iti puññho samàno ' no hidaü àvuso 'ti vadesi. Kimpanàvuso maggàmagga¤àõadassanavisuddhi anupàdàparinibbànanti iti puññho samàno ' no hidaü àvuso' ti vadesi. Kimpanàvuso pañipadà¤àõadassanavisuddhi, anupàdàparinibbànanti iti puññho samàno 'no hidaü àvuso'ti iti vadesi. Kinnu kho àvuso ¤àõadassanavisuddhi anupàdàparinibbànanti iti puññho samàno'no hidaü àvuso'ti vadesi. Kimpanàvuso a¤¤atra imehi dhammehi anupàdàparinibbànanti iti puññho samàno 'no hidaü àvuso'ti vadesi." Yathà kathaü panàvuso imassa bhàsitassa attho daññhabboti?
(Puõõatthero:)
13. Sãlavisuddhi¤ce àvuso bhagavà anupàdàparinibbànaü pa¤¤àpessa, saupàdànaüyeva samànaü anupàdàparinibbànaü pa¤¤àpessa. Cittavisuddhi¤ce àvuso bhagavà anupàdàparinibbànaü pa¤¤àpessa, saupàdànaüyeva samànaü anupàdàparinibbànaü pa¤¤àpessa. Diññhivisuddhi¤ce àvuso bhagavà anupàdàparinibbànaü pa¤¤àpessa, saupàdànaüyeva samànaü anupàdàparinibbànaü pa¤¤àpessa. Kaïkhàvitaraõavisuddhi¤ce àvuso bhagavà anupàdàparinibbànaü pa¤¤àpessa. Saupàdànaüyeva samànaü anupàdàparinibbànaü pa¤¤àpessa. Maggàmagga¤àõadassanavisuddhi¤ce àvuso bhagavà anupàdàparinibbànaü pa¤¤àpessa, saupàdànaüyeva samànaü anupàdàparinibbànaü pa¤¤àpessa. Pañipadà¤àõadassanavisuddhi¤ce àvuso bhagavà anupàdàparinibbànaü pa¤¤àpessa. Saupàdànaüyeva samànaü anupàdàparinibbànaü pa¤¤àpessa. ¥àõadassanavisuddhi¤ce àvuso bhagavà anupàdàparinibbànaü pa¤¤àpessa, saupàdànaüyeva samànaü anupàdàparinibbànaü pa¤¤àpessa. A¤¤atra ce àvuso imehi dhammehi anupàdàparinibbànaü abhavissa, puthujjano parinibbàyeyya. Puthujjano hi àvuso a¤¤atra imehi dhammehi.
14. Tena hàvuso upamaü te karissàmi. Upamàyapidhekacce vi¤¤å purisà bhàsitassa atthaü àjànanti. Seyyathàpi àvuso ra¤¤o pasenadissa kosalassa sàvatthiyaü [PTS Page 149] [\q 149/] pañivasantassa sàkate ki¤cideva accàyikaü karaõãyaü uppajjeyya, tassa antarà ca sàvatthiü antarà ca sàketaü satta rathavinãtàni upaññhapeyuü. Atha kho àvuso ràjà pasenadi kosalo sàvatthiyà nikkhamitvà antepuradvàrà pañhamaü rathavinãtaü abhiråheyya pañhamena rathavinãtena dutiyaü rathavinãtaü pàpuõeyya, pañhamaü rathavinãtaü vissajjeyya, dutiyaü rathavinãtaü abhiråheyya. Dutiyena rathavinãtena tatiyaü rathavinãtaü pàpuõeyya, dutiyaü rathavinãtaü vissajjeyya, tatiyaü rathavinãtaü abhiråheyya. Tatiyena rathavinãtena catutthaü rathavinãtaü pàpuõeyya, tatiyaü rathavinãtaü vissajjeyya,
[BJT Page 370] [\x 370/]
Catutthaü rathavinãtaü abhiråheyya. Catutthena rathavinãtena pa¤camaü rathavinãtaü pàpuõeyya, catutthaü rathavinãtaü vissajjeyya, pa¤camaü rathavinãtaü abhiråheyya. Pa¤camena rathavinãtena chaññhaü rathavinãtaü pàpuõeyya, pa¤camaü rathavinãtaü vissajjeyya, chaññhaü rathavinãtaü abhiråheyya. Chaññhena rathavinãtena sattamaü rathavinãtaü pàpuõeyya, chaññhaü rathavinãtaü vissajjeyya, sattamaü rathavinãtaü abhiråheyya. Sattamena rathavinãtena sàketaü anupàpuõeyya antepuradvàraü.
15. Tamenaü antepuradvàragataü samànaü mittàmaccà¤àtisàlohità evaü puccheyyuü "iminà tvaü mahàràja rathavinãtena sàvatthiyà sàketaü anuppatto antepuradvàranti?" Kathaü byàkaramàno nu kho àvuso ràjà pasenadi kosalo sammà byàkaramàno byàkareyyàti? Evaü byàkaramàno kho àvuso ràjà pasenadi kosalo sammà byàkaramàno byàkareyya: "idha me sàvatthiyaü pañivasantassa sàkete ki¤ci deva accàyikaü karaõãyaü uppajji. Tassa me antarà ca sàvatthiü antarà ca sàketaü sattarathavinãtàni upaññhapesuü. Atha khvàhaü sàvatthiyà nikkhamitvà antepuradvàrà1 pañhamaü rathavinãtaü abhiråhiü. Pañhamena rathavinãtena dutiyaü rathavinãtaü pàpuõiü. Pañhamaü rathavinãtaü nissajiü2. Dutiyaü rathavinãtaü abhiråhiü. Dutiyena rathavinãtena tatiyaü rathavinãtaü pàpuõiü. Dutiyaü rathavinãtaü nissajiü. Tatiyaü rathavinãtaü abhiråhiü. Tatiyena rathavinãtena catutthaü rathavinãtaü pàpuõiü. Tatiyaü rathavinãtaü nissajiü. Catutthaü rathavinãtaü abhiråhiü. Catutthena rathavinãtena pa¤camaü rathavinãtaü pàpuõiü. Catutthaü rathavinãtaü nissajiü. Pa¤camaü rathavinãtaü abhiråhiü. Pa¤camena rathavinãtena chaññhaü rathavinãtaü pàpuõiü. Pa¤camaü rathavinãtaü nissajiü. Chaññhaü rathavinãtaü abhiråhiü. Chaññhena rathavinãtena sattamaü rathavinãtaü pàpuõiü chaññhaü rathavinãtaü nissajiü. Sattamaü rathavinãtaü abhiråhiü. Sattamena hi rathavinãtena3 sàketaü anuppatto antepuradvàranti. Evaü byàkaramàno kho àvuso ràjà pasenadi kosalo sammà byàkaramàno byàkareyyàti.
16. Evameva kho àvuso sãlavisuddhi yàvadeva cittavisuddhatthà. Cittavisuddhi yàvadeva diññhivisuddhatthà. Diññhivisuddhi yàvadeva kaïkhàvitaraõavisuddhatthà. Kaïkhàvitaraõavisuddhi [PTS Page 150] [\q 150/] yàvadeva maggàmagga¤àõadassanavisuddhatthà. Maggàmagga¤àõadassanavisuddhi yàvadeva pañipadà¤àõadassanavisuddhatthà. Pañipadà¤àõadassanavisuddhi yàvadeva ¤àõadassanavisuddhatthà. ¥àõadassanavisuddhi yàvadeva anupàdàparinibbànatthà. Anupàdàparinibbànatthaü kho àvuso bhagavati brahmacariyaü vussatãti.
-------------------
1. Antepuradavàre, syà. 2. Vissajjiü, machasaü, nissajjiü. Syà. 3. Sattamena rathavinãtena, machasaü.[PTS.]
[BJT Page 372] [\x 372/]
17. Evaü vutte àyasmà sàriputto àyasmantaü puõõaü mantàõiputtaü etadavoca: " ko nàmo àyasmà? Katha¤ca pana àyasmantaü1 sabrahmacàrã jànanti"tã? 'Puõõo'ti kho me àvuso nàmaü. 'Mantàõiputto'ti ca pana maü sabrahmacàrã jànantãti.
18. "Acchariyaü àvuso, abbhutaü àvuso. Yathà taü sutavatà sàvakena sammadeva satthusàsanaü àjànantena, evamevaü2 àyasmatà puõõena mantàõiputtena gambhãrà gambhãrà pa¤hà3 anumàssa4 anumàssa byàkatà. Làbhà sabrahmacàrãnaü, suladdha làbhà5 sabrahmacàrãnaü, ye àyasmantaü puõõaü mantàõiputtaü labhanti dassanàya. Labhanti payirupàsanàya. Celaõóukena cepi6 sabrahmacàrã àyasmantaü puõõaü mantàõiputtaü muddhanà pariharantà labheyyuü dassanàya, labheyyuü payirupàsanàya, tesampi làbhà. Tesampi suladdhaü, amhàkampi làbhà, amhàkampi suladdhaü, ye mayaü àyasmantaü puõõaü mantàõiputtaü labhàma dassanàya, labhàma payirupàsanàyà "ti.
19. Evaü vutte àyasmà puõõo mantàõiputto àyasmantaü sàriputtaü etadavoca: ko nàmo àyasmà? Katha¤ca pana àyasmantaü sabrahmacàrã jànantãti? 'Upatisso'ti kho me àvuso nàmaü.'Sàriputto'ti ca pana maü sabrahmacàrã jànantãti.
20. " Satthukappena vata kira bho sàvakena saddhiü mantayamànà na jànimha 'àyasmà sàriputto'ti. Sace hi mayaü jàneyyàma 'àyasmà sàriputto'ti ettakampi no nappañibhàseyya. Acchariyaü àvuso, abbhutaü àvuso, yathà taü sutavatà sàvakena sammadeva satthusàsanaü àjànantena, evamevaü àyasmatà sàriputtena gambhãrà gambhãrà pa¤hà anumàssa anumàssa pucchità. Làbhà sabrahmacàrãnaü, suladdhalàbhà sabrahmacàrãnaü, ye àyasmantaü sàriputtaü labhanti dassanàya. Labhanti payirupàsanàya. Celaõóukena cepi6 sabrahmacàrã àyasmantaü sàriputtaü muddhanà pariharantà labheyyuü dassanàya, labheyyuü payirupàsanàya, [PTS Page 151] [\q 151/] tesampi làbhà, tesampi suladdhaü. Amhàkampi làbhà, amhàkampi suladdhaü, ye mayaü àyasmantaü sàriputtaü labhàma dassanàya. Labhàma payirupàsanàyà"ti.
Itiha te ubho mahànàgà a¤¤ama¤¤assa subhàsitaü samanumodiüsuti.
Rathavinãtasuttaü catutthaü.
---------------------
1. Panàyasmantaü, machasaü. Syà [PTS 2.] Evameva, machasaü. 3. Gambhãrà gambhãrapa¤hà, machasaü sã. Katthaci 4. Anumassa, machasaü 5. Suladadhaü sabrahmacàrãnaü, syà. 6. Celaõóukena, syà.